50
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
банкада
айлар
Енді сен,
Есептеу үлгісі
қойылған қаржылық мақсаттарға жылдамырақ жетуге болатынын,
жинаған ақшаңды ұрылардан, инфляциядан, тіпті өзіңнен қалай қорғау
керектігін білесің. Енді саған өз мақсаттарыңды орындауға еш нәрсе де
бөгет бола алмайды!
Шын жүректен саған сә ттілік тілейміз!
банкте
51
Құпия 8
«Жүгіретін» ақша!
Мысалы, жазда теңіз жағасында дема-
лу үшін қонақ үйдегі бөлмеге тапсырыс
беріп, ақшасын алдын ала төлеп қою ке-
рек. Ал қонақүй басқа қалада, басқа елде
орналасқан болса ше? Ұшаққа билет алып,
ақшаны сөмкеге салып, басқа қалаға сапар
жасау керек болғаны ма, сонда?
Ал дүкенде жоқ, бірақ интернет-дүкенде са-
тылатын кітапты қалай сатып алуға бола-
ды – интернетте төлемдерді қалай жүргізеді?
Немесе, тұрмыстық қызмет үшін ақша
төлеген кезде банкте ұзын кезек болса ше?
Өзара төлемдерді ыңғайлы ету үшін адам-
дар бірнеше әдіс ойлап тапты. Сол әдістерді
талқыға салайық.
Қазіргі заманда төлемдердің сан алуан түрі бар.
Біз солардың кейбірін ғана, яғни ең ыңғайлы және
ең сенімді түрлерін қарастырамыз. Мысалы: банк
картасы, интернет-банкинг және төлем термина-
лы арқылы төлеу әдістері.
Қандай ыңғайлы төлем түрлері бар?
Бір нәрсені сатып алу үшін бізге
ақша керек – ақша қолға тиген кез-
де біз дүкенге барып, әр түрлі
тауар мен қызметтерді сатып ала
аламыз. Алайда, кейде, ақшаның
өзінің сатушыға «жүгіріп барғаны»
немесе бізден бұрын «жеткені» ке-
рек.
Банк картасы арқылы төлеу
Банк картасы – банк шотымен
байланысы бар пластикалық кар-
та. Ол карта иесіне тауарлар мен
қызметтер үшін ақша төлеуге және
банктен, не банкоматтан (банк авто-
маттарынан) қолма-қол ақша алуға
мүмкіндік береді.
52
Картаға қандай ақша түседі? Картаға түсетін ақша – карта иесінің өз шотына
салған ақшасы немесе жасаған жұмысы үшін аударылған ақша (дебеттік кар-
та). Немесе, банктің уақытша қарызға берген ақшасы (кредиттік карта). Ондай
қарызды уақытында қайтарып, сол ақшаны қолданған үшін пайыз төлеу қажет.
Көріп тұрғаныңдай, пластикті карталар әртүрлі болады. Әдетте, жалақы бір
картаға, ал банк несиесі басқа картаға түседі. Сәйкесінше, карталарды қолдану
ережелері де әр түрлі болады.
Ақша картаға қалай түседі?
Карта арқылы төлеу
Әдетте, тауар немесе қызмет үшін кар-
тамен тегін төлеуге болады. Яғни, кар-
та көмегімен төлеген үшін банк қосымша
ақы алмайды. Алайда, кейбір карталар-
мен жасалатын операция түрлері ақылы
болып келеді: мысалы, өзге банктің бан-
коматынан ақша алған кезде. Ал карта
иелену үшін банкпен келісім-шартқа оты-
рып, картаны қолданған үшін комиссия
төлеу қажет.
53
дүкенде, мейрамханада, интернетте төлеу
ұшақ билетіне, қонақ үйге, көлікке тапсырыс беру
банкоматтан қолма-қол ақша алу
тауар сатып алған кезде қосымша жеңілдіктер мен сыйлықтар алу
• Картаны барлық жерде қабылдай бермейді. Кішігірім дүкендер картаны
қабылдамауы мүмкін.
• Картамен ақша жарату оп-оңай, сондықтан жоспарланған бюджет аясынан асып
кету қауіпі бар, әсіресе несие картасымен.
• Егер ақшаны басқа банктің банкоматынан алатын болсаң, комиссия төлеуге тура
келеді.
Ата-анаң дүкенде картамен есеп айырысқан
кезде, немесе банкоматтан ақша алған кез-
де зейін қойып қарап ал. Ата-анаңа картаны
қолдану ұнайтынын не ұнамайтынын талқыға
сал. Қандай тауар сатып алған кезде олар
картаны жиі пайдаланады екен?
Тіпті мемлекеттің ақшасын да сақтауға болады. Уақыт өткен сайын ақша жарамсыз
күйге ұшырайды: жыртылады, жуылады, кірленеді. Олардың орнын ауыстыру үшін
жаңа купюраларды басып шығару керек. Ол үшін қағаз, бояу, құрал-жабдық жұмсап,
купюра жасайтын адамдарға еңбекақы төлеу қажет. Картамен төлеу арқылы біз
мемлекеттің ақшасын үнемдейміз. Ал мемлекет үнемделген ақшаны әр түрлі игі
шараларға жұмсай алады – ата-анасы жоқ балаларға көмек беріп, жаңа спорт
алаңдарын сала алады.
өз бюджетіңді бақылау
картада жатқан ақшаға үстеме пайыз алу
картадағы ақшаны ұрылардан құпия сөзбен қорғау
несие алу
Банк картасы арқылы не істеуге болады?
Бірақ, есіңде болсын...
Картамен есептесу
Талқылап
көр...
Есеп айырысу үшін
Бірақ,
Интернет-банкинг арқылы есеп
айырысу
Интернет-банкинг не істей алады?
Интернет-банкинг басқаша дистан-
циялық банк қызметі деп аталады.
Ол ақшаны кез-келген уақытта, кез-
келген жағдайда алу үшін жасалған.
Егер адамның банкте шоты болса, ол
ақшасын алыстан басқара алады, яғни,
операция өткізу үшін банкке барудың
қажеті жоқ.
интернет арқылы өзіңнің жеке кабинетіңе кіріп, тапсырыс жазу жеткілікті (яғни,
ақшаны кімге, не үшін және қайда аудару керек екендігін жазу). Ақша сол мезетте
алушыға аударылады.
төлемдерді кез келген уақытта интернет арқылы жібереді
банктің қызмет ақысы арқасында ақшаны үнемдейді, себебі
төлемдердің көбі интернет-банкинг арқылы жүргізіледі.
интернет-банкингтің көмегімен дүкенде есеп айырыса алмайсың. Егер
сен дүкенде тауар сатып алғың келсе, оны тек карта арқылы алуыңа
болады, ал интернет-банкингтің көмегі шамалы.
Егер ата-анаң интернет-банкингті
қолданатын болса, олардың қалай
төлем жасайтынын көріп ал. Ата-анаңа
осындай төлемнің қаншалықты ұнағаны
жайлы әңгімелесіңдер.
54
Интернет-банкинг арқылы есеп айырысу
Талқылау...
+
+
-
Достарыңызбен бөлісу: | 
