Қазақ автономиясының құрылуы

Қызыл Армияның жеңістері мен Қазақстан территориясына өз бақылауын жүргізу Кеңестік Россия алдына, Қазақ өлкесінде басқаруды жөндеу мақсатын іске асыруға бағыттады. Осы мақсатпен, сонымен қатар Қазақстан Советтерінің құрылтай съезін дайындау үшін, 1919ж. 10 шілдесінде РСФСР Халық Комиссарлары Кеңесінің жарлығы бойынша Қырғыз (қазақ) өлкесін басқару жөніндегі Революциялық Комитет (Ревком) С.Пестковскийдің басшылығымен құрылды. Оның құрамына Ә.Жангельдин, М.Тұнғаншин, С.Меңдешев, Б.Қаратаев және біраз уақыт оларға қарсы бағытта болған А.Байтұрсынов, Б.Қаролдин және т.б. енді. Қазревком Орал, Торғай, Ақмола және Семей облыстарының территориясында енгізілуі тиіс болғанымен, азамат соғысының қиыншылықтарына байланысты Ақмола мен Семей облыстары негізінен Сібір ревкомының басшылығында болды, ал Қостанай уезі мен Торғай облысы — Челябинск аудандық басқармасына қарады. 1919ж. қыркүйек айынан бастап Қостанай Челябинск губерниясының құрамына енді. Сібір ревкомы мен Қазақ ревкомы арасында бұл территориялардың, қазақ жерінің қай ревкомның құрамына енуі жайлы көптеген шиеленістер мен тартыстар туып отырды. Тек орталық билік өкіметінің араласуы нәтижесінде және ұлттық шеткі аймақтардың алшақтауынан қорыққандықтан ғана, 1920 жылы Ақмола мен Семей облыстары және Қостанай уезі Қазақстанға қайтарылды, бірақ негізінен бұл жерлер тек 1921 жылы ғана Қазақстан жеріне қосылды. Бұл процесс ревком қызметінің маңызды міндеті болашақ қазақ автономиясының формасы мен оның құрамына кіретін территория мәселесін шешумен қатар шиеленісті түрде жүріп отырды.