И. КАНТТЫҢ ФИЛОСОФИЯЛЫҚ ЖҮЙЕСІ

2. И. КАНТТЫҢ ФИЛОСОФИЯЛЫҚ ЖҮЙЕСІ

• И.Кант этикалық «КАТЕГОРИЯЛЫҚ ИМПЕРАТИВ» ұғымын енгізді.
• Оған сәйкес адамның мінез–құлқы қатаң мораль заңдарына
• бағынуы керек, адам өзін қадағалау керек екендігін көрсетеді.
• “Өзіңдегі де, басқалардағы да ақылды және еркін жігерді мақсатқа жету
• құралы емес, ол мақсаттың өзі деп таны”.
• Немесе:
• 1. ”Сенің ісің, тәртібің жалпы заң болсын”,
• “Сенің жігеріңді билеуші ереже дүниежүзілік заңдылық негізіне
• айналатындай болып қызмет ет”.
• 2. “Адамды құрал ретінде емес, мақсат ретінде қарастыру қажет”.

3. Г. ГЕГЕЛЬ ФИЛОСОФИЯСЫ

• ГЕОРГ ГЕГЕЛЬ (1770-1831 жж.) шығармашылығы неміс классикалық философиясының шарықтау шыңы, неміс классикалық объективтік идеализмнің өкілі деп есептеледі.

• Г. Гегельдың басты философиялық еңбектері:
• 1. «РУХ ФЕНОМЕНОЛОГИЯСЫ»;
• 2. «ЛОГИКА ҒЫЛЫМЫ»;
• 3. «ҚҰҚЫҚ ФИЛОСОФИЯСЫ».

• Гегель онтологиясының (болмыс туралы ілім) басты мәселесі –
• БОЛМЫС ПЕН ОЙЛАУДЫ ТЕҢДЕСТІРУ.
• Осының нәтижесінде ол АБСОЛЮТТІК ИДЕЯ деген философиялық ұғымды
• ойлап шығарады. Оны абсолюттік білім деп түсінді.
• АБСОЛЮТТІК ИДЕЯ – дегеніміз, ол:
• 1. Жалғыз ғана өмір сүретін нақты реалдылық;
• 2. Дүниедегі барлық заттар мен құбылыстардың бастамасы;
• 3. Сана-сезімі мен жаратушылық қасиеттері бар ДҮНИЕЖҮЗІЛІК РУХ.

ГЕОРГ ГЕГЕЛЬ

3. Г. ГЕГЕЛЬ ФИЛОСОФИЯСЫ

• Осылай деп бөліну АБСОЛЮТТІК ИДЕЯНЫҢ логикалық, табиғат және рух кезеңдерінен өтуі. Сондықтан Гегель осы кезеңдер арқылы логика ғылымына, жаратылыстану салаларына, қоғамдық ғылымдарға жан-жақты талдау жасады.
• Ескі формальды логикаға қарама-қарсы, өйткені ол – заттың, үдерістің ішкі мәнін ашып беретін ғылым. Ал ескі формальды логика ойлаудың сыртқы жағына, түріне ғана көңіл бөлді. Жаңа логика таным үдерісінің мәнін аша отырып, оны ғылым ретінде қарастырады. Гегель ойлау үдерісі адамның таным қызметімен, өмірдің практикалық саласымен тығыз байланысты екенін айқындағанымен, мұндай маңызды мәселе идеалистік негізде қарастырылған болатын.
• Абсолюттік идея дамуының екінші сатысы деп Г.Гегель табиғатты айтады.
• Табиғат – абсолюттік идеяның туындысы, оның басқаша, өзгеше өмір сүруі. Рух туындысы болатын табиғат одан тәуелсіз өмір сүре алмайды. Табиғат Гегельді өзіндік ерекшелігімен емес, абсолюттік идеяның даму сатысы ретінде ғана қызықтырады.

• Г. Гегельдың философиялық жүйесі үш бөлімнен тұрады:
• 1) ЛОГИКА; 2) ТАБИҒАТ ФИЛОСОФИЯСЫ; 3) РУХ ФИЛОСОФИЯСЫ.

• Гегель «Логика ғылымы» еңбегінде логиканы үшке бөледі:
• 1) болмыс туралы ілім; 2) мән туралы ілім; 3) ұғым туралы ілім.

• Гегель табиғаттың көріністері ретінде үш бөлімді көрсетеді:
• 1) механиканы; 2) физиканы; 3) органикалық физиканы.