Жумина Асем Галымовна Тулегенова Сымбат Ержанқызы «Жасушалық биотехнология» пәні бойынша

жүктеу 4,2 Mb.

бет	33/38
Дата	29.11.2023
өлшемі	4,2 Mb.
	#44504

1 ... 30 31 32 33 34 35 36 37 38

multi-213 x606468403

4. Протопласттарды қолдану

3. Протопласттарды дақылдау
Протопласттарды дақылдаудың екі жолы бар: сұйық тамшылау және платирлеу әдісі:
1. Бірінші жағдайда протопласттар суспензиясын тамшы түрінде пластикалы Петри табақшаларына орналастырады. Бұл әдістің вариациясы ретінде 1978 жылы Ю.Глебой ұсынған көлемі 1 мкл болатын микротамшылармен оқшауланған протопласттарды дақылдау болып табылады.
2. Екіншісінде протопласттар суспензиясын пластикалы Петри табақшаларына құйып, температурасы 45⁰ С жоғары болмайтындай, 1% агары бар сол ортаның бірдей көлемдей етіп қосады. Кейін суығаннан кейін Петри табақшасын аударып, 28⁰С температурада дақылдайды. Дәл осы жағдайда протопласттар бір жағдайда фиксацияланады, физикалық жағынан бір-бірінен алшақтанған. Бұл интактті протопласттың дамуын яғни, жасуша қабырғасының түзілуін, өсімдіктің бөлінуі, өсуі мен дамуын бақылауға мүмкіндік береді. Бұл техниканың нұсқасы ретінде бөлінуге қабілеттілігін шектейтін, рентген немесе γ-сәулелендіруге ұшыраған, қоректендіруші протопласттар немесе жасушаларды пайдалану болып табылады. Мұндай протоплаттар мен жасушаларды тіршілікке қабілетті протопласттармен араластырып, олар өсуді ықпалдандырып, демейді. Фермент ерітіндісін алып тастағаннан кейін, бірден жасуша қабырғасының түзілуі бастайды. Өсімдіктің қайта қалпына келуі мен жасушаның бөлінуі қиынға түседі. Өсімдіктің қайта қалпына келуі эмбриогенез арқылы немесе морфогенез индукциясымен каллустың дамуы арқылы жүзеге асады. Бұл ортаға ауксин немесе ауксин мен цитокининді қосу арқылы жетеді. Протопласттардан туындаған жасушалардың пролдиферациясына 4 фактор әсер етеді:
1. Түрлік ерекшелік және өсімдік ұлпасының физиологиялық жағдайы.
2. Протопласттарды бөлу талаптары мен әдістері.
3. Протопласттарды егу тығыздығы.
4. Қоректік ортаның құрамы.

4. Протопласттарды қолдану.
Протопласттар өсімдіктердің физиологиялық мәселелерін зерттеуге бірден – бір қолайлы модель болып табылады. Олар плазмалемманың қалыпты жағдайдағы құрамын, құрылымы мен қызметін зерттеуде, оларға гормондар, ингибиторлар, фитотоксиндермен әсер етуде, популяцияда протопласттардың өзара қарым-қатынасын зерттеуде таптырмайтын модель. Сонымен қоса, протопласттар бірінші ретті жасуша қабырғасының архитектоникасы және құрамын анықтауда, бұзылудан кейін оның репарациясының механизмін зерттеуге қолдануға болады.
Оқшауланған протопласттарды қолдану аймақтары:

Жасуша қабырғасының химиясы мен құрылымын зерттеу («de novo» синтезі, бұзылуында).
Трансмембранды ауысуда,плазмалемманың құрамын зерттеу.
Органеллалардың «жұмсақ» бөлінуі.
Протопласттардың бірігуі кезінде жасушалардың дифференцировка заңдылықтарын бақылау, алынған гибридті жасушада цитоплазма мен ядроның өзара әрекетін бақылау, сомалы гибридтерді зерттеу.
Бөтен органеллаларды енгізу.
Өсімдік жасушасына (трансгенез) бөтен гендерді енгізу.

жүктеу 4,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 30 31 32 33 34 35 36 37 38