Жумина Асем Галымовна Тулегенова Сымбат Ержанқызы «Жасушалық биотехнология» пәні бойынша

жүктеу 4,2 Mb.

бет	18/38
Дата	29.11.2023
өлшемі	4,2 Mb.
	#44504

1 ... 14 15 16 17 18 19 20 21 ... 38

multi-213 x606468403

1. Ядроны тасымалдау әдісі
Клондау сәттілігі ядроны тасымалдау әдістемесіне тәуелді. 1985 ж Б. В. Конюхов пен Е. С. Платонов микроманипуляция арқылы ядроны тасымалдау әдісін жасап шығарды. Ол екі кезеңнен тұрады: ең алдымен жіңішке микропипеткамен пеллюцид пен плазмалық жарғақша аймақтарын тесіп, пронуклеустарды алып шығады, содан кейін диаметрі үлкенірек пипеткамен сол тесікке донордың диплоидтық ядросын енгізеді. Осындай кезде зигота цитоплазмасы мен тасымалданатын ядро қатты зақымдалмайды. Ядролардың трансплантациясы цитохалазиндер (саңырауқұлақтар синтездейтін зат) көмегімен де жүзеге асырылу мүмкін. Цитохалазин В микрофиламенттер құрылым бұзып, ядроның жасушамен жіңішке сабақ арқылы байланысуына ықпал етеді. Центрифугада айналдырған кезде сабақ үзіледі де, ядросыз жасушалар (цитопласттар) және кариопласттар қалыптасады. Кариопласттар цитоплазманың жіңішке қабатымен және цитоплазмалық жарғақшамен қапталған ядролар болып табылады. Цитопласттарды интактты жасушалардан тығыздық градиенттінде айырады. Олар өсірінді ыдысының бетіне бекінуге қабілетін сақтап қалады және басқа жасушалар кариопласттарымен бірігу үшін қолданыла алады. Кариопласттарды бөліп алу әдісі күрделірек болып келеді. Кейбік кездерде жасушалар мен кариопласттар қоспасына диаметрі 1 – 3 мкм болып келетін тантал бөлшектерін қосады. Олар жасушаларға еніп, жасушалардың тез тұнуына ықпал жасайды. Кариопласттарға тантал ене алмайды.

Сурет 1. Цитопласттар мен кариопласттарды алу

Цитопласттарда барлық органеллалар болады және олар қозғала алады, пиноцитозды жүзеге асыруға қабілетті. Кариопласттар цитоплазманың жіңішке қабатымен қапталған, құрамында эндоплазмалық ретикуллум, бірнеше митохондрия мен рибосомалар болады. Кейбір жасушалық линиялардың 1/10 кариопласттары жоғалған цитоплазма көлемін қалпына келтіріп, тіршілікке қабілетті жасушаларға айналып кетуі мүмкін.

Жасушаларды реконструкциялау үшін тұзды буфердегі кариопласттар суспензиясын цитопласттар моноқабатына қосады (пропорциясы 100 кариопласт 1 цитопластқа). Цитопласттар инактивацияланған вирустық бөлшектермен қапталып тұруы керек. 4 ^оС температурасында 45 минут, содан кейін затем 37 ^оС температурасында тағы да 45 минут инкубациялайды. Бірікпеген кариопласттарды жою үшін Эрл ерітіндісімен шаяды.
Клондау процесі адамдарға 5 мың жыл бұрын белгілі болды. Сол кездерде көне адамдар әртүрлі өсімдіктердің мүшелерін (түйнектер, бүршіктер, бұтақтар) қолданып, өсімдіктерді көбейтті. «Клон» терминін Ежелгі Грекияда бұтақ немесе сабақ туралы айтқан кезде қолданды. Клондаудың ерекшелігі гендер өзгеріссіз ұрпақтан ұрпаққа берілетіні болып табылады. Жануарларды клондаудың қиыншылығы неде? Жануарлар жасушалар өсімдіктер жасушаларына қарағанда дифференциациялану процессі барысында тотипотенттілікті жоғалтады.

жүктеу 4,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 14 15 16 17 18 19 20 21 ... 38