Кальций металлының химиялық физикалық қасиеті

Кальций IV периодтың, II топтың негізі топшасының элементі , атомдық нөмірі 20, олай болса ₍ ; Атом құрылысының формуласы 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s², валенттілік электрондары 4s²; сондықтан кальций қосылыстарында тұрақты II валентті, тотығу дәрежесі 0, +2.

Кальций табиғатта таралуы бойынша бесінші орында, оның ең көп кездесетін минералы кальцит CaCO₃ (мәрмәрдің, бордың, әктастың негізгі құраушысы), доломит CaCO₃ MgCO₃, гипс CaSO₄ 2H₂O, фосфорит Ca₃(PO₄)₂, апатит 3Ca₃(PO₄)₂ CaF₂, балқытқыш шпат CaF₂, норвегиялық селитра Ca(NO₃)₂. Кальций ионы жануарлар мен адамдардың сүйегі мен тісінің құрамына кіреді.

Кальций минералдарының бай қоры Қаратау өнірінде кездеседі.

Алынуы: Кальцийді өзінің хлоридінің балқындысын (KCl қосып) 850⁰C-та электролиздеп алады: CaCl₂ Ca + Cl₂

2Ca + O₂ = 2 CaO немесе 2Ca + O₂ = СаО₂ пероксид

Са + Н₂ CaH₂ кальций гидриді

Ca + Cl₂ = CaCl₂кальций хлориді

Са + S = CaS кальций сульфиді

3Ca + N₂ Ca₃N₂кальций нитриді

Ca + 2C CaC₂ кальций карбиді

2Ca + Si Ca₂Siкальций силициді

Сумен бөлме температурасында да оңай әрекеттеседі:

Ca + 2H₂O = Ca(OH)₂ + H₂

Түзілген зат – Ca(OH)₂ әқ сүті деп аталады.

Химиялық белсенді элемент болғандықтан аммиактан сутекті ығыстырып шығарады.

Ca + 2NH₃ = Ca(NH₂)₂ + H₂

Сұйытылған қышқылдармен (HCl, H₂SO₄) әрекеттескенде сутегін ығыстырады (HNO₃ - нан басқасынан)

Ca + 2HCl = CaCl₂ + H₂

Азот қышқылының сұйық ерітіңдісімен әрекеттескенде:

4 + 10H O_3(c) = 4 (NO₃)₂ + H₄NO₃ + 3H₂O

1 2 N⁺⁵ + 8 N^-3 тотықтырғыш – тотықсыздану

Тотықсыздандырғыш ретінде кейбір металдарды алуда қолданылады: 3Ca + V₂O₃ 3CaO + 2V

Кальций қосылыстарын кальций карбонатының немесе кальций оксалатының тұнбаға түсуі бойынша және жалынның түсін күйдірілген кірпіш түске бояуы арқылы анықтайды.