Аударма вексель бірнеше бірдей данада берілуі мүмкін

Бұл даналар қүжаттың мәліметінің ішінде бір ізді нөмірлермен қамтамасыз етілуге тиіс; басқа жағдайда олардың әрқайсысы жеке аударма вексель ретінде қаралатын болады.

Егер вексельде оның жалгыз данада берілгені көрсетілмесе, онда вексель ұстаушы оған өз есебінен бірнеше дана беруді талап ете алады. Бұл үшін ол өзінің тікелей индоссантына, және сол сияқты, вексель берушісіне дейін өтініш жасай алады. Индоссанттар жаңа даналарда индоссаменттерді қайта шығарып беруге міндетті.

Бір дана бойынша жасалған төлем, бүл төлемнің баска даналар-ды өтейтіні алдын ала айтылмаса да, жауапкершіліктен босатады. Бірақ төлем жасаушы өзі акцептеген жөне өзіне қайтарылмаған әрбір дана бойынша жауапты болып қала береді.

Даналарды өртүрлі адамдарға берген индоссант, сондай-ақ баска индоссантгар да өз қолдары қойылган жөне қайтарылмаган барлық даналар бойынша міндетті болады.

Бір дананы акцепт үшін жіберген адам басқа даналарда қолында сол дана жатқан адамның атын көрсетуге тиіс. Бүл соты адам оны басқа дананың заңды иесіне тапсыруға міндетті

Егер ол бүны жасаудан бас тартса, вексель үстаушы талап қою қүқыгын қарсылық білдіру арқылы:

-акцептке жіберілген дананың талап етуге қарамастан оған берілмегенін;

-акцепттің немесе төлемнің басқа дана бойынша алынуы мүмкін емес екенін куәландырғаннан кейін ғана жүзеге асыра алады.

Аударма вексельді өрбір үстаушы оның көшірмесін жасауға құқылы.

Көшірме түпнүсқаны индоссаменттерімен жөне басқа барлық белгілерімен қоса толық бейнелеуге тиіс. Ол қай жерге дейін жеткенін көрсетуі қажет.

Оның түпнүсқамен бірдей тәртіп бойынша табысталуы және авальдануы мүмкін.

Қазақстан Республикасының аумагындағы заңды және жеке тұлғалар жай жөне аударма вексельді өзара есеп айырысуда пайдалануга қүқылы, бүл ретте ол тиісті шартта көзделуге және «Қазақстан Республикасындагы вексель айналымы туралы» Заңға қайшы келмеуге тиіс.

Байланыс мекемелері инкассаға қабылдаган вексельдерді жөнелту тәртібі Қазақстан Республикасының уақілетті органының Қазақстан

Республикасы Ұлттық Банкімен келісе отырып шығарылған нормативтік қүқықтық актілерімен және байланыс мекемесі мен есеп кеңсесі арасындағы шартпен белгіленеді.

Сатушы сатып алушыга үсынатын төлемнің мерзімін кейінге қалдыру жөніндегі берешекті рәсімдеу «Қазақстан Республикасындағы вексель айналымы туралы» Заңда белгіленген талаптарға сөйкес век­сель беру түрінде жүзеге асырылуы мүмкін.

Аударма вексель мен аударма вексельдің индоссаментінің үлгісі төменде келтірілген.

Есеп айырысулар ережелерін Құзута жол берген кәсіпорындар мен бэнктерге Қазакстан Республикасынлағы нақты ақшасыз есеп айырысуларды жүргізу тәртібін бұзғаны үшін айыппұлдар туралы Ережелерде көзделген ықпал ету шаралары қол-данылады. Жеткізіліп берілген өнімге уақтылы төлемақы жасамағаны ушін кідіртілген әрбір күн үшін мерзімі өткен төлемдер сомасынан жабдыңтаушы мен сатып алушы эрасындагы шартта көзделген тәртіпте өсім есептеледі және омы саіып алушы (төлеуші) төлейді.

Мерзімі өткен күндердің санын энықтаған кезде күнтізбелік күндер қолданылады. Егер банк №2 карточка ұясындәғы қүжзттар есебін жүргізетін болса, онда шарт негізінде өсімді банк есептейді.

Төлеушілернің келісімінсіз олардың шоттдрдың қаражатты есептен шығару. Төлеушілердің келісімінсіз олардың шоттарынан қаражатты есептен шыкару тек соттың шешімімен, банктің өкімімен не мына темендегі орындау құжаттары негізінле қолдэнылып жүрген заңдарда көзделген жағдайда ғана жургізіледі: бәнктің өндіріп алу жөніндегі өкімі; несиелерді пәйдаланғаны үшің есептелген проценттері есепке қате альгнған сомаләр; кепілші шотынан қарыз берешегінің етелмеген сомалары; соттар берген орындау қағаздары; соттың шаруашылық істері жөніңдегі алқалардың бұйрықтары; но­тариус жүргізген орындау жазбалары; Қазақстан Республикасы Министрлер Кәбинетінің қоршаған ортаны қорғау саласындағы ңаулылары негізінде шығарылған мемлекеттік уәкілетті органның, санитарлық-эпидемиологиялық қадағаләудың, сондай-ақ кәсіподақтардың еңбек техникалық инспекциясынын бұйрықтары мен өкімдері; салық органдарының салықтар мен басқа да мінлетгі төлемдер бойынша қосымша салықтарды, сондай-ақ зачла козделген айыппүлдәрды, өсімдерді және өзге де санкциялар сомаларын ендіріп алу туралы өкімдері; қолданылып жүрген заңдәрға сәйкес жұмыс берушілерден өндіріліп алынатын айыппүлдардын және өзге де санкдиялардың сомасы; кәсіпорынның кінәсінен жүмыспен байланысты жарақаттану немесе денсаулыгының өзге де зақымдануы салдарынан жұмысшы мен қызметші, сондай-ақ жұмыспен байланысты және субъект әкімшілігінің кінәсінен жарақаттану немесе денсаулығының өзге де салдарынан жұмысшы немесе қызметші қайтыс болтан жағдайда шеккен зәлалды өтеу сомасын өндіруге берілген сот шешімі; сақтандыру қомпаниясының сақтандыру куәлігі, Қазақсган Республикасы Кеден органдарының өкімі.

Борышкер мойындаған, есептен шығарылатын сомаларға берілген өкімдер орындау құжаттарына теңестіріледі ден танылады. Салық төлеушілерінің төлем кепілхаттары мен салық органдарының инкас-салық әкімдері негізінде бюджетке төленетін төлемдерді төлем кепілхаттары берілген күні банктер кезек күттірмей жүзеге әсыра-ды. Банк аталған кепілхаттардың орындалуын кідіртуге құқығы жоқ.

Төлеушінің келісімінсіз қаражаттарды өндіріп алу ушін осы қара-жаттарды өндіріп алушы тиісті құжаттарды қоса тіркей отырып бзнқке төлем тәлап-кеггілхаты бләнкісінде инкассалық өкімді тап-сырады.

Инкассалық өкімде төлемнің мақсаты керсетіледі және осы төлемдерді (күні, нөмірі мен тиісті тармағыні төлеушінін келісьмінсіз оның шотынан есептен шығару құқығын кездейтін заң актісіне сілтеме жасаладьі. Өндіріп алуды дұрыстығы, сондай-ақ төлемші келісімінсіз қаражаттарды есептен шығаруға негіз болған сілтеме үшін өндіріп алушы жауапты болады. Банктер төлеушілердің келісімінсіз олардың шоттарынан қарәжагтарды есептен шығаруға білдірген қарсылықтарын шын мәнінде қарамайды. Төлеушілердің келісімінсіз шоттарынан қарәжаттарды есептен шығәрудың негізділігімен байланысты мәселелер наразылық білдіру тәртібінде сот органдары арқылы шешіледі. Бір қалада түратын төлеушілердің келісімінсіз олардың шоттарынан қаражаттарды есептен шығаруға берілген инкассалық өнімдерді өндіріп алушы төлеуші шоты жүргізілетін тікелей банкке инкассаға, ал сырттағы қалалардағы төлеушілер бойынша ендіріп алушыға қызмет көрсететін банкке береді. Инкассалық өкім төрт данада ұсынылады.

Төлеушілердін келісімінсіз олардың шоттарынан қаражаттарды есептен шығаруды банктер көшірмелері бойынша емес, тек түпнұсқа қүжаттар немесе олардын дубликаттары бойынша жүрізеді.

Төлеушінін келісімінсіз қаражаттарды есептен шығаруға берілген инкассалық өкім банкке іздену мерзімі ішінде ғана өткізіледі. Бұл үшін өндіріп алушы жауапты болады. Іздену мерзімінің үзақтығы быләйша белгіленеді: заңды түлғалардан алынатың бюджетке төленетін салық борышын өндіріп алуға мерзім ұзақтығы болмайды; соттар берген орындау қәгаздары бойынша-бір жыл; орындау жазбалары бойынша-бір жыл; сот органдарының бұйрықтары бой­ынша, аралық соттың шешімдері бойынша үш ай, борышкер мойындаган талаптарды есептен шығаруга берілген акімдер бойын­ша — екі ай; басқа барлық құжаттар бойынша  алты ай.

Борышкер мойындаған соманы есептен шығаруға берілген инкас­салық өкімде борышкердің талаптарды мойындау туралы жауабының нөмірі мен кұні, сондай-ақ таләптың сипаты (тауарлы-материалдық құндылықтар үшін есеп айырысуләр, айыппұлларды өндіріп алу және басқалары) көрсетіледі.

Өндіріп алуды тоқтата түру немесе тоқтату тек мынадай жағдайларда: есептен шыгаруга өкім берген өндіріп алушылар мен органдардың мәлімдемесі бойынша; сот органдары ерекше үйғарым жасаған кезде; қылмыстық іс қозғалуына байланысты өндіріп алуды тоқтата түру туралы тергеу органдарының өкімі бойынша. Өкімдерде, ұйғарымдар мен мәлімдемелерде өндіріп алуды тоқтата түру немесе тоқтату жөніндегі қүжаттың күні мен нөмірі көрсетілуге тиіс. Өндіріп алуды тоқтату жөніндегі құжат өндіріп алушыға қайтарылуы керек.

Кәсіпорын таратылған немесе қайта ұйымдастырылган (қосылған, бөлініп шыққан, біріккен, үйымдық-қүқықтық өзге нысанда қайта қүрылган) жағдайда орындау және басқа да есеп айырысу құжат-тарының өтемақысы бастапқы төлемшінің міндеттемелері бойынша заңға сөйкес жауапкершілік жүктелген субъектінің есеп айырысу немесе ағымдагы шоіынан жүргізіледі.

4-бухгалтерлік есеп стандартына сәйкес субъектілер жасаған «Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп» заңды түлганың қаржылық жағдайындағы өзгерісті багалауға мүмкіндік береді, бұл оларды есепті кезең ішіндегі операциялық қызмет (кіріс алатын негізгі қызмет пен инвестициялық және қаржы қызметтеріне жатпайтын өзге де қызмет), инвестициялық (ұзақ мерзімді алашақтарды сатып алу мен сату) және қаржы қызметі (жеке капиталы мен заем қаражаттары мөлшері және құрамындағы өзгеріс нөтижесі болып табылатын заңды түлганың қызметі) турғысында алғанда қаражат-тардыц түсуі мен жүмсалуы туралы хабарламамен қамтамасыз етеді. Ақша қаражаттарының қозгалысы туралы есеп субъектінің есепті жыл ішіндегі қаржылық есебінің қүрамында беріледі.

Ақша қаражаттары қозғалысының есебінде операциялық, инвестициялық және қаржылық қызмет турғысынан алғандағы мағлұматтар мазмұндалуға тиіс, мүның өзі заңды түлганың қаржы жагдайына оныц қызметі түрлерінің ықпалын багалауға мүмкіндік береді.

Операциялық қызметген түсетін ақша қаражаттары қозғалысын ашып көрсеткен кезде тура әдіс пайдаланылуы мүмкін, бүл әдіс жағдайында акшалай түсім қаражаттары мен төлемдердің негізгі түрлері ашып көрсетіледі, не жанама әдіс пайдаланылуы мүмкін, бүл әдіс жагдайында таза табыс пен зиянға ағымдағы активтер мен міндеттемелер, ақша операциялары өзгерістеріне, сондай-ақ инвес­тициялық немесе қаржылық қызметтің нәтижесі болып табылатын юрісгерге немесе зияндарға қарай түзету енгізіледі.