Жоспар: 1 Интонацияның зерттелуі Интонацияның маңызы Интонацияның зерттеу әдістері

• 
  Сегменттік бөлшектері
  
• 
  Суперсегменттік бөлшектері
  

Тіл жүйесінде дербес бір құб ылыс ретінде интонацияның өзіндік спецификалық мағынаға ие болатын бірліктері бар.Сондай-ақ олардың саны да белгілі мөлшерден артпайды және олар кез келген тілден алынып талдауға, зерттеуге келеді. Жалпы тіл білімінде олар әр түрлі аталып жүр.. Қай тілде де олардың саны белгілі бір мөлшерден аспайды. Ол бірліктерді тіл білімінде суперсегменттік фонема, интонациялық конструкция, интонема, интонациялық морфема деп әр түрлі атайды. Себебі интонация өз алдына дербес құбылыс саналғанымен, ол әр тілде өрнектеледі, әр тілдің форма және мазмұн категорияларымен тығыз байланысты болады.

Жоғарыда келтірілген атаулардың ең қолайлысы – интонема. Сегменттік бөлшектерді – фонемаларды фонология зерттейтін болса, суперсегменттік бөлшектерлі – интонемаларды интология зерттейді.Фонема мен интонеманың арасында принципті айырмашылық бар. Фонемаға қарағанда интонеманың деңгейі жоғары. Өйткені фонема таңба емес, оның бір-ақ қыры формасы бар, ал мазмұны жоқ, интонема – ол таңба, оның формасы да, мазмұны да бар. Интонеманы морфемамен немесе сөзбен салыстыруға болады. Сөйлемнің қай-қайсысы да интонемасыз сомдала алмайды, олардың әрқайсысының өзіне тән интонациясы бар. Сөйлемнің қай түрінің болса да, сомдалып, аяқталып, коммуникативтік функцияға ие болып тұруы үшін интонеманың мәні ерекше. Бір сөзбен тұратын атаулы сөйлемдерді сөйлем етіп тұрған интонация екені белгілі. Мысалы: Өрт! Көктем!

Қай тілде де сөйлеушінің жадында сол тілдің негізгі интонемалары сақталады және бұл интонемалар сөйлесудің эталоны болып табылады. Интонема әрқашан синтагмада көрініс табады. Синтагма қай тілдің болса да сөйлемдерінің синтаксистік құрылысы мен оның мағынасын терең зерттеп түсінуге көмектеседі. Ең шағын синтаксистік мағыналық сөз, сөз тіркесі және сөйлем синтагма түрінде интонациялық формаға ие болады.