Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік біліктілік анықтамалығы

146. Экструдердің машинисі 5-разряд
Жұмыс сипаттамасы. Әртүрлі конструкциялы Экструдер және экструзиялы автоматты роторлы желіден полихлорвинилді, полистиролды, полиэтиленді, полиамидті және т.б.қосылыстардан, өте күрделі қималы ППО-1, ППО-3, ППО-17, ППО-20 тектес профильдер (қуыс, монолитті, жалпақ, гофрирлі) профиль пленкаларынан , 110 мм-ден жоғары 500 мм диаметрге дейін құбыр және күрделі профильденген өнімдер, қалыңдығы 1 – 5.0 мм виниплас парақтарын, көркем бұйымдар, 50 ден 200 мк дейін қалыңдықта электрнды басқарумен автоматты жүйеде поливинилхлоридтан, полистиролдан жасанды талшық жасау. Білікілігі төмен машинисердің жұмысын басқару және жұмысты үйлестіру. Экструдердің агрегатын, экструзиялы роторлы автоматты желілерді берілген технологиялы режимге салу. Агрегатты қосу және сөндіру. Агрегаттың механизмдерін ілеспелі жұмыс істеуге ыңғайлау. Экструзияның термоөңдеуінің биоксалды бағдарлы процесін және пленкадан өнім өндіруін басқару пультімен басқару. Өнделіп жатқан өнімнің сапасына қойлатын талаптар. Дайындалған материал мен өнімнің партиясына паспорт толтыру.

Білуі тиіс: әртүрлі қосылыстағы әртүрлі материалды экструзиялау технологиясы, агрегатқа кіретін барлық механизмдерді эксплуатациялау ережесі және құрылымы, конструктивті ерекшеліктері, агрегатқа қуат беру сызбасы, берілген параметрлерге механизмдерді келтіру ережесі, дайын өнімге техникалы жағдай.

147. Экструдердің машинисі 6-разряд
Жұмыс сипаттамасы. Изотопты жуандықөлшеуішпен және теледидарлы құрылғымен жабдықталған автоматтандырылған экструдерларда 30 дан 200 мк дейін жуан пленка, димаетрі 500 мм асатын құбырларды дайындау. Біліктілігі төмен машинисердің жұмысын үйлестіру және басшылық жасау. Экструдер агрегатын белгіленген технологиялы режимге қосу. Агрегатты қосу және сөндіру. Агрегаттың механизмдерін ілеспелі жұмыс істеуге ыңғайлау. Экструция процесін басқару пультімен басқару. Өндіріліп жатқан өнімнің сапасын тексеру. Өндіріліп жатқан өнімнің партиясына паспорт толтыру.

Білуі тиіс: әртүрлі қосылыстағы әртүрлі материалды экструзиялау технологиясы, агрегатқа кіретін барлық механизмдерді эксплуатациялау ережесі және құрылымы, конструктивті ерекшеліктері, агрегатқа қуат беру сызбасы, берілген параметрлерге механизмдерді келтіру ережесі, дайын өнімге қойылатын мемлекеттік стандартар мен техникалық талаптар.

Орта кәсіби білім талап етіледі.

Текстильді шеңберлерді теруші

Білуі тиіс: лентаны салу тәсілі және мөрге лентаны беру жылдамдығын реттеу, автоматтың құрылысы және дайын өнімге техникалы шарттар.

149. Текстильді шеңберлерді теруші 3-разряд
Жұмыс сипаттамасы. Текстил шеңберлерін автоматта теру процесін жүргізу. Автоматты дайындау - автоматтың (шпинделдің қозғалысында, айналатын механизмдер және т.б.). бөлек тораптарына дұрыстығын құр жүрісте байқап тексеру. Лентаны мөрге жіберу режимін реттеу. Кассетаның дұрыс айналуын, гуммирланған білекке лентаны жіберу және есептеуіш құралдың көрсеткішін бақылау. Таразыда шеңберлерін теру қалыңдығын тексеру.

Білуі тиіс: лентаны салу тәсілі және мөрге лентаны беру жылдамдығын реттеу, есептеуіш құралдың айналымынан терудің қалыңдығын анықтау, автоматтың құрылысы және дайын өнімге қойылатын техникалық талаптарды.

Машинаны және пластмассадан өнім жасайтын автоматты

жүйелерді реттеуші

жүйелерді реттеуші 4-разряд

Білуі тиіс: жабдықты жөңдеуде тәсілдердің ілеспелілігі, жұмыс шарты, технологиялы режим және қызмет көрсетіліп жатқан жабдықта өнімді өңдеу технологиясы, қызмет көрсетіліп жатқан жабдықтың құрылымы және жұмыс мақсаты, қызмет көрсетелеп жатқан жыбдықты эксплуатациялау ережесі және нұсқаулығы, қызмет көрсетіліп жатқан жабдықтың тораптарын және бөлімдерін реттеу және жинау-бөдшектеу, өнделіп жатқан материалдың құрамы мен құрылымы, бақылау-өлшеу құралдарының, темір ұстасының жұмысының, рұқсат және тігу жүйесінің белгіленуі және конструкциясы, тазалық және туралық классы, электртехника, механика, гидравлика негізі, шикізат пен дайын өнімге қойылатын талаптар мен мемелекеттік стандарттарын.

151. Машинаны және пластмассадан өнім жасайтын автоматты

жүйелерді реттеуші 5-разряд

Білуі тиіс: жабдықты жөңдеуде тәсілдердің ілеспелілігі, қызмет көрсетіліп жатқан жабдықты жинау және бөлшектеу тәртібі, қызмет көрсетіліп жатқан жабдықтың құрылымы және жұмыс қағидасы, киноматикалы сызбасын және автоматты желінің барлық торабының өзара қарым-қатынасын, қызмет көрсетелеп жатқан жыбдықты эксплуатациялау ережесі және нұсқаулығы, шикізатқа және дайын өнімге техникалы жағдайы, қызмет көрсетіліп жатқан жабдықта өнімді дайындаудың технологиялы режимі, физико-химиялы құрамы және өнделіп жатқан материалдардың құрылысы, бақылау-өлшеу құралдарының белгіленуі және конструкциясы, қызмет көрсетіліп жатқан жабдықтың барлық бөлімдерін реттеу және жөңдеу тәртібі, темір ұстасы жұмысы, рұқсат және тігу жүйесі, тазалық және туралық классы, электртехника, механика, гидравлика негізі, шикізат пен дайын өнімге қойылатын талаптар мен мемелекеттік стандарттарын.

152. Машинаны және пластмассадан өнім жасайтын автоматты

жүйелерді реттеуші 6-разряд

Білуі тиіс: машинаның секцияларын, агрегаттың және машинаның бөлек бөлшектерін реттеу және дайындау тәртібі, автоматталған сызықтың барлық тораптары өндірілетін материалдардың құрамы және құрылымы, қызмет көрсетіліп жатқан жабдықта өнімді дайындау технологиялы режимі, бақылау-өлшеу құралдарының белгіленуі және конструкциясы, қызмет көрсетіліп жатқан жабдықтың жұмысындағы ақауларды жою тәсілдері, шикізат пен дайын бұйымдарға қойылатын техникалық талаптар мен мемлекеттік стандарттарын.

Орта кәсіби білім талап етіледі.

Пластмасс өнімдерін өңдеуші

Білуі тиіс: жұмыс тәсілдері, сыртқы түріне байланысты өндірілетін өнімдерге қойылатын талаптар.

154. Пластмасс өнімдерін өңдеуші 2-разряд
Жұмыс сипаттамасы. Өнімді өңдеу, литниктарды жою, берілген өлшемге дейін кесу, фастарды шешу, сәйкес келетін жабдықты пайдаланып өнімді торовка бойынша кесу немесе өнімдерді станоктарда сызба және эскиз бойынша механикалы өңдеу (егеу, аршу, үгіту, тесу). Күрделі емес конфигурацияны үстіңгі бетіне ақау қалдырмай үлгі бойынша өнімді өңдеу.

Тесу және артық жиектерді, гратты, тұтқаларын, тесіктерді айқары ашу, сәйкес жабдықты (арнайы токарлы, тесетін, фрезерлі станктарды "Бодей") пайдаланып заттың үстіңгі бетін өңдеу, галтавты барабанда артық жиектерді жиектеу, зұмпара дөгелегінде немесе металды тұтас шайбада өнімнің үскір кромок тазарту, кедір-бұдырды және қиықтарды қолдан зұмпара қағазымен немесе тегістеуішпен түзету және жылтырататын паста немесе әртүрлі тегістеу ұнтағын пайдаланып тері, фетровты, мауытты, мақталы шайбаның көмегімен өнделіп жатқан өнімнің үстің жылтырату немесе целлулоидты пластинаны қорапқа жинау, қорапты преске салу және целлулоидты сорттап бөліп сүрту. Өнімді сынау үшін үлгілерді қию. Кесу режимін және технологиялы процессті таңдау. Станоктарды жөңдеу және реттеу, кесетін және өлшейтін құралды дайындау. Дайындаманы орнату және бегіту. Заттың өңделіп жатқан бетінің сапасын және өнімнің конфигурациясын бақылау. Станоктарға ұсақ жөңдеу жұмыстарын жасау.

Білуге тиіс: қызмет көрсетіліп жатқан жабдықта жұмыс істеу ережесі, құралды, құрылғыны ауыстыру және орнату ережесі, өнімнің сапасына қойылатын талаптар, өнделіп жатқан материалдың физико-механикалы құрамы және оларды өңдеу режимі, өңделген өнімге қойылатын мемлекеттік стандарттар мен техникалық талаптарын.

Жұмыс үлгілері.

Полистиролдан, этроладан, полиэтиленнене өнімдер, ПОВ-30, ПОВ-50, стеклопластиктар, органикалық шыны, аминопласт, фенопласт, полиамид, АБС-6 пластиктер, полипропилен, ПВХ және басқа пластмасс өнімдерін - өңдеу.

155. Пластмасс өнімдерін өңдеуші 3-разряд

Білуі тиіс: әмбебап өлшейтін құралмен (штангциркульмен, микрометрмен) пайдалану ережесі, өнделіп жатқан материалдардың негізгі физико-химиялы құрамы, құралды ауыстыру ережесі, тегістейтін және жылтырататын шеңберлердің құрылымы, жылтырататын және тегістейтін патаның негізі, өнімдерді өңдеу сапасына қойылатын талаптар.

Жұмыс үлгілері

1) Бидондар, құйғыш, полиэтиленді сыйымдылығы 5 - 20 л құтылар - облойды ыстық күйде шешу;

2) Аминопласттан, фенопласттан, полиэтилен, полиамид, АВС пластиктерінен, ПВХ, полипропиленнен жасалған өнімдер - өңдеу;

3) Төтрконтакты қалыптар, медицина өнімдері, автомобиль штурвалдары, полистиролдан, этролдан, полиэтилен, шыныпластиктерінен жасалған өнімдер - тегістеу және жылтырату;

4) Целлулоидты парақтар – жылтырату және түзету;

5) Сантехникалық бұйымдар: раковина, унитаз, бөшкелер – өңдеу.

156. Пластмасс өнімдерін өңдеуші 4-разряд
Жұмыс сипаттамасы. Іліспелі немесе біруақытта біренеше операцияны орындайтын арнайы жабдықтарған жартылай автомат немесе автоматтарда өнімдерді өңдеу немесе монументті көркем шығарманы және декоративті-қолданбалы көркемөнерідің бұйымын электоүстелді және қол кескішпен өңдеу. Ерекше, өте күрделі көркем шығарманы дайындау кезінде байланыс орындарынан толықтай қуаттылыққа жету. Әртүрлі тегістейтін және жылтырататын жабдық пен құрылғыны пайдаланып өнімнен сызық, тырнақ ізін, сынықты тегістеп және жылтыратып кетіру, сонымен қоса тоғысқан жар мен аралықты тегістеу және жылтырату. Құралды және құрылғыны орнату және ауыстыру. Құйылған көркем шығарманы эскиз бен автор оригиналына әбден ұқсағанға дейін жеткізу.

Білуі тиіс: қызмет көрсетіліп жатқан механикалы жабдықтың құрылым қағидасын, өңдеудің сапасына қойылатын техникалы талаптар, материалжүргізу, тегістейтін және жылтырататын материалдарды және пасталарды таңдап алу ережесі, көркем бұйымдарды өңдеуге арналған түрлі құралдармен жұмыс істеу ережесі, өнделіп жатқан пластмассаның физико-химиялы құрамы, пластамасс өнімдерін өңдеуге қойылатын талаптарды.

Жұмыс үлгілері

Пластмасс өнімдері:

1) Тарақтар – арқасын тегістеу, қайрау;

2) Көзілідірік оправасы – автоматтарда өңдеу;

3) Көркем шығарма – қолдан көркем безендіру өрнек салу, механикалық шеңбермен тегістеу және жылтырату.

157. Сепараторларды өңдеуші 3-разряд

Білуі тиіс: өңдеу және кептіру режимі, сепараторды өңдеуге ертіндіні концентрациялау, компоненттердің ертіндіде келісулері, өнделген өнімге қойылдатын технологиялық талаптарды.

Оргшыныны жапсырушы
158. Оргшыныны жапсырушы 2-разряд
Жұмыс сипаттамасы. Оргшыныны қағазбен жапсыру. Желімді дайындау, оргшыныны жапсыратын станокқа орнату. Үлгілерді кептіру, конверттеу және жапсыру.

Білуі тиіс: кептіру режимі, оргшыныны қағазбен жапсыру ережесі, қағаздың сорттары, жапсыруға қолданылатын шынылар және үлгілер, тігісті дайындау ережесі.

159. Оргшыныны жапсырушы 3-разряд
Жұмыс сипаттамасы. Жапсыратын қағазды арнайы станокта кесу. Кесілмеген қағзды, тігісті келесі операцияға дайындау. Араластырғышта арнайы желімдейтін ертіндіні дайындау. Желімдейтін ертіндіні қағазға жағу. Оргшыныны жапсыратын станокқа орнату. Оргшынының қағазынан қалдық желімді алыптастау. Жапсырылғанан кейін оргшынының жапсырмасын жапсыратын машиеналан түсіру. Айналатын көтергіштің көмегімен жапсырылған оргшыныны тіркеме транспортерға ілу. Оргшыныны кептіретін камерада кептіру және бақылау-өлшеу құралдарының көмегімен кептірудің температуралы режимін сақтау. Желімдейтін ертіндіні дайындауға арналған араластырғышты, айналмалы пневмокөтергішті, қағаз кесетін станокты, кептіретін камераны және бақылау-өлшеу құралдарында қызмет көрсету.

Білуі тиіс: қағаздың әзірлемелерінің өлшемін, желімдейтін ертіндіні дайындау рецепті және режимі, оргшыныны қағазбен жапсыру ережесі, жапсыратын машиналардың және тіркеме транспортерлердің жұмыс мақсаты, оргшыныны жапсырудың талаптары және жеке тұтынушыларға арналған оргшыныны жапсыруға арнайы талаптар, кептіретін камерадағы температураны реттеу режимі және сызбасы, жапсыратын қағазға қойылатын талаптар, айналмалы көтергішті басқару пневматикалы сызбасы және жұмыс мақсаты.

160. Поливинилхлоридті пленканы өндіру вальды-каландрлы желінің операторы 6-разряд
Жұмыс сипаттамасы. Поливинилхлоридті пленканы алу технологиялы процесін басқару пультімен жүргізу. Каландр және басқада агрегаттарды жұмысқа дайындау. Шикізаттың және шығарылып жатқан өнімнің талап етілген түріне байланысты каландрирлеу, жаншу, экструзия, стиндеу, өрнек салу, суыту және пленканы орау режиміне іріктеу. Каландрирлеу, сору, сатиндеу, өрнек салу, пленканы суыту, ішкі кернеуді алу және статистикалы электрді, пленканың рулоның орау автоматтандырылған және ілестірілген жүйелерді басқару. Жабдыққа жөңдеу жұмыстарын жасау. Электрнды және басқада бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштері бойынша пленканы алу технологиялы процесін бақылау және реттеу.

Білуі тиіс: поливинилхлоридті пленканы алу технологиялы процесі, қызмет көрсетіліп жатқан жабдықтың құрылымы және кинематикалы сызбасы, жабдықтарды жөңдеу және барлық технологиялы параметрлерді синхронизациялау ережесі, каландрлы ертіндінің, ертіндінің барлық түрінің компоненттерінің физико-химиялы құрамы, олардың каландрдың жұмысына әсері және дайын өнімнің құрамы, дайын өнімнің сапасына қойылатын техникалы талаптар, ертінділер мен қолданылатын материалдарды.

161. Поливинилхлоридты композицияларды алудың операторы 6-разряд
Жұмыс сипаттамасы. Поливинилхлоридті композицияларды линолеум үшін алу және өнімдерді автоматты орталық басқару пультімен алу технологиялы процессін жүргізу. Берілген технологиялы режимді перфокат көмегімен бегіту. Әзірлейтін бөлімде және өндіріс залында шығын бункерлеріндегі материалдың саның, бақылау-өлшеу құрылғылары және автоматиканың көмегімен бояйтын концентраттардың және мәрмәр гранулянттың таразы мөлшерлеуіштердің тиегіштерінде және процесстің басқада көрсеткіштерін бақылау. Барлық өзара байланысатын өндіріс бөлімшелерінің үркіліссіз жұмыс істеуін үйлестіру және қамтамасыз ету. Жабдықтардың жұмысындағы барлық ақаулықтарды және пневмоэлектрлі дабылды құрылғылардың технологиялы процессінің бұзылуларын жою. Қажет болған жағдайда автоматты орталықтандырылған басқару процессінен механикалы процесске ауысу. Бақылау-өлшеу тіркеу және реттейтін құралдардың және пультта орнатылған автоматты жүйеде қызмет көрсету. Құралдарды дайындау және құралдардың және автоматика жүйесінің жөңдеу жұмыстарына қатысу.

Білуі тиіс: поливинилхлоридті композицияны алу технологиялы процессінің негізі, қызмет көрсетіліп жатқан жабдықтың құрылымы және кинематикалы сызбасы, аппаратура мен коммуникацияның сызбасын, шикізаттың есептеудің және өнімнің шығуының әдістемесі, шикізатқа және дайын өнімге қойылатын техникалық талаптарды.

Поливинилхлор негізіндегі өңдеу материалдарының өндіріс операторы
162.Поливинилхлор негізіндегі өңдеу материалдарының өндіріс операторы

4-разряд
Жұмыс сипаттамасы. Біліктілігі жоғары оператордың басшылығымен линолеум өңдеу бойынша техникалы процесстің бөлек операцияларын жүргізу. Негізді дайындау және дайын линолеумды орау. Негіздің байламдарына қызмет көрсету, ақаулы деп тану, негізді орау. Қызмет көрсетіліп жатқан жабдықтың дұрыс жұмыс істеуін тексеру. Орайтын құрылғыға негіздің бобиның орнату және негізді орның толтыратын құрылғыға беру. Негіздің және дайын өнімнің созылу разрядсін реттеу. Төсемдерді тігу прцессін, шыныпішуішті дәнекерлеу немесе басқада тәсілдермен байланыстыру. Дайын өнімнің сапасын тексеру, табылған ақауларды жою. Қызмет көрсетіліп жатқан жабдықтың ақауларын жою жұмыстарына қатысу.

Білуі тиіс: негізді дайындау және дайын өнімді орау технологиялы процессі, желініңі қызмет көрсетіліп жатқан тораптарының және бақылау-өлшеу құрылғыларының жұмыс мақсаты және құрылымы, алғашқы шикізаттың және материалдардың түрлері және құрамдары, дайын өнімнің сапасына Мемелекеттік стандартпен талап етілетін техникалық талаптарды.

163. Поливинилхлор негізіндегі өңдеу материалдарының өндіріс операторы

5-разряд
Жұмыс сипаттамасы. Біліктілігі жоғары оператордың басшылығымен желіде технологиялы процессті жүргізу. Жабдықтың барлық тораптарын параметрлері бойынша, технологиялы картамен белгіленген- жылдамдық, тетік, фрикция, температуралы режим, қысымды қосу және синхронизациялау. Технологиялы процесстің параметрлерін желінің бөлек агрегаттарында бақылау және реттеу. Басқа жұмыс орнындағы жұмыскерлерге жұмыста табылған ақаулар жайлы дабыо қағу. Желінің жабдығының жұмысындағы ұсақ ақауларды жою. Технологиялы процесстің парамерлерін өндіріс журналына тіркеу.

Білуі тиіс: линолеумді өңдеудің технологиялы процессі және оны бақылаудың тәсілдері, желінің қызмет көрсетіліп жатқан агрегаттарын, реттеу, басқару және бақылау құралдарының конструкциясы, синхронизациялау, реттеу және басқарудың оңтайлы тәсілдері.

164. Поливинилхлор негізіндегі өңдеу материалдарының өндіріс операторы

6-разряд
Жұмыс сипаттамасы. Технологиялы процессті басқару пультімен басқару. Желінің барлық тораптарының жұмысын үйлестіру, желіні автоматты режимге икемдеу. Өндіріліп жатқан материалдың құрамын форматтау. Желінің параметрлерінің жұмыс режимін автоматты реттеу жүйесінің жұмысын қадағалау. Желінің жұмысындағы ақаулықтар табылған кезде жедел шешеім және шұғыл шара қолдану. Желінің барлық тораптарына жөңдеу жмыстарын жасауға, ақаулықтарды жоюға, икемдеу кезінде табуға қатысу. Шикізаттың шығындалуын және дайын өнімнің өнделуін есептеу.

Білуі тиіс: линолеумді өңдеу технологялы процессі, линолеум өндіру бойынша автоматтандырылған желінінің және басқару пультінің бақылау-өлшеу құрылғыларының конструкциясы және жұмыс мақсаты, реттеп және жылдамдығын ілестіріп электрдвигательдерді жіберу ілеспелілігі және ережесі, агрегаттарды, гидравликтарды және дабыл қағудың электрблоктарының сызбасын, жылдамдық реттеу ережесі.

Пішінді полиуретан және пенополиуретан өндірісінің операторы

Білуі тиіс: формалы пенополиуретанды және полиуретанды алу технологялы процесі, конструкциясы, өлшемі және бөлшектердің және өнімдердің белгіленуі, бөлшектер мен желімдердің сапасына қойылатын техникалы талаптар, майсыздандыру және майлау технологиясын, шикізаттың, жартылай фаврикаттың және дайын өнімнің физико-механикалы құрамы.

166. Пішінді полиуретан және пенополиуретан өндірісінің операторы 4-разряд