ПОӘК 042-05.01.20.91/02-2008
|
«30» қыркүйек 2009 ж.
№ 1 басылым
|
12 беттің беті
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ атындағы
СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
|
3 денгейлі СМЖ құжаты
|
ПОӘК
|
ПОЭК 042-14-1-05.01.20.91/02-2008
|
ПОӘК
Студенттерге арналған пәннің оқу жұмыс бағдарламасы «Инженерлік экология»
|
«30» қыркүйек 2009 ж.
№ 1 басылым
|
ПӘНДЕРДІҢ ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
«ИНЖЕНЕРЛІК ЭКОЛОГИЯ»
050717 – ЖЫЛУЭНЕРГЕТИКА мамандығы үшін
СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘНДЕРДІҢ ОҚУ ЖҰМЫС
БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей
2009
Кіріспе
1 ӘЗІРЛЕГЕН
ҚҰРАСТЫРУШЫ _____ «28» тамыз 2009 ж. Койбагаров С.Х., «Техникалық физика және жылуэнергетика» кафедрасы
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 «Техникалық физика және жылуэнергетика» кафедрасының отырысында.
«28» тамыз 2009 ж., № 1 хаттама.
Кафедра меңгерушісі ___________ М.К. Мукушева.
2.2 Инженерлік-технологиялық факультеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында
«28» қырқүйек 2009 жылы, № 1 хаттама.
Төрағасы ______________ Ж. Молдабаева
3 БЕКІТІЛГЕН
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында қабылданған және баспадан шығаруға кеңес берді.
«30» қырқүйек 2009 жылы, № 1 мәжілісхат.
ОӘК төрағасы, бірінші проректор __________ А. Молдажанова
Мазмұны
1 Жалпы ережелер..............................................................................................4
2 Пәндерді окып-білу жөніндегі әдістемелік ұсынымдар..............................6
3 Курс форматы және саясаты...........................................................................8
4 Баға қою саясаты.............................................................................................8
5 Пәндердін мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу.........9
6 ОСӨЖ жөне СӨЖ мазмұны..........................................................................10
7 Пән бойынша оқу үрдісінің күнтізбелік кестесі.........................................12
1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1.1 Оқытушы – Койбагаров Самат Хариевич, доцент міндетін атқарушы.
Кафедра – Техникалық физика жән жылуэнергетика.
Байланыс ақпараты – тел: 35-46-02, №9 ғимарат, №201 кабинет.
Сабақты өткізу орны – дәрісхана № 209
Пәннің аталуы - «Инженерлік экология»
Берілген пән бойынша кредиттер саны – 2;
Оқу жұмыс жоспарынан көшірме (1 кесте):
1 кесте – Оқу жұмыс жоспарынан көшірме
Курс
|
Семестр
|
Кредиттер
|
ДР,
(сағ.)
|
ПС,
(сағ.)
|
ЗХ,
(сағ.)
|
ОСӨЖ,
(сағ.)
|
СӨЖ,
(сағ.)
|
Барлығы,
(сағ.)
|
Қорытынды бақылау
дың нысаны
|
4
|
8
|
2
|
15
|
15
|
-
|
30
|
30
|
90
|
Емтихан
|
1.3 Пән мазмұнының қысқа сипатталуы
Инженерлік экология пәні қазіргі деңгейдегі энергияны үгемдеудің жалпы мәселелерін және Қазақстан республикасының энергияны үнемдеу жөніндегі мелекеттік саясатымен таныстырады. Сонымен бірге шекті энергияны үнемдеу әдісін игеруді, энергетикалық ресурстарды тиімді қолдануға бағытталған өндірістік, техникалық және экономикалық шараларды, энергияны үнемдеудің қолайлы шараларын, екінші энергетикалық ресурстарды қолдану және энергия технологияларын қиылыстыру тәсілдерін үйретуді қарастырады.
1.4 Курстың мақсаты – отын энергетикалық кешенінде, өнеркәсіп салаларында, көллікте, аграрлық кәсіпорындарда, тұрмыстық комуналдық секторда энергияны үнемдеу және қайталанатын дәстүлі емес энергия көздерін қолдану жөнінде білімдерін, дағдыларын және бейімділіктерін қалыптастыру.
1.5 Пәнді оқып үйренудің міндеті энергетикалық ресупстарды тиімді қолдануды қамтамасыз ететін шараларды немесе әрекеттерді қабылдай отырып, энергияны үнемдеудің ережелері мен әдістерін игеруге бағытталған.
1.6 Курсты оқып үйрену бойынша талаптар
білу қажет:
бүкіл әлемде және Қазақстанда энергияны үнемдеуді қазіргі кезде және болашақта дамыту бағыттарын, мәселелерін, күйін;
энергияны үнемдеу туралы мемлекеттік саясаттың ережелерін;
энергияны үнемдеудің негізгі түсініктері мен терминдерін;
шекті энергия үнемдеу әдісін;
халық шаруашылығы салаларында энергияны үнемдеудің көлемін және бағыттарын.
пайдалана білу қажет:
энергия тасығыштарды тіркеу және бақылау аспаптарын;
жылуфизикалық мінездемелерін анықтаудың тәжірибелік әдістерін.
меңгеру қажет:
тәжірибелілік жұмыстарды жобалауды мен жүргізуді, және зерттеу әдістерін.
қолдана білу қажет:
тәжірибемен алынған нәтижелерді бір күйге келтіру дағдыларын.
түсіну қажет:
халық шаруашылығы салаларында энергияны үнемдеудің жалпы тиімділігін бағалауды;
өндірістік кәсіпорынның отын-энергетикалық баланысын құрастыруды және талдауды.
түсінігі болу қажет:
энергияны үнемдеудің нормативтік-құқықтық және нормативтік-техникалық базасы жөнінде;
жылуэнергетика нысаналарында энергия аудитін өткіз негіздері туралы;
қалдықсыз технология ережелері туралы;
энергия үнемдеудің экологиялық аспекттері туралы.
істей білуі керек:
жылутехнологиялық қондырғылар мен жүйелердің энергетикалық шығындарын есептеуді;
энергияны үнемдеуд шараларын ойластыруды.
1.7 Курстың пререквизиты
- сұйық пен газдар механикасы;
- қазандық қодырғылары және бу генераторлдары.
- жылулық және атомдық электростанциялар;
- элетростанцияның жылумеханикалық және қосымша құрал-жабдығы.
1.8 Курстың постреквизиты
- еңбекті қорғау.
2 ПӘНДЕРДІ ОҚЫП-БІЛУ ЖӨНІНДЕГІ ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫМДАР
Студенттің берілген пәнді оқып үйренуін қамтамасыз ететін кеңестер мен түсіндірмелер жиынтығы. Кеңесті жасаған кезде, курстың бір бөлігін студенттің өздік оқып үйренуімен жүретінін ескеру керек. Әдістемелік кеңестің мазмұны:
а) Пәнді оқып үйренуге қажетті уақытты жоспарлауға және оны ұйымдастыруға керекті ақыл-кеңестер.
Бұрын пәннің теориялық бөлігіне бөлінген жалпы сағат санының 60-70%-і бөлігі қарастырылса қазір оған небәрі 15-30 % қана, ал қалған 70-85 %-і студенттің оқытушының қадағалауымен жүретін өздік жұмысына (ОСӨЖ) және тек студент өзі ғана жасайтын СӨЖ (студенттің өздік жұмысы) жұмсалатының ескерту керек.
Дәріс – оқудың ең маңызды түрі. Ғылыми- техникалық ақпаратдың көлемі күннен күнге өскендіктен, дәрістің мазмұнын кеңейтіп және оған қойылатын талапты да жаңартып, жақсартып отыру керек. Дәрістің студенттің пәнді оқып үйренуін ұйымдастыруға тигізетін пайдасы көп. Бірақ діәріс алушы дәріске иек артып алмауы шарт. Дәріс өздік жұмысты алмастыра алмайды. Сондықтан студент дәріске өз бетімен дайындалуы керек. Ол оқулықтан немесе басып шығарылған дәрістер жинағынан дәрістің мазмұнымен танысып, оны ар қарай дамытып конспект жазуы керек. Барлық дәріске дайындалу уақыты кемінде 20-40 минуттан кем болмауы қажет. Бұл уақытты үнемдеуге мүмкіндік береді. Практикалық сабаққа және зертханалық жұмысқа дайындық пәнді оқып үйренуде студенттің білімінің жетіле беруіне қол жеткізеді.
Екі сағаттық практикалық сабақтың кемінде бір сағат дайындалу керек. Практикалық сабаққа дайындықты тексеру әр сабақтың басында болатынын студент білуі керек. Практикалық сабақта көрсетілген өздік жұмыстың творчествалық элементі ескерусіз қалмайтының студент білуі керек. Практикалық сабақта есепті әр студент оқытушының қадағалауымен өзі жеке шығарады. Студенттің жұмысы аралық үлгерімді тексеру арқылы жүреді, сондықтан студент әрбір жіберілген (босатылған) сабақтың оған тигізер залалы үлкен екенін естен шығармауы керек.
в) Оқу әдістемелік кешеннің (ОӘК) материалдарын пайдалануға арналған кеңес.
Студент оқу материалдарымен бірінші рет таныса отырып, оның берген жаңалықтарын, ерекшелік нысандарын қабылдап, сол арқылы пәннің негізгі жағдайын түсінуі керек.
Оқу процесіндегі негізгі рольге оқытушының материалдарды түсіндіруі және пайдаланылатын көрнекті құралы жатады. Ары қарай жаңадан алынған ақпарат бұрынғы алынған білімдермен араласып, олардың арасында пайдалы байланыс құралына айналады. Сонда барып студентте оқытылатын пән бойынша белгілі бір түсінік (ұғым) пайда болады.
Студент оқу пәнінің негізгі ережелерін және заңдылықтарын иеленіп, оқу материалдарын жалпы түрде меңгеріп оны күнделікті жұмыста, өмірде пайдалануға дайын тұрады.
г) Оқулықтар мен қосымша оқу құралдарымен жұмыс істеуге арналған кеңес.
Егер студент берілген материал көрсетілген оқулықта жеткіліксіз түрде берілген деп есептесе немесе онда берілген материалды оқып зерттеу қиын екенін білсе, онда ол берілген басқа оқулықтардағы немесе қосымша құралдардағы материалдарды пайдалану керек. Жақсы оқулықты дұрыс таңдаудың алатын орны зор. Сондықтанда оқулықтар негізгі және қосымша болып бөлінеді. Егер негізгі оқулықтарда берілген материал жеткіліксіз болса, онда қосымша оқулықтарды пайдаланғаны жөн.
Оқулықтар тізімі стандарт бойынша жасалады.
Берілген тақырып бойынша оқулықтарды және басқа ғылыми көпшілікке арналған материалдарды оқыған соң, конспект құру керек. Онда пайдаланылған оқулықтардың реттік нөмірі, беті, кестелері және т.б. берілгендері көрсетілуі шарт.
Емтиханға (сынаққа) дайындыққа керекті кеңестер.
Әртүрлі факторларді еске сақтауды, процестердің принципін көрсететін заңдылықтарды жатқа айту, немесе берілген материалдарды өз сөзімен жеткізу сұрақтарына жауап бере алуды үйрену және жалпы принциптерді жаңа жағдайда қолдана алуды үйрену. Студент объектіні оның құрамдас бөліктеріне жіктей және керісінше құрамдас бөліктерін бүтіндей объектіге айналдыра білуі керек. Бұл процестер ерекше ойлау процестерін (жоспарлау, байланысты, заңдарды құру) талап етеді. Жұмыстардың құндылығын дайын немесе жаңадан жасалған критерилер мен стандарттар көмегімен қарастыра білу және басқалардың алдында өзінің көз қарасын қорғай білу студентка емтиханды, сынақты жақсы тапсыруға көп көмегін тигізеді.
3 КУРС ФОРМАТЫ ЖӘНЕ САЯСАТЫ
Аудиториялық сабақтар өзіне келесі түрлерді: дәрістер (ДР), зертханалық (ЗЖ) және ОСӨЖ.
Бір қатар тақырыптарды студенттер сабақ үстінде оқиды, ал бір бөлігін өзбетімен оқиды.
Сабаққа қатнасу студенттің міндеті. Егер қандай да бір себеппен студент сабаққа қатнаса алмаса, ол қарастарылмаған материал үшін жауапты болады.
Сабақ жүріп жатқан уақытта тәртіп бұзғаны үшін аудиториядан шығарылады немесе курс бойындағы бағасы «қанағаттанарлықсыз» деп жазаланады.
Бақылау жұмыстары міндетті түрде орындалып, уақытында тапсырылуы керек. Уақытында орындалмаған жұмыстар, автоматты түрде төмен бағаланады.
Аралық сынақтың қортындысында сабаққа қатнасуы, студенттің уақытында өздік жұмыстарды орындауы, ауызша немесе жазба түрде сабақтарда жауап беруі, аралық бақылаудың өзінің нәтижесі ескеріледі.
Көшіріп алу немесе плагиатқа (басқа студенттердің есептерін немесе дайын тапсырмаларды көшіру, пайдалану) жол берілмейді және сол үшін студент аудиториядан шығарылады немесе «қанағаттанарлықсыз» бағамен жазаланады.
Ұялы телефондар сабақ уақытында өшіру қажет.
4 БАҒА ҚОЮДЫҢ САЯСАТЫ
Курстың жеке компоненттары бойынша келесідей бағалар (балдар) қарастырылады:
сабаққа қатнасу 1 сағ – 1 балл;
практикалық сабақтағы жұмыс (сұраққа жауап беру, есептерді шешу және қорғау) – 20 балл;
зертханалық жұмыс (зертханалық жұмысты орындау және қорғау) - 30 балл;
ОСӨЖ (тапсырманы орындау және қорғау) – 20 балл;
СӨЖ (орындау және қорғау) – 10 балл;
аралық бақлау – 50 балл.
5 ПӘНДЕРДІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ БӨЛУ
Кесте 3- Пән мазмұны. Сабақ түрі бойынша сағаттарды бөлу
№ тақырып
|
Тақырып атауы
|
Сағаттар саны
|
|
Д
|
ПС
|
ЗС
|
ОСӨЖ
|
СӨЖ
|
1
|
Кіріспе. Әлемнің және Қазақстанның энергоресурстармен қамтамасыз етілуі.
|
1
|
2
|
|
2
|
2
|
2
|
Энергия үнемдеудің негізгі түсініктері мен жалпы терминдері.
|
1
|
|
|
2
|
2
|
3
|
Қазақстан Республикасының мемлекеттік энергияны үнемдеу бағдарламасы.
|
1
|
2
|
|
2
|
2
|
4
|
Энергия үнемдеудің шекті әдісі.
|
1
|
|
|
2
|
2
|
5
|
Отын-энергетикалық кешенінде энергияны үнемдеу. Электрэнергетикада, мұнай және көмір өнеркәсібінде энергияны үнемдеу.
|
1
|
2
|
|
2
|
2
|
6
|
Отын-энергетикалық кешенінде энергияны үнемдеу. Өнеркәсіптің салаларында энергияны үнемдеу.
|
1
|
1
|
|
2
|
2
|
7
|
Жылумен қамтамасыз етуде энергияны үнемдеу.
|
1
|
2
|
|
2
|
2
|
8
|
Жылумен қамтамасыз етуде энергияны үнемдеу.
|
1
|
|
|
2
|
2
|
9
|
Екінші энергетикалық ресурстарды қолдану
|
1
|
|
|
2
|
2
|
10
|
Екінші энергетикалық ресурстарды қолдану.
|
1
|
2
|
|
2
|
2
|
11
|
Жылу насостары.
|
1
|
|
|
2
|
2
|
12
|
Жылу насостарын өнеркәсіпте пайдалану.
|
1
|
2
|
|
4
|
2
|
13
|
Энергияны үнемдеудегі энергия аудиті. Энергия аудитінің түрлері және міндеті.
|
1
|
|
|
|
2
|
3 кестенің жалғасы
14
|
Энергияны үнемдеудегі энергия аудиті. Өнеркәсіп кәсіпорындарының энергия аудитінің әдістемесі.
|
1
|
2
|
|
4
|
2
|
15
|
Энергияны үнемдеудегі энергия аудиті. Жылу технологиялық қондырғының аудиті.
|
1
|
|
|
|
2
|
|
Жиыны
|
15
|
15
|
|
30
|
30
|
6 ОСӨЖ және СӨЖ МАЗМҰНЫ
Кесте 3 - ОСӨЖ және СӨЖ жоспарлары.
№ п/п
|
ОСӨЖ
|
СӨЖ
|
аудиториялық
|
аудиториядан тыс
|
1
|
2
|
3
|
4
|
1
|
Жылуоқшаулағыш материалдың қалыңдығын анықтау.
2 сағ.
|
Жылуоқшаулағыш материалдың қалыңдығын анықтау.
2 сағ.
|
Қазақстан Республикасының энергияны үнемдеу туралы заңдары. (реферат).
3 сағ.
|
2
|
Энергия үнемдеуші ғимарат.
1 сағ.
|
Энергия үнемдеуші ғимарат.
1 сағ.
|
Ертінділерді булау қондырғыларында энергияны үнемдеу (реферат). 4 сағ.
|
3
|
Энергияны баяу үнемдеу әдістері және құралдары.
2 сағ.
|
Энергияны баяу үнемдеу әдістері және құралдары.
3 сағ.
|
Кептіргіш қондырғыларда энергияны үнемдеу (реферат). 3 сағ.
|
4
|
Ауаны шартқа сәйкестендіруде энергияны үнемдеу.
2 сағ.
|
Ауаны шартқа сәйкестендіруде энергияны үнемдеу.
2 сағ.
|
Газ өнеркәсібінде энергияны үнемдеу (реферат).
3 сағ.
|
5
|
Энергияны екпінді үнемдеу әдістері және құралдары.
2 сағ.
|
Энергияны екпінді үнемдеу әдістері және құралдары.
2 сағ.
|
Жылутасығыш және жылу энергиясын есептеу құралдары (реферат).
3 сағ.
|
6
|
Жылу энергиясын есептеу еркшеліктері.
2 сағ.
|
Жылу энергиясын есептеу еркшеліктері.
2 сағ.
|
Тұрғындық-коммунальдық шаруашылықта энергияны үнемдеу (реферат).
3 сағ.
|
7
|
Өндірістік кәсіпорынның отын-энергетикалық балансы.
2 сағ.
|
Өндірістік кәсіпорынның отын-энергетикалық балансы.
2 сағ.
|
Ылғал газдардың жылуын жою есебінде жылу энергиясын үнемдеу (реферат). 4 сағ.
|
8
|
Жылу насостарының жылулық есебін жүргізу.
2 сағ.
|
Жылу насостарының жылулық есебін жүргізу.
2 сағ.
|
Ректификациялау және айдау қондырғыларында энергияны үнемдеу (реферат). 3 сағ.
|
9
|
|
|
Турбодетандерлік агрегаттарды сығылған газ энергиясы үшін пайдалану (реферат). 4 сағ.
|
7 «ЖЫЛУЭНЕРГЕТИКАДА ЖӘНЕ ЖЫЛУТЕХНОЛОГИЯДА ЭНЕРГИЯНЫ ҮНЕМДЕУ» ПӘНІ БОЙЫНША ОҚУ ҮРДІСІНІҢ КҮНТІЗБЕЛІК КЕСТЕСІ
Кесте 4 - Оқу үрдісінің күнтізбелік графигі.
Апталар
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
Сағаттар саны
|
Д
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
15
|
ПС
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
15
|
ОСӨЖ
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
30
|
СӨЖ
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
30
|
Сағаттар жиыны
|
6
|
6
|
6
|
6
|
6
|
6
|
6
|
6
|
6
|
6
|
6
|
6
|
6
|
6
|
6
|
90
|
Достарыңызбен бөлісу: |