«Халық медицинасындағы дәрілік өсімдіктер» ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
051103 «Фармация» мамандығы үшін
Курс 4 (күндізгі бөлім) Семестр – VIII
Лекциялар - жоқ
Практикалық сабақтар - 30 сағат
Оқытушы басқаруымен
Студенттердің өзіндік
жұмысы - 14 сағат
Студенттердің өзіндік жұмысы - 46 сағат Оқу сағаттарының көлемі (кредиттер) - 90 сағат/2 кредит
Алматы 2011
Жұмыс бағдарламасы №6 « КР ГОСО-2006 медицина және фармацевтикалық жоо және медициналық факултеттерінің кафедрасындағы оқу -әдістемелік құжаттары» Астана, 2007 жыл нүсқаулық хатқа сай дайындалған. «Халық медицинасындағы дәрілік өсімдіктер» эликтив пәнінің жұмыс бағдарламасы фармацевтикалық химия,токсикологиялық химия, ФГЗ және ботаника кафедрасының доценті Саякова Г. М. бакалавр-мамандығы бойынша бітірушілердің жаңа моделіне сай қрастырылған.
Жұмыс бағдарламасы фармацевтикалық химия,токсикологиялық химия, фармакогнозия және ботаника кафедрасының отырысында « 28» 04.2011 жыл № 16 хаттамасында талқыланып және бекітілген
Кафедра меңгерушісі, профессор _____________________ Омарова Р.А.
Жұмыс бағдарламасы КОП кеңесінде «Фармации» от «28» 04. 2011 ж., хаттама №8 ьалқыланды.
КОП фармация фармация төрайымы, доцент ___________________ СаяковаГ.М.
С.Д. Асфендияров атындағы КазҰМУ орталық әдестемелік кеңесінде
Қабылданды «_____» ____________ 2011 ж., хаттама №___
Кеңес төрайымы,профессор ______________________ Есенжанова Г.М.
1.Жалпы мағлұматтар:
ЖОО атауы С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медицина универитеті.
Кафедрасы: фармацевтикалық, токсикологиялық химия, фармакогнозия және ботаника
Пән, Пән коды: Халық медицинасындағы дәрілік өсімдіктер.
Мамандығы -051103 -Фармация
Оқу сағаттарының көлемі (кредиттер*) 90 сағат /2 кредит
Курс – 5, оқу семестрі - 1Х, Х
2. Бағдарлама:
2.1.Кіріспе. Қазахстан және ТМД елдерінің флорасы емдік, пайдалы дәрілік өсімдіктерге бай. Бұл өсімдіктер халық медицинасында ертеден белгілі және кеңінен қолданылып келеді. Бірақ қазіргі кезде ҚР территориясында қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен дәрілік өсімдік шикізатының толық зерттелмегендігі байқалып отыр.
Биологиялық белсенді заттарды зерттеу, жергілікті дәрілік өсімдіктер мен дәрілік өсімдіктер шикізатының эффективті қасиетері мен компонентті құрамын анықтау – ҚР отандық медицинасы, фармациясы және басқа да өндірістік бөлімдерде олардың қолдануының жаңа мүмкіндіктерін ашады.
Жоғарыда келтірілген мәселелердің нәтижесінде «Халық медицинасында қолданылатын дәрілік өсімдіктер» элективті пәнінің маңыздылығы туындайды.
2.2.Пән мақсаттары:
- - Әр түрлі ауруларда қолданылатын, дәрілік өсімдіктерден және дәрілік өсімдік шикізатынан дайындалатын дәрілік препараттар туралы теориялық білім қалыптастыру;
- Әр түрлі ауруларда қолданылатын, дәрілік өсімдіктерден және дәрілік өсімдік шикізатынан дайындалатын дәрілік препараттар анализін жасау үшін практикалық дағдыларды қалыптастыру; - Әр түрлі ауруларда эффективті және рационалды қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен дәрілік өсімідік шикізатымен жұмыс істеу барысында қажетті коммуникативті дағдыларды қалыптастыру;
- ДӨШ сапасының көрсеткіштері бар НТҚ, сонымен қатар химиялық зертханада жұмыс барысында қажетті қауіпсіздік ережелерін меңгеру және қолдану, құқықтық құзырды қалыптастыру.
- Студенттерді фармацевт‑маманның кәсіби қызметіне қажетті, халық медицинасында қолданылатын өсімдіктекті дәрілік шикізат пен дәрілік өсімдіктер туралы жалпы білім беру, «Халық медицинасындағы дәрілік өсімдіктер» элективті пәнін меңгеруге және білім алуға талпындыру.
2.3. Оқыту мәселелері.
- Халық медицинасында негізгі ауруларда қолданылатын дәрілік өсімдіктер флорасы бойынша студенттерге жалпы мәліметтер беру;
-ҚР қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен дәрілік өсімдік шикізаты туралы негізгі заңдармен студенттерді таныстыру және практикалық, құқықтық және коммуникативті дағдыларды игеру;
-әр түрлі ауруларда қолданылатын дәрілік өсіміктер туралы толық білімді қалыптастыру;
- халық медицинасында қолданылатын дәрілік өсімдіктер мәселелерімен, оларды шешу кезіндегі ғылыми жолдармен студенттерді таныстыру;
-Халық медицинасы мен медицина практикасында қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен дәрілік өсімдік шикізатын қолданудың қазіргі бағыттармыен таныстыру;
-Халық медицинасында қолданылатын, отандық медицинада қолдануға жарамды дәрілік өсімдіктер мен дәрілік өсімдіктер шикізатын өз бетімен айыра білу қабілеттігін қалыптастыру.
2.4. Оқытудың соңғы мақсаттары
Студент білуі керек:
- Дәрілік өсімдіктер; дәрілік өсімдік шикізаты; биологиялық белсенді заттар туралы жалпы түсініктер, глоссариймен танысу.
-биологиялық белсенді заттар көзі ретінде дәрілік өсімдіктер мен дәрілік өсімдік шикізатының жалпы маңызы.
-Халық медицинасы мен фармаевтикалық практикада қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен дәрілік өсімдік шикізатының жалпы номенклатурасымен танысу.
Студент орындай алуы керек:
-Халық медицинасы мен фармаевтикалық практикада қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен дәрілік өсімдік шикізатын тану.
-дәрілік өсімдіктер мен дәрілік өсімдік шикізатына сыртқы түрі, негізгі белгілері, ДӨШ сәйкес тұқымдасы, негізгі химиялық құрамы мен медицина практикасында қолдануына жалпы сипаттама беру.
- дәрілік өсімдік шикізатынан алынған препараттарға микроскопия жасау.
-Халық медицинасында қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен дәрілік өсімдік шикізатынан гербарий жасау.
-өзіндік жұмысты атқару әдістемесін игеру керек.
Дағдыларды игеруі керек:
- халық медицинасында қолданылатын дәрілік өсімдіктер тақырыбын ашу үшін материалдар іздестіру және іріктеу.
-аналитикалық құрылымы арқылы гербарийлерді сипаттау және пайдалана білу, фитохимиялық (макро- және микро-) анализ дайындау техникасын игеру.
-халық медицинасында қолданылатын дәрілік өсімдіктермен жұмыс істегенде болашақ маманға қажет ғылыми, оқулық және кәсіби әдебиетпен оларды пайдалана білу.
-Қазақстан Республикасының дәрілік өсімдіктері бойынша тестермен жұмыс жасау, эссе жазу, рефераттар құру.
2.5.Пререквизиттер: мемлекеттік, орыс және латын тілдері, аналитикалық химия.
2.6Постреквизиттер: фармакогнозия, фармацевтикаоық химия, дәрілер технолгоиясы, токсикологиялық химия.
2.7. Тақырыптық жоспар: тақырыптар, әр сабақты өткізу және ұзақтығы (дәрістер, семинарлар, практикалық, оқытушының басқаруымен өз бетімен зертханалық*, өзіндік жұмыстар).
2.7.1. Практикалық сабақтардың тақырыптық жоспары
№ п/п
|
Тақырып
|
сағат
|
|
1 Кредит
|
|
1
|
Практикалық сабақ тақырыбының аты
|
3
|
1.
|
Кіріспе бөлім. Халық медицинасында қолданылатын өсімдіктекті дәрілік шикізат пен дәрілік өсімдіктермен химиялық зертханада жұмыс жасағанда қауіпсіздік техникасымен танысу.
|
1
|
2-3
|
Жұқпалы және паразиттiк ауруларда қолданылатын ДӨШ және дәрiлiк өсiмдiктермен танысу және игеру.
|
2
|
4-5.
|
Жүрек-қолқа және жыныс мүшелерінің ауруларында қолданылатын дәрiлiк өсiмдiктер мен ДӨШ танысу және меңгеру.
|
2
|
6.
|
Аралық бақылау.
|
1
|
7-8.
|
Көз және лор ауруларында қолданылатын ДӨ және ДӨШ танысу және меңгру.
|
2
|
9-11.
|
Буын-сүйек және психикалық-жүйке ауруларында қолданылатын дәрiлiк өсiмдiктер мен ДӨШ танысу және меңгеру.
|
3
|
12-14
|
Қан аурулары және соз (венерологиялық) ауруларында қолданылатын дәрiлiк өсiмдiктермен және ДӨШ танысу және игеру.
|
3
|
15.
|
Аралық бақылау- коллоквиум.
|
1
|
|
Қорытынды сағат
|
15
|
|
2 Кредит
|
|
1
|
2. Практикалық сабақ тақырыбының аты
|
3
|
1-2
|
Эндокриндік аурулар және зат алмасу бұзылғанда қолданылатын дәрiлiк өсiмдiктер және ДӨШ.
|
2
|
3-4
|
Дәрумен жеткiлiксiздiгiнде қолданылатын дәрiлiк өсiмдiктер мен ДӨШ танысу және оларды игеру.
|
2
|
5-6
|
Сусамырда (қант диабетінде) қолданылатын дәрiлiк өсiмдiктер және ДӨШ танысу және игеру.
|
2
|
7.
|
Аралық бақылау.
|
1
|
8 -9
|
Тері ауруларында қолданылатын дәрiлiк өсiмдiктер және ДӨШ танысу және игеру.
|
2
|
10
|
Ауыз қуысы және тiс ауруларында қолданылатын дәрiлiк өсiмдiктер және ДӨШ танысу және игеру.
|
1
|
11-12
|
Асқазан-ішек ауруларында қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен дәрілік өсімдік шикізатымен танысу.
|
2
|
13-14
|
Микробқа қарсы заттар ретінде қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен дәрілік өсімдік шикізатыммен танысу.
|
2
|
15.
|
Аралық бақылау. – коллоквиум.
|
1
|
|
Қорытынды сағат:
|
15
|
2.7.2.Оқытушы басқаруымен студентің өзіндік жұмыстарының тақырыптық жоспары (СОӨЖ)
№ п/п
|
Тақырып
|
сағат
|
|
1 Кредит
|
|
1
|
Жұқпалы және паразиттік ауруларда қолданылатын ДӨ және ДӨШ талдау.
|
1
|
|
Жүрек-қолқа және зәр-жыныс мүшелерінің ауруларында қолданылатын ДӨ және ДӨШ талдау.
|
1
|
2-3
|
Офтальмологиялық (көз) және ЛОР ауруларда қолданылатын ДӨ және ДӨШ талдау.
|
1
|
4-5
|
Сүйек-буын және жүйке-психикалық ауруларда қолданылатын ДӨ және ДӨШ талдау.
|
2
|
6-7
|
Қан және венерологиялық ауруларда қолданылатын ДӨ және ДӨШ талдау.
|
2
|
|
Қорытынды сағат:
|
7
|
|
2 Кредит
|
|
1-2
|
Зат алмасу бұзылғанда және эндокринді ауруларда қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен ДӨШ анализі.
|
2
|
3-4
|
Дәрумен жеткіліксіздігінде қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен ДӨШ анализі.
|
2
|
5-6
|
Қант диабетінде қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен ДӨШ анализі.
|
2
|
7.
|
Асқазан-ішек ауруларда қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен ДӨШ пайдалану.
|
1
|
|
Барлығы сағат
|
7
|
2.7.3.Студенттердің өзіндік жұмыстарының тақырыптық жоспары (СӨЖ)
№ п/п
|
Тақырып
|
сағат
|
|
Кредит 1
|
|
1-2
|
Жұқпалы, паразиттік ауруларда қолданылатын дәрiлiк өсiмдiктер және олардың препараттарын қолдану.
|
2
|
3-4
|
Жүрек-қолқа және зәр жыныс мүшелері ауруларында қолданылатын дәрiлiк өсiмдiктер және олардың препараттарын қолдану.
|
3
|
5-6
|
Урологиялық ауруларда қолданылатын дәрiлiк өсiмдiктер және олардың препараттарын қолдану.
|
3
|
7-8
|
Көз және ЛОР ауруларда қолданылатын дәрiлiк өсiмдiктер және олардың препараттарын қолдану.
|
3
|
9-10
|
Сүйек-буын және жүйке-психикалық ауруларда қолданылатын дәрiлiк өсiмдiктер және олардың препараттарын қолдану.
|
3
|
11-12
|
Қан және венерологиялық паразиттік ауруларда қолданылатын дәрiлiк өсiмдiктер және олардың препараттарын қолдану.
|
3
|
13-14
|
Бүйрек және өт жолының ауруларында қолданылатын дәрiлiк өсiмдiктер және олардың препараттарын қолдану.
|
3
|
15
|
Өкпе және тыныс алу жолдарының ауруларында қолданылатын дәрiлiк өсiмдiктер және олардың препараттарын қолдану.
|
3
|
|
Қорытынды сағат:
|
23
|
|
Кредит 2
|
|
1-2
|
Зат алмасу бұзылғанда, эндокринді ауруларда қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен ДӨШ пайдалану.
|
3
|
3-4
|
Дәрумен жеткіліксіздігінде қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен ДӨШ пайдалану.
|
3
|
5-7
|
Қант диабетінде қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен ДӨШ пайдалану.
|
|
8 -9
|
Тері ауруларында қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен ДӨШ пайдалану.
|
4
|
10
|
Тіс және ауыз қуысы ауруларында қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен ДӨШ пайдалану.
|
3
|
11-12
|
Асқазан-ішек ауруларында қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен ДӨШ пайдалану.
|
4
|
13-15
|
Антимикробты заттар ретінде қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен ДӨШ пайдалану.
|
6
|
|
Қорытынды сағат:
|
23
|
2.8.Оқыту және сабақ беру әдісі: кіші топтар, дискуссия, ситуациялық есептер, жұппен жұмыс, презентация, кейс -стади және т.б.)
Практикалық сабақтарды жүргізу: информациялық мәліметтермен жұмыс, ауызша және жазбаша сауалнама, тақырып бойынша тәжірибелі жұмысты орындау, орындалған тәжірибелік жұмысты талқылау, анализ хаттамасын толтыру, тесттік бақылау, ситуациялық есептерді шешу.
СОӨЖ ұйымдастыру формалары: оқытушы кеңесімен студенттердің пән тақырыптарын өз бетімен зерттеу, көрнекілік құралы ретінде кестелерді, презентациялық мәліметтерді қолдана отырып топтық талқылау, жеке баяндамалар.
СӨЖ ұйымдастыру формалары: өз бетімен дайындалуға берілген сұрақтар бойынша әдебиетпен жұмыс, ғылыми рефераттар дайындау, студенттердің оқу-зерттеу жұмысы, глоссарий, сөзжұмбақ, тесттер құрастыру.
2.9. Студенттердің дағдылары мен білімін бағалау әдістері; тестілеу, ОСКЭ, ситуациялық есептре және т.б.
-Ағымдағы бақылау: тесттілеу, жазбаша және (немесе) ауызша сұрақтар, дәрілік өсімдік шикізаты анализдерінің хаттамаларының толтырылуын тексеру, хаттамаларлы қорғау, ситуациялық есептерді шешу, кіші топтарда жұмыс істегенде өзіндік және топтық бағалау.
-Аралық бақылау: коллоквиум (тесттілеу, жазбаша немесе ауызша сұрақтар)
-Қорытынды бақылау: экзамен (ауызша, жазбаша және/немесе тест түрінде, практикалық дағдыларды бағалау)
Студенттердің біліміне бақылау жүргізу технологиясы
I = R x 0,6 + E x 0,4
I – қорытынды баға
R – жіберілу рейтингінің бағасы
E – қорытынды бақылау бойынша баға (пән бойынша экзамен)
Рейтинг құралады 60% дан
экзамен 40% дан
Оқудағы рейтинг бағасы ағымдағы және қорытынды бақылаудың
Бірінші рейтингті мына формула бойынша есептейді:
t – ағымдағы бақылау = тәжірибелік сабақтың орташа бағасы (тәжірибе, семинар) + ОБСӨЖ орташа бағасы + СӨЖ орташа бағасы
r – қорытынды бақылау
Күнделікті тәжірибелік сабақ, СБСӨЖ, СӨЖ, қорытынды бақылаудағы 100 баллының 100% ға қатынасын есептеу
Екінші рейтингті мына формула бойынша есептейді:
t – ағымдағы бақылау = тәжірибелік сабақтың орташа бағасы (тәжірибе, семинар) + ОБСӨЖ орташа бағасы + СӨЖ орташа бағасы
r – қорытынды бақылау
Жіберілу рейтингі: студенттің қорытынды бағасы 60 % -дан кем болмау керек, сондықтан оқыту пәні бойынша семестрлік бағаны мына формула бойынша есептейді:
Семестрлік бағасы 30% дан көп немесе тең болса ғана экзаменге жіберілді.
Қорытынды бақылау бағасы болмаған жағдайда, жіберілу рейтингісіне тек ағымдағы баға саналады.
Егерде қорытынды бақылау бағасы көп болған жағдайда, рейтинг көлеміне сәйкес есептейді, семестрдің соңында рейтингтің орта бағасын есептейді.
Жүргізу технологиясы және экзаменнің бағасы.
Максималды пайыздық құрамы қорытынды бақылаудың 100 % құрайды. Экзаменатор қорытынды бақылаудың бағасын экзаменнің(ведомость) мәліметтер парағына қояды. Қорытынды оқу білімін тексеру құралдарын қолданады.
Ауызша сұрақ қою арқылы қорытынды оқу білімін тексеру (экзамен билет бойынша жүргізіледі, билетте 3 сұрақтан болады)
№
|
Жұмыстың сапалы орындалуы
|
Баға диапазоны
|
1
|
Орындалмаған
Себепсіз экзаменде болмауы
|
0 %
|
2
|
Әрбір сұраққа білім деңгейінің бағасы
|
0-30%
|
3
|
Қосымша сұрақтардың бағасы
|
0-10%
|
|
Қорытынды:
|
0-100%
|
Қорытынды оқу білімін тексеру тест түрінде жүргізіледі
Экзаменде студентке 50 сұрақ беріледі,әрбір сұрақ 2 балды немесе пайызды құрайды.
№
|
Жұмыстың сапалы орындалуы
|
Баға диапазоны
|
1
|
Орындалмаған
Себепсіз экзаменде болмауы
|
0%
|
2
|
Әрбір дұрыс жауапқа баға
|
2%
|
|
Қорытынды:
|
0-100%
|
Пән бойынша қорытынды баға 40 % болуы тиіс, сондықтан экзаменнің бағасы (Э) пән бойынша 0,4 коэффициентке көбейтіледі.
Э х 0,4
Қорытынды бағаны есептейді
I = R x 0,6 + E x 0,4
2.10 Ұсынылатын әдебиеттер
Негізгі:
1. Лекарственное сырье растительного и животного происхождения. Фармакогнозия / Под. ред. Г.П. Яковлева. – СПб.: СпецЛит, 2006. – 845 с.: ил.
2. Муравьева Д.А., Самылина И.А., Яковлев Г.П. Фармакогнозия. Учебник. – 4-е изд., перераб. и доп. – М.: ОАО Издательство «Медицина», 2007. – 656 с.: ил.
3. Руководство к практическим занятиям по фармакогнозии: Учебное пособие /Под ред. И.А. Самылиной, А.А. Сорокиной. – М.: ООО «Медицинское информационное агентство», 2007. – 672 с.
4. Самылина И.А., Аносова О.Г. Фармакогнозия: учебное пособие: Атлас в 2 т. – М., 2007. – Т.1. – 192 с.; Т.2. – 384 с.
5.Самылина И.А., Ермакова В.А., Бобкова Н.В., Потанина О.Г. Фармакогнозия: учебное пособие: Атлас. – Т.3. – М., 2009. – 488 с.
Қосымша:
1. Головкин Б.Н., Руденская Р.Н., Трофимова И.А., Шретер А.И. Биологически активные вещества растительного происхождения. – М.: Наука, 2001. – 240 с.
2.11 Қосымша:
- №1 форма «Жұмыс бағдарламасының басқа пәндермен үйлесімділігі туралы хаттама (пре-, постреквизиттер және үйлесетін пәндері) – қажеттілік болса.
- № 2 форма «Жұмыс бағдарламасындағы толықтырулар мен өзгертулер» қажеттілік болса.
Факультет: фармацевтикалық
«БЕКІТЕМІН»
Оқу және әдістемелік жұмыс бойынша проректор,
профессор Г.М. Есенжанова
______________
«_____» _________ 2011 ж.
Достарыңызбен бөлісу: |