Жылдарға арналған бурабай ауданының аумағын дамытудың бағдарламасы

2. АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙДЫҢ ТАЛДАУЫ

1. 2.1. Аудан жағдайларының оң және теріс жақтардың бағалануы, сонымен қатар елдің әлеуметтік-экономикалық және қоғамдық-саяси дамуына олардың ықпалы.

Бурабай ауданының салалық мамандандырылуын есепке алсақ ауыл шаруашылық және туристтік бизнестің даму деңгейі жоғары болуға тиісті. Алтын шығару, ауыл шаруашылық өнімді өңдеу бойынша кәсіпорындарды құруға бағытталған ірі инвестициялық жобалардың орындалуына жағдай жасаған өңдеуші өнеркәсіптің даму деңгейінің өсуі оң тенденция болып келеді.

Сәйкесінше, дамудың жоғары деңгейі құрылыс секторында байқалады, соның ішінде тұрғын үйлік құрылыста.

Ауданның амбулаторлы-емханалық ұйымдарының дамыған желісі бар бола тұра, жағымсыз жағы денсаулық сақтау саласын дамытудың төмен деңгейі, сонымен қатар қылмыстардың жоғары денгейі болып келеді. Соған қарамастан, қылмыстардың ашылуының жоғары деңгейі байқалады, бұл өңірдің қоғамдық саяси жағдайына оң ықпал етеді.

Бірінші бесжылдық бойы (2011-2014 жылдар) аудандардың және облыстық маңызы бар қалалардың әлеуметтік-экономикалық даму деңгейлері бойынша Бурабай ауданы өрлеу қарқындарын сақтады және дамыған аудан сияқты позициясын сақтады.

Ресурстық әлеуеттілік. Бурабай ауданында барланған алтын, темір кендерінің қалыптасулары, мыстың, никельдің, асбест, отқа төзімді шикізат және әртүрлі құрылыс материалдардың, минералды сулардың және балшықтардың қорлары шоғырланған.

Бурабай ауданының экономикалық әлеуеттілігі. Бурабай ауданының негізгі бағыты бидай өндірісі болып келетін, облыстың ауылшаруашылық өңірлерінінің бірі. Аудан облыстық жалпы бидай көлемінің 5 % өніреді, соның ішінде 81 % жоғары сұрыптық бидай.

Құс шаруашылығының, мал шаруашылығының, соның ішінде, жоғары экспорттық әлеуеттілігі бар ет бағытының келешегі бар дамуы бойынша күшті ұстанымдары бар.

Жайылым жерлердің болуы мал басының және мал шаруашылық өнім өндірістері көлемдерінің артуына мүмкіндік туғызады. Мал шаруашылығы дамуының сапалық көрсеткіштерінің жоғарылауына асыл тұқымды малды өсірумен шұғылданған бірқатар шаруашылықтардың жұмысы бағытталған.

Дәнді дақылдардың элиталық тұқымын өндіру бойынша дамудың сапалы көрсеткіштерін және оның бәсеке қабілеттілігін жоғарылатуға маңызды әсер ететін өсімдік шаруашылығының дамуына бағытталған, тұқымдық өсімдіктер өсіретін «АФ Веденовка» ЖШС, «Бурабай-2007-11» ЖШС шаруашылықтарының құрылуы позитивтік жағы болып келеді.

Мұның барлығы, тұрақты өтім нарығы бар ауыл шаруашылық және азықтық өндірістерінің өнімдерін өңдеу салаларын жылдамдатылған дамытуға арналған алғы шарттарға жағдай жасайды.

Ауданның өнеркәсіптік әлеуеттілігін алтын өндіретін, от жағу жүйелері, рельстердің дәнекерлеуін, теміржолдық көлікке арналған жөндейтін жұмыстың ірі өнеркәсіптік кәсіпорындары анықтайды.

Бірегей табиғи кешенді - Щучинск-Бурабай курорттық аймағының бары, дүниежүзілік деңгейдегі туристік кешен құруға арналған шарттар жасап, ауданның Қазақстанда және ТМД аумақтарында туристік бизнес көшбасшының бірі болуға қол жеткізе, демалушылар және туристтердің санының артуына оң ықпалын жасайды.

Бурабай ауданының инвестициялық әлеуеттілгі. Инвестициялық тартымдылықты өнеркәсіп дамуының дәстүрлі бағыттарының дамуына арналған, дәл осылай жаңа өндірістердің құруға арналған шарттар жасайтын минералды-шикізаттық ресурстардың айтарлықтай көлемдерінің бары анықтайды. Ең алдымен, бұл «Райгородок»ЖШС дамыған тау өндірісі кәсіпорынның бар болуы, құм, қиыршық тас, балшық шығару бойынша карьерлердің бар болуы. Жоғары қарқындармен дамып жатқан машина жасау және металл өңдеу салалары маңызды экспорттық әлеуеттілікке ие болды.

Танымал пайдалы қазбалардың маңызды көлемдері кәсіпорындардың дамуына құрылыс материалдарын шығару бойынша арналған базаны құрады- бұдан былай тек қана ішкі нарыққа емес, сонымен қатар экспортқа шығару жоспарланған кірпіш, цементтің өндірістері бойынша жобалардың орындалуы жүзеге асады.

Кезеңдегі инвестициялардың көлемінің динамикасы жыл сайынғы өсудің оң тенденциясы бар. Ауданның негізгі капиталына 2011 жылдан 2015 жылдың бірінші жарты жылдық кезеңде инвестициялардың жалпы көлемі 62,9 млн. теңгені құрады.

Транспорттық әлеуеттілік. Бар транзиттік әлеуеттіліктің көрінісі республика астанасына апаратын транспорттық магистральдердің қиылысындағы аудан аумығының пайдалы орналасқандығы айтылады. Теміржолдық, автокөліктік желілер дамыған.

Тұрғындардың өмірлік деңгейі. Демографиялық салада жақсарулар көрінеді, 2011 жылдан бастап 2015 жылмен қоса жыл сайын 300 адамға дейін орта есеппен алғанда халық санның табиғи өсуі белгіленген. Тұрғындардың өмірлік деңгейі жоғарылап, орташа айлық еңбек ақы мөлшері және тұрғындардың табыстары өсуде. Орташа еңбек ақы мөлшері 2011 жылы 65 мың теңгеден бастап 2015 жылғы 01 шілдеде 82,7 мың теңгеге дейін өскен.

2014 жылғы жұмыссыздық деңгейі 4,8 % құрады, бұл 2010 жылға қарағанда (5,7 %) 0,9 пайыздық пунктке төмен.

2. 2.2. Аумақтың әлеуметтік-экономикалық жағдайының талдауы

1. ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМЫТУ

2011-2015 жылдарға арналған Бурабай ауданының аумақтарын дамытудың бағдарламасын іске асыру кезеңінде 2011 жылы 68-ден 2015 жылы 71 бірлікке дейін кәсіпорынның саны 4 %-ға артты. Ең көп кәсіпорын саны тамақ өнеркәсібінде (24,9 %), машина құрылысында (19,4 %), құрылыс индустриясында (8,2 %) қызмет етеді.

- «Tourism Borovoe City» ЖШС – Бурабай туристтік орталығын құру (Бурабай ауданы, жоба құны 450 000 млн. теңге, 402 орындық қонақ үй, жобаны іске асыру 2021 жылға белгіленген). Объектінің құрылысы 2010 жылғы қазанда жеке инвестициялар есебінен басталған болатын. Қазіргі уақытта жоба Бурабай ауданынан Республикалық индустрилизация картасынан шығарылған (Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 31 желтоқсандағы № 1418 Қаулысы).

Өңірлік Карта құрамында жылына 405 кг Доре қорытпа қуаттылығымен, іске асырылуы 2012 жылы аяқталған бір жоба «Новоднепровск кен алаңының алтын құрамды кенін әзірлеу «Голд Ленд» ЖШС. Кәсіпорын толық қуаттылыққа ауысқан.

2015 жылы 2 жоба мақұлданған.

1) «Райгородок» ЖШС, аудандық қалалық кентас даланың алтынды кенді қайта өндеу бойынша қуатты арттыру, жобаның құны – 1019 млн. теңге. 90 тұрақты жұмыс орындар құрылған;

2) «А-Лига-НС» ЖШС, жартылай фабрикаттардың және кең ауқымды сұраптылымдағы шұжықтардың өндіруін, 1500 тоннаға ет өнімдерін қайта өндіру бойынша өндіріс кешеннің қызметін ұйымдастыру, жобаның құны – 338,7 млн. теңге. 36 тұрақты жұмыс орындар құрылған.

2014 жылы 18035,6 млн. теңге сомада, НКИ 115,7 % өнім өндірілген. 2013 жылы өнеркәсіп өнімінің көлемі 14666,3 млн.теңге, өнеркәсіп өнімнің нақты көлем индексі (НКИ) – 98,5 % құрады.
НКИ көтерілуіне пар беру және ауа желдеткіші кәсіпорын өндірісінің көлемі көтерілуіне ықпал етті, НКИ 102,6 %, сондай-ақ сумен жабдықтау, канализация жүйесі, қалдықтарды бөлу және жоюды бақылау 107,6 %, қалдықтарды жою – 117,8 % құрады. Сонымен қатар, өңдеуші өнеркәсіптің өсуін атап өткен жөн, НКИ – 118,5 %, жаңа өндірістер ашылу есебінен Щучинск қаласында «Кaz Beef LTD» ЖШС ет комбинаты ашылған, ет өнімдерінің өндіру НКИ – 124,9 %, өсімдік майларының НКИ өсуі – 198,2 %, басқада металлды емес минералды өнімдер – 102,5 %, машина жасау – 170,1%.

Келесі кәсіпорындар есебінен өсу қамтамасыз етілген:

«Щучинск қазандық-механикалық зауыты» ЖШС – өткен жылға 2586,5 млн. теңге немесе 218,8 %, соның ішінде қазандықтар – 249 дана, қазандық жабдығы 403,7 млн. теңгеге өнімдер шығарылған.

«Бурабай локомотивті-вагон жөндеу депосы» ЖШС – 2013 жылдың ұқсас кезеңіне 228,0 млн. теңге немесе 128,1 % деполық және күрделі жөндеу жұмыстарынан 65 вагондар өткізілген.

«Бурабай Өсімдік майы» ЖШС – өткен жылдың сәйкес кезеңіне 406,0 млн. теңге немесе 513,9 % 1953 тоннада өнім шығарылған.

«Термо – Транзит» ШЖҚ МКК – өткен жылдың сәйкес кезеңіне 292,2 млн. теңге немесе 109,0 % жылу энергиясы берілген.

«Бурабай Су Арнасы» ШЖҚ МКК – өткен жылдың сәйкес кезеңіне 225,6 млн. теңге немесе 132,7 %, 1299,8 мың м³ ауыз су, 920 мың м³ орлар жасалған.

Өткен жылғы сәйкес кезеңге «Көкшетау Энерго Орталығы», «Восток Энерго» ЖШС филиалы 2,728 млн. теңге сомада немесе 105,9 % электр энергияны сату бойынша қызмет көрсетті. Заттай көріністе 150143 мың кВт электроэнергия өндірілді. Тұтынудың өсуіне байланысты арттырылған.

Өткен жылғы ұқсас кезеңмен салыстырғанда келесі кәсіпорындар өндіру көлемін төмендетті:

«Силуэт» тігін фабрикасы» ЖШС – 2013 жылғы ұқсас кезеңіне 28,9 млн. теңге немесе 60,9 % 12222 бірлік өнім шығарды. Көлемнің төмендуі шарттардың болмауына қатысты. 2015 жылдың 01 шілдеге тапсырыстар мен тендерлердің жоқтығына байланысты, сондай-ақ көлемнің төмендеуі байқалады.

«Рауан-Бурабай» ЖШС – 478,0 млн. теңге сомада 1072 локомитивтерге техникалық қызмет көрсету жасаған, бұл өткен жылғы ұқсас кезеңге 84,9 % құрады.

«Бурабай» вагон-жөндеу депосы» ЖШС – 2013 жылдың кезеңіне 1638,8 млн. теңге сомада немесе 99,1 % 1624 вагондарға және 4789 жұп дөңгелектеріне жөндеу жұмыстары өткізілген.

«Райгородок» ЖШС – 2013 жылдың кезеңіне 2451,0 млн. теңге немесе 96,8% Доре қорытпасы 566 кг өндірілген.
Млн. теңге

2014 жылғы өнеркәсіптік өндірістің өңдеуші өнеркәсіп құрылымындағы үлесі 84,9 %, 2013 жылы – 79,7 %, 2012 жылы – 84,5 % дейін құрады.

- металлургиялық өнеркәсіп өңдеуші өнеркәсіптің жалпы өнімінен 16,9 % орын алады. Негізгі кәсіпорын «Райгородок» ЖШС. 2012 жылы «Орион Минералс» ЖШС 520 кг Доре қорытпасында алтын өндірілді, өткен 2011 жылы 4265,8 млн. теңге сомада – 108 %. 2013 жылы 585 кг Доре қорытпасында алтын өндірілді, 2012 жылы 3721,6 млн. теңге сомада 87 %. 2014 жылы («Райгородок» ЖШС) 2451,0 млн. теңге сомада 566 кг Доре қорытпасында алтын өндірілді, бұл өткен 2013 жылы 96,8 % құрайды. 2014 жылы өнім өндіру көлемінің төмендеуі 2014 жылдың екінші жарты жылдығында «Райгородок» ЖШС жаңа кәсіпорынды тіркеумен және толық қуатына шығуымен байланысты. 2015 жылы 2000 тонна алтын Доре қорытпасына дейін немесе 2 есе өндіру көлемін көбейтуі және аудан қалалық кентас даланың көлемдерін кеңейтуі жоспарланған. Осы салада мәселелер жоқ.

- машина құрылысы және металл өңдеу кәсіпорындарының үлесі 36,4 % құрайды. Осы салалардың негізгі кәсіпорындары: «Щучинск қазандық-механикалық зауыты» ЖШС 2012 жылы 919,3 млн. теңге сомада немесе өткен жылдың кезеңіне 103 % өнімдер шығарған. 2013 жылы 1188,2 млн. теңге сомада өнімдер шығарған, бұл 2012 жылғы кезеңге 129 % құрайды. 2014 жылы 2586,5 млн. теңге немесе өткен жылға 218,8 % өнімдер шығарған. 2014 жылы тапсырыстың арттуына байланысты өндіру көлемі өсті, сондай-ақ Бурабай кентінде қазандықтың құрылысы бойынша үш жылдық жобаның іске асырылуымен. Бірақта 2015 жылғы 01 шілдеге кәсіпорын өндіру көлемін 2 есе азайтты. Жағдайдың алдын ала талдауы осыны көрсетті, бұл жеңген тендерлер және тапсырыстар санының азаюына байланысты кәсіпорын 2015 жылы 2014 жылдың көлеміне шыға алмайды.

«Бурабай вагон-жөндеу депосы» ЖШС вагондар мен дөңғалақ жұптарының жөндеуін жүзеге асырады. 2012 жылы 1655,359 млн. теңге сомаға вагондарға жөндеу жұмыстарын жүргізген немесе 2011 жылғы өткен кезеңге 100 %. 2013 жылы 1652,234 млн. теңге сомасына вагондарға жөндеу жұмыстары жүргізілген, бұл 99,8 % құрайды. 2014 жылы 1624 вагондар мен 4789 дөңғалақ жұптардың 2013 жылға 1638,8 млн. теңге сомада немесе 99,2 % жөндеу жүргізілген.

«Рауан Бурабай» ЖШС локомотивтердің техникалық қызмет көрсетуін жүзеге асырады. 2012 жылы 521,9 млн. теңге сомада вагондарға қызмет көрсету жүргізілген немесе 2011 жылғы сәйкес кезеңге 104%. 2013 жылы 550,9 млн. теңге сомада вагондарға қызмет көрсету жұргізілген немесе 2012 жылғы кезеңге 105 %. 2014 жылы 478 млн. теңге сомада вагондарға қызмет көрсету жүргізілген немесе өткен жылғы кезеңге 84,9 %. Ескі локомотивтердің жаңаларға ауыстыруымен және машиналық паркін жаңғыртуымен байланысты «ҚТЖ» ҰК» АҚ-мен тапсырыстың азайуы байланысты көлемдер азайды. Соған байланысты локомотивтерге қызмет көрсету және жөндеу бойынша жұмыс көлемі құлдырауы байқалады. Кәсіпорында сондай-ақ қызметкерлердің штат қысқартуы болуда. 2015 жылы 01 шілдеде жағдай өзгерген жоқ, кәсіпорында қызметкерлер қысқарып және жұмыс көлемінің төмендеуі жалғасуда.

«Бурабай локомотив-вагон-жөндеу депосы» ЖШС деполық және жылжымалы құрамның күрделі жөндеуін жүзеге асырады. 2012 жылы 136,0 млн. теңге сомаға деполық және күрделі жөндеу жүргізілген, бұл 2011 жылғы сәйкес кезеңге 78 % құрады. 2013 жылы 178,0 млн. теңге сомаға деполық және күрделі жөндеу жүргізілген немесе 2012 жылғы кезеңге 131 %. 2014 жылы «ҚТЖ» ҰК» АҚ тапсырыстарының ұлғаюына байланысты 228,0 млн. теңгеге өнімнің өсуі қамтамасыз етілген немесе 2013 жылы 128 %-ға 65 вагонның деполық және күрделі жөндеуі жүргізілген.

Саланың негізгі мәселесі темір жол торабы кәсіпорынның жұмысты орындау ерекшелігі болып табылады, өнеркәсіп өндеуші көлемінің үлесін 20 % дерлік құрайтын, бұл «ҚТЖ» ҰК» АҚ тапсырыстарын алудан кәсіпорынның тәуелділігін қояды. ескі локомотивтердің жаңаларға ауыстыруымен, машиналық паркті жаңғартумен байланысты көлем төмендеді, сонымен қатар составтардың қалпына келтіру және жөндеу бойынша жұмыстар азайды. 2015 жылы ҚТЖ көлік паркісін жаңғартуы жалғасуда, сөйтіп жұмыс істеу көлемі төмендеуде және жұмысшылар қысқарылуда.

2015 жылғы 01 шілдеге ірі өндірістік кәсіпорындар бар, олардың өндірістік қуат жүктемесі толық емес:

1. «Бурабай өсімдік майы» ЖШС – 2015 жылдың қаңтарынан бастап кәсіпорын бос тұр, жабдықтарды сату күтілуде, кәсіпорынды сату туралы мәселе басшылықпен шешілуде.

2. 
   «ЩҚМЗ» ЖШС – өндірістік қуат жүктемесі толық емес маусымды түрі бар, өткізілген тендерлердің қорытындылары бойынша мәліметтер алынған.
   

2014 жылы Щучинск қаласында «KazBeef Ltd» ЖШС ет комбинаты қызметін қайта бастады. Ет комбинаты соғымдық цехтің жобалық қуаты кезекте 10 тонна ірі қара малға дейін құрайды, қайта өндірудің цехі – 3 тонна ет, 1,5 тонна тоңазытылған ет, 1,5 тонна шұжықтармен деликатестер кезекте. Жобалық қуатқа шыққаннан соң кәсіпорында 100 адамға дейін жұмыс істейтіні жоспарланып отыр, ал ауданның бюджетіне салық түсімдердің көлемі шамамен 100 миллион теңгеге бағаланады, «Щучинский мясокомбинат» ЖШС жылына 100 тонна өндірістік қуаттылығы, тоңазытқыш сыйымдылығы 380 тонна. «ОСКО» ЖШС жылына 200 тонна өндірістік қуаттылығы. Ет өнімдерінің өндіру КФИ 124,9% құрады. 2014 жылы етті қайта өндірудің кәсіпорындары бойынша орта жылдық қуаттылығын пайдалануы ет өндіру бойынша барлығы 2,8 % және шұжықтар бойынша 16,6 % құрады

«Есиль Агро»ЖШС сүт зауыты жылына 3500 тонна өндірістік қуаттылығы, тоңазытқыш сыйымдылығы 80 тонна. 2014 жылы өндірілген сүт 895 тонна жасалды. Кәсіпорын толық қуаттылыққа шықты және ауданда өндірілген сүтті қайта өндеу деңгейі 13,4 % қамтамасыз етілген.

Кәсіпорынның негізгі мәселесі ауыл шаруашылық өнімінің қайта өндеуінің толық емес қуаттылығын жүктеу (сүт зауытынан басқа), шикізаттың жетіспеуіне байланысты.

- жиһаз және ағаш бұйымдарының өндірісі өңдеуші өнеркәсіптің жалпы өнімінің үлесінде - 2,6 % құрайды. Жиһаз өндірумен шағын цехтер айналысады, соның ішінде «УПП КОГ» ЖШС.

-тігін бұйымдары - өңдеуші өнеркәсіптің жалпы өнімінің үлесінде - 2,13 % құрайды. Негізгі кәсіпорын «Силуэт» тігін фабрикасы» ЖШС және «УПП КОГ» ЖШС.

Аудан өнеркәсіптерінің негізгі даму проблемаларына жатқызу қажет:

- өңдеуші сектор өнімінің бәсекеге қабілеттілігінің төмендігі;

- негізгі қорлардың жоғары тозығы және ескірген технологиялардың қолданылуы;

- өндіріс қуаттылықтарының толык жүктелмеуі;

- несие берудің жеткіліктісіз көлемі;

- Отандық кәсіпорындардың инновациялық белсенділігінің төмен деңгейі.
Электрмен жабдықтау

ЩБКА энергиямен қамту «Көкшетау Энерго» ЖШС қуаттылығы 110, 35 кВ, жалпы ұзындығы 220 км электр желілері арқылы «Щучинск», «Жамантұз», «Құс фабрикасы» 110/35/10 кВ қуаттылығымен, «Санаторлық», «Воробьевка», «Бурабай», «Қатаркөл», «Кенесары», «Зеленобор» 35/10 кВ қуаттылығымен күш беретін қосалқы станцияларымен іске асырылады. Бурабай ауданын Восточные КЭС бөлімшесі келесі тізімдегі энергошаруашылықтармен қамтамасыз етеді: қосалқы станциялар 35 кВ және жоғары - 25 дана, 10/0,4 кВ - 498 дана, ӘЖ - 10кВ - 886 км, КЖ - 10 кВ - 81 км.

Щучинск қ. және Бурабай к. эл.желілік компанияның эл.қондырғыларының жұмысына жағымсыз әсер ететін проблемалар бар:

Бірінші проблема – бұл КАЗНИИЛХ, элеватор, РМЗ, Жасыл а., Красный кордон а. Кенесары а. аудандарында орналасқан ведомстволық желілер: КТП – 10/04 кВ – 116 шт, ТАС 10/04 кВ – 51 шт, ӘЖ – 10кВ – 67,5 км, ӘЖ – 04 кВ – 14,7 км. Эл.қондырғылардың техникалық жағдайы төмен жағдайда, жөндеу жұмыстары жасалмайды.

Екінші проблема – иесіз желілер: КТАС 10/04кВ – 3 дана, ТАС 10/04 кВ – 9 дана, әуе және кабельді желілер – 65 км. Аталған желілерді коммуналдық меншікке қабылдауға шешім жасап, қызмет ету қызметтерін ұйымдастыруды қажет етеді.

Курорттық аймақта туристтік сала қарқынды дамуы, қатты және сұйық отынмен жұмыс істейтін от жағу көздерінің бірте-бірте электр қазандықтарға ауысып, тұтынылушы қуаттылық 120 МВт артуы жақын арадағы үш-төрт жыл ішінде болжануда. Күш беретін қосалқы станциялардың, электр жеткізу желілерінің жағдайы олардың әлсіз қуаттылығы заманауи сатыда өңірді тұрақты электрлік қамтамасыз етуге мүмкіндік бермейді. Осыған байланысты жыл сайын ағымдағы және күрделі жөндеулер және электр қамтамасыз етудің бар желілерін және ТАС қайта жаңарту өткізіледі. Сөйтіп, 2012 жылы республикалық бюджет қаражатының есебінен, 6141,4 млн. теңге тұратын ЩБКА электр желілерінің құрылысы және қайта жаңарту (1 кезек) аяқталды. «Щучинск» ҚС құрылысы «Санаторная» ЖТАС және КЖ 110 кВ қайта жаңарту аяқталған. Электр энергиясын есепке алу құралдарымен жабдықталғандық 100 % құрайды.

Бурабай ауданы, тұтас Ақмола облысы сияқты энергодефицитті өңір болып келеді. Облыс тұтынатын электр энергиясының жалпы көлемінен 3,9 % Бурабай ауданына тұтынылады.

Тұтас аудан бойынша елді мекендердің электрлендірілуі 100 % тең.

Энергиялық үнемділік облысында «күн»-«түн» мерзімдік аймақтар бойынша дифференцияциалданған және тұрғындар арасында энергоресурстар үнемділігінің нақтылы стимулы болатын электрлік энергия тұтыну көлемі бойынша тарифтер енгізілген.

Бурабай ауданы қатты жел жүктемесі аймағында орналасқан, бұл өнеркәсіптік масштабтарда электр энергиясы өндірісі үшін жел энергетикасын қолдануға мүмкіндік береді.

Ауданның ауыл шаруашылық өнімінің көлеміне табиғи-климаттық жағдайлар әсер етеді. Ауа райының қолайлы жағдайлары және жоғары өнімділігі кезінде өсімдік шаруашылығы өнімінің көлем динамикасы оңтайлы.

Ауыл шаруашылықтың жалпы өнімі 2011 жылы 15011,4 млн. теңгені құрады, нақты көлем индексі – 128,3 %. Соның ішінде өсімдік шаруашылығы 10696,5 млн. теңге, НКИ – 128,3 %, мал өсіру – 4315 млн. теңге, НКИ – 87,9 %.

Ауданның егістік құрылымында басымдылыққа немесе 74% ие негізгі азықты дақыл – бидай. Айта кету керек, егістік аудандардың құрылымында, дара дақыл-бидайдан басқа, зығыр және күнбағыс пайда болды. Егістік аудандардың құрылымында арпа – 24800 га, сұлы – 2200 га, бұршақ – 725 га және қарақұмық 100 га жерге ие. Ауыл шаруашылық дақылдарына диверсификация өткізіліп, бидайдың, майлы дақылдардың егістік аудандары ұлғайтылып, алғашқы рет зығыр егілді.