14
Бұндай
өсім
деңгейі
Қазақстан
Республикасы
заңнамасына,
қызметкерлерінің орташа жылдық саны 100 адамды құрайтын субъектілерді
шағын кәсіпкерлік субъектілеріне жатқызу бойынша өзгерістер енгізілгендіктен,
статистика органдарының көрсеткіштерді есепке алу әдістемесінің өзгеруіне
байланысты болды.
3-кесте
Өңірде ШОК дамуының негізгі көрсеткіштері
Көрсеткіштің атауы
Өлшем
бірлігі
2013 жыл
2014 жыл
2015 жыл
ШОК тіркелген субъектілерінің саны
бірл.
108
124,3
124
ШОБ жұмыспен қамтылғандардың саны
мың адам
198,1
253,3
287,7
ШОБ субъектілерінің өнім шығаруы
млрд. теңге
1 452,8
3 653,8
3 215,8
Жалпы, ШОБ сегменті салықтардың (66 %-дан астам) және жұмыс
орындарының негізгі көзі болып қалуда. Осыған байланысты, шағын бизнес
қызметін дамыту негізгі бағыттардың бірі болып қалып отыр.
«Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасын іске асыру үшін 2013-2015
жылдары республикалық бюджеттен 10,2 млрд. теңге бөлінді. 277 жоба
субсидияланды, 76 несие бойынша ішінара кепілдік берілді, 15 грант ұсынылды.
9600 адам үшін 10 мыңнан астам қызмет көрсетілді. 8 мыңнан артық жұмыс орны
сақталды және қосымша 4,3 мыңнан астам жаңа жұмыс орындары құрылды.
Сыртқы сауда айналымы. Астана қаласының сыртқы саудасын дамытуда
өтіп жатқан интеграциялық үдерістер, сондай-ақ, дүниежүзілік экономикалық
конъюктураның өзгеруінің жалпы үрдістері үлкен роль атқарады.
Осылайша, 2012-2014 жылдары сыртқы сауда көлемі 20,7%-ға, 9818,1 млн.
АҚШ долларынан 7782,3 млн. АҚШ долларына дейін қысқарды.
Экспорт минералды шикізат жеткізілімінің 43%-ға (үлесі – 68,8%), азық-
түлік тауарларының 35%-ға (үлесі – 9,5%) және химия өнеркәсібі өнімінің 17,3%-
ға қысқаруы есебінен 45,4%-ға (7466,2 млн. АҚШ долларынан 4075 млн. АҚШ
долларына дейін) қысқарды.
Импорт машиналар мен құралдар сатып алу көлемдерінің 9,4%-ға (үлесі –
57 %), химия өнеркәсібі өнімінің 12,4 % (үлесі – 11 %) өсуі есебінен 15 % (2351,9
млн. АҚШ долларынан 3707,5 млн. АҚШ долларына дейін) ұлғайды.
Еуразиялық одақ елдерімен өзара сауда мөлшері 24%-ға (1965,1 млн. АҚШ
долларынан 2425,3 млн. АҚШ долларына дейін) ұлғайды. Сонымен қатар,
экспорттың өсімі 3,5% (358,7 млн. АҚШ долларынан 361,0 млн. АҚШ долларына
дейін) құрды, ал импорттық жеткізілімдер 28,5%-ға (1606,4 млн. АҚШ
долларынан 2064,3 млн. АҚШ долларына дейін) ұлғайды.
Ресей
Федерациясының
үлесі
Астана
қаласынан
экспорттық
жеткізілімдердің шамамен 99% және Еуразиялық одақ елдерінен елордаға
93% импортты құрайды.
15
4-кесте
Сыртқы және өзара сауда, млн. АҚШ доллары
Сауда
бағытының
атауы
Сыртқы сауда (Кеден одағы елдерін
қоспағанда)
Өзара сауда (Кеден одағы елдерімен)
2013 жыл
2014 жыл
2015 жыл
2013 жыл
2014 жыл
2015 жыл
Экспорт
4650,7
4632,7
3309,8
294,7
361,0
765,1
Импорт
2741,9
2709,2
2050,6
1748,1
2064,3
1656,9
2015 жылдың қорытындысы бойынша ЕАЭЫ елдерімен сауда айналымы
2421,9 млн. АҚШ долларын құрады, бұл 2014 жылдың деңгейіне сәйкес және
2013 жылдың деңгейінен 18%-ға артық. Сонымен бірге, экспорт көлемі 2013
жылдың деңгейіне 2,6 есеге өсумен 765,1 млн. АҚШ долларына дейін ұлғайды;
импорт көлемі 19,7%-ға, 2014 жылғы 1656,9 млн. АҚШ долларына дейін
қысқарды.
2013-2015 жылдар бойы ЕАЭЫ-на мүше елдер үлесінің 2013 жылы 21,7%-
дан 2015 жылы 31,1%-ға ұлғаюымен сыртқы экономикалық сауда құрылымында
жеткізу жағрапиясының өзгеруінің орнықты тренді байқалады.
Ішкі сауда. Елорданың ЖӨӨ құрылымында сауда ең серпінді дамып
жатқан салалардың бірі болып табылады. Сауданың жалпы қосылған құны (бұдан
әрі – ЖҚҚ) 2013 жылы 773,8 млрд. теңгеден 2015 жылы 100,5 млрд. теңгеге дейін
өсті. Орташа жылдық өсім қарқыны 2013-2015 жылдары 10,1% құрды.
Бөлшек тауар айналымының мөлшері нақты көріністе 36,6%-ға, 2013 жылғы
543,7 млрд. теңгеден 2015 жылы 743 млрд. теңгеге дейін ұлғайды.
2012-2014 жылдары ресми тіркелген дистрибьюторлардың құрылымында ірі
компаниялардың үлесі 2012 жылғы 8% -дан 2014 жылы 26,4%-ға дейін өсті.
Нарықта шағын кәсіпорындардың болуы шағын, 34,6%-дан тисініше 37%-ға дейін
ұлғайды.
7-кесте
Сауда инфрақұрылымының дамуы
Көрсеткіштің
атауы
2013 жыл
2014 жыл
2015 жыл
Объектілердің/субъ
ектілердің
мөлшері, бірлік
Ауданы,
ш.м.
Объектілер-
дің/субъектілердің
мөлшері, бірлік
Ауданы,
ш.м.
Объектілер-
дің/субъектілерді
ң мөлшері, бірлік
Ауданы,
ш.м.
Сауда
кәсіпорындарының
желісі, оның
ішінде:
4 774
518 363
4 575
542 483
4 617
626 648
Жеке
кәсіпкерлер
4 219
201 157
3 974
235 343
3 993
260 596
Сауда жасайтын
кәсіпорындар
555
317 206
601
307 140
624
366 052
Сауда
базарларының саны
26
324 830
25
304 889
25
314 770
Сауда кәсіпорындарының желісі елордада 2013-2015 жылдары 3,9%-ға
(4774 бірліктен 4 617 бірлікке дейін) қысқарды. Бұл үдеріс ЖК санының 5,4 %-ға
(4 219 бірліктен 3 993 бірлікке дейін) қысқаруымен себептеседі, ал сауда
кәсіпорындарының саны 5,8%-ға, 555 бірліктен 624 бірлікке дейін ұлғайды.
