|
Жер туралы ғылымдар • геология • жер қҰрылымы 1 1-бөлім: Жер қойнауыСоска презентация саганЖердің сыртқы ядросы негізінен
сұйық темірден тұрады
Ядро – қатты ішкі ядродан және сұйық сыртқы ядродан
тұратын жердің ең тығыз бөлігі. Ядро негізінде
темірден, аз мөлшерде никельден және басқа да
элементтерден тұрады деп саналады. Ядро Жер
көлемінің шамамен 16%-ын құрайды, алайда өте тығыз
болғандықтан Жер массасының 32%-ын құрайды.
Ол Жердің сыртқы қабатынан 2900 км тереңдікте
орналасқан. Пайымдаулар бойынша, ядро жылуының
жоғалуы және ішкі қозғалыстар Жердің магнит
өрісінің пайда болуына ықпалын тигізеді. Ядродағы
температура 5000-7000°C аралығында болады.
Жер сілкіністері немесе Жер қыртысының басқа да қозғалыстары Жер арқылы сейсмикалық толқын ретінде
таралатын энергия түзеді. Әртүрлі толқын түрлері жер қыртысы үлкен қысымның әсерінен жарылғанда пайда
болады, ал бұзылған тау жыныстарының дірілі шөгінді жыныстар арқылы жан-жаққа қарай қозғалады. Толқындар
Жер бетінде адамға сезілетін жоғары-төмен және бір жақтан екінші жаққа қарай бағытталған қозғалыстар тудырады.
• Ұсынылатын фильм
- Жердің ядросы қаншалықты ыстық?
• Ұсынылатын фильм
- Тақталар тектоникасы
• Ұсынылатын жаттығу
- Оқушылардан сұраңыз: Жердің қазір сіз тұрған жағына қарама-қарсы жағында не орналасқан? Жерге тік туннель
орнатылса не болатыны жайлы сізге зерттеу жүргізуге мүмкіндік беретін бірнеше сайттар бар.
Қосымша сұрақтар
С1. Метеорит дегеніміз не?
Метеориттер – Жерге ғарыштан құлап түскен және Жер бетімен әсерлескенде аман қалған тау жынысының
немесе металдың сынықтары. Метеориттер астероид немесе ғаламшар секілді үлкен аспан денелерінен
түседі және Күн жүйесі туралы бағалы ақпарат беруі мүмкін. Сондай-ақ, Жер қойнауы жайлы да аздаған
мәлімет беруі мүмкін. Метеориттердің көбісі орнын оңай анықтауға болатын полярлық аймақтардан табылады.
С2. Магмалық жыныстар қалай пайда болады?
Магмалық жыныстар Жердің терең қойнауындағы бұрынғы тау жыныстары балқығанда пайда болады.
Балқыған магмалық жыныстар Жер бетіне қарай қозғалады немесе жанартаудан лава күйінде атқылап
шығады. Магмалық жыныстар жанартаудың белсенділігін көрсетеді.
Достарыңызбен бөлісу: |
|
|