Құжат тақырыбы

Қолданушы ортасы және оның түрлері

жүктеу 1,55 Mb.

бет	11/32
Дата	02.06.2022
өлшемі	1,55 Mb.
	#38828

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 32

веб технолог

1.7 Қолданушы ортасы және оның түрлері

Қолданушы әлемі: Әр адамның өз әлемі (асқақтаған биік Аскар әлемі) болады, басқаша айтқанды әр адамның дүние танымы өз қалауынша қабылдайды. Мысалға, қолданушы жеке жасаушылардың қарым–қатынасы төменгі сызбада көрсетілген. Сызбада қолданушыға WEB–сайттың сыртқы әсері көрсетілген.
Қолданушы нақты дүниеде өмір сүреді. Сыртқы ортада климаттық жағдайға, орналасқан жері, таныстығы және монитор сапалылығының әсеріне байланысты. Әр адам өз әлемінің біздің WEB–сайтқа кіру рұқсатын Internet арқалы жүйелік байланыс cерверлер, броузерлер тағы сол сияқты нәрселер көмегімен байланысады.
Сурет 1.5 – дегі таныстыру, бағыттау екеуінің орындары WEB–сайттардың таныстырған фактілеріне байланысты ауысуы мүмкін.
Кеңес: Өз сайтыңызға қолданушы әлеміне қандай қажеттілігі бар екендігін қарастыратындығын ескеру қажет.
Жоғарыда айтылған кеңестар өте мәнді екендігін ескеру қажет. Дизайнерлердің әр қашанда ойлайтын жалғыз тілегі қолданушы олардың сайтына кірген кезде өз ережесіне бағынуы. Бірақта әр қолданушы идеалары, шыдамдылығы, қоршаған ортаға бағынуы және өз тәжірибелеріне сүйене отырып сайттарға баға береді[5].
Ереже: Егер мүмкін болса жағдайға байланысты мінездемені түгелдей еске алу керек. Қолданушы сайтқа қатынайтындықтан барлық ережелерді ескеру, сәйкестіру қажет.
Қолданушының негізгі түрлері: Жалпы WEB–сайттар туралы түсініктерді қарастыра келе қолданушыларды бір неше негізгі топтық түрлерге бөлуге болады.
1.Алғаш қолданушылар.
2.Орта денгейлі қолданушылар.
3.Зерттеушілер немесе тәжирбиелі (мамандар) қолданушылар.
Алғашқы қолданушылар дегеніміз жалпы сайт туралы немесе WEB–сайттың жұмысы туралы ештеме білмейтін, оны жалпы түсінбейтін адамдар деуге болады. Алғашқы қолданушы үшін қосымша көмекші ақпараттар қажет етеді. Интерфейстің негізі алғашқы қолданушыларға бағытталады деп айтып үйрендік. Басқа жағынан олар басқа мамандар функциональдау принциптерін өте жақсы біледі және WEB–сайт құрылымын өз түсінігінше жақсы қабылдай алады. Тәжірибелі қолданушыларды негізгі екі топқа бөліп қарастырады. Дәлірек айтсақ, сайттардың тұрақты қолданушылары және онша көп қолданбайтындары деп.
Қолданушы ортасы:Қолданушы әр қашанда қоршаған ортаның әсерінде болады.
WEB– сайт құру кезінде қолданушы қай жерден рұқсатын алатындығын ал дегенде ескеріңіз. 1.2 кестеде әр бір деталь бойынша көрсетілген.

Кесте1.2.

Қолданушы үшін қоршаған орта мінездемесі.

Орыны	Мінездемелер
Кеңес	− Қарапайым компьютерлік рұқсат. − Жалғыз қолданушы. − Жалпы тыныштық. − Алғашқы есеп немесе жұмысқа көбірек көңіл бөлнуі қажет. − Жоғарғы жылдамдықта болуы.
Үй кабинеті немесе жататын бөлме	− Қарапайым кампьютерлік рұқсат. − Жалғыз қолданушы. − Дауыстың сапалығы дыбыстын өте қатты болуы мүмкін, бірақта тыныштық жағдай көп сақталады. − Мақсаты жұмысқа қызығушылығы. − Кіру рұқсат кез – келген уақытта.
Үй бөлмесі	− Рұқсат телевизор компьютерлік приставка немесе оның консолы болуы мүмкін. − Қолдану көбінесе енгізуге бағытталған. − Дыбыстық сапа ауспалы. − Мүмкін топтық немесе жеке адам рұқсаты болуы мүмкін.
Internet кафе	− Компьютер арқылы кіруі мүмкін. − Бағасы қолдануға байланысты. − Қолдану мақсаты ереже бойынша бағытталған. − Кіру жылдамдығы өте жоғары. − Бағыты топталған немесе жеке адамға.
Қоғамдық интернет терминалы	− Қолданылуы бағаға байланысты. − Дауыстық сапа әр түрлі болуы мүмкін. − Ақпаратқа қатынау белгілі жерге байланысты.
Автокөлікте	− Компьютер қолдануға мүмкіндік жоқ болуы мүмкін. − Егер қолданушы шофёр болса онда қолдану бағыты болады. − Қолдану қандай бағытта немесе қажетті ақпаратқа бағытталады. − Ақпаратқа кіру мүмкіндігі белгілі жерге байланысты өте үлкен мәтдін. −Жылдамдығы және кіру саналылығы өте төмен болады.

Тәжірибелі қолданушы сайттардың кеңейтілуіне оның жалпы қажеттілігіне көбірек назар аударады. Мысалға, көлемді іздеу сияқты, әлде олар сайттардың құрамын жақсы зерттеген болады. Тәжірибелі қолданушыларға қандай бір жол көрсетуді қажет етпейді. Олар не ғұрлым аз әрекет жасап, көп ақпарат алуды қалайды.

Қолданушылардың үшінші тобы олар негізінде орта денгеілік қолданушы яғни сайттарға көп кіре бермейді. Мұндай адамдар сайт қызықтаушылардың көптеген пайызын иеленеді.

Кесте 1.3. WEB ережелері

Ереже тәртібі	Сипаттама
Сол жақ бұрышта орналасқан логатип негізгі басқы бетке көшу сілтемесі.	Қолданушы ережесі бойынша сол жақ басқы бұрышқа орналасқан компания эмблемасы басқа бетке көшуге арналған. Немесе сол бұрышқа белгілі бір Homeтүймешесін орналастыру қажет.
Мәтіндік сілтеме бет бөлігінің аяқ жағында орналасқан.	Көптеген сайттарда жүйе мәтіндері беттің төменгі бөлігінде, дәлірек айтсақ беттің жоғарғы бөлігінде графиктік бейнеде болады.
Ұзын беттерде сілтемелер қолдану және оларды басқа бөлікке көшіруді қолдану.	Сайттарда келесі бетке көшуге мәтіндік бағыттамаларды қолданады, сонда да беттің аяқ жағында кері қайтуға арналған сілтеме немесе стрема орналасқан.
Беттерді арнайы баспаға шығаруға арналған форма көптеп қолданылады.	Көптеген сайттардың арнайы беттері баспаға шығару үшін не ашық HTML немесе Acrobat форматындағы принтер түрлерін қолданады. Мұндайды үлкен көлемді сайттарда көптеп қолданады.
Корзина (Себет) оң жақ басқы бұрышында орналасқан.	Қарапайым жағдайда пиктограмма немесе ,,, сілтеме экранның оң жақ басқы бұрышында борналасқан.
Таңдаудың мүмкіндігіне және тышқан түймешесіне шерту, көк түспен астынан сызылған мәтінмен сілтеме белгіленеді.	Өз қалағаныңызды жасаңыз. бірақ көп жағдайда мәтіндік сілтемелер көкпен және асты сызылған болады. Негізгі қолданушы сілтеме ренгісі көк болсада немесе басқа болсада оны түсінетін болады. Сайт жасау кезінде көк ренгімен жасауды ұмытпаңыз, қолданушы сілтеме деп басқа қарапайым мәтінге шатыстырып шертуі мүмкін.
Бағыттауштың қосымша элементтері (сайт картасы, іздеу) бағыттауштан және бөлімдер бойынша көрсетіледі.	Көптеген сайттар сайт картасына онша көңіл бөле бермейді. Алфавиттік сайт көрсеткіштеріне, анықтамалық жүйеге және ішкі іздеу механизміне, бірақта олардың барлығы көмекші элеметтер. Егер мұндай көмекші элементтер өссе сайттың жалпы мәні оданда не ғұрлым өсе түседі.
Ескертпе: Мәлімет келесі әдебиет бойынша жасалынған [6,б.16]

Кеңес:Адаптивті WEB–сайт құруға талпыну қажет. Сайт жасау кезінде орта және тәжірибелі қолданушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыратындай болу керек.
Орта денгейлі қолданушы сайттың құрамын өте жақсы меңгерген болады. Бірақта қолданушы бір көргенін қайта – қайта көруді ұнатпайды. Мұндай сұрақты шешудің енді бір жолы сайтты құрылған кезіндегі негізгі бағыты оның мүмкіндігі деген сияқтылар жатады. Сондықтан соңғы кезде сайт құрушы адамдар қолданбалы бағдарламаларды көп қолданады. Мысалы, инвидуальді интерфейс қайткен күнде жүйелік және меню бар болғанын қажет етеді. WEB–сайттар тәжірибелі қолданушы үшін ашық URL жүйесі кеңейтілген іздеу жүйесі және ол алғашқы қолданушылар үшін көмек жүйесі, сайт карталы, альтернативті форма, мысалы қарапайым текстік сілтеме.Кеңес: Орта деңгейлі қолданушыларға сайт құрыңыз. Егер қандайда бір жағдайменен адаптивтік интерфейстің мүмкіндігі болмаса. Егер де адаптивтік интерфейс құрылды деген күннің өзінде де ол негізгі топтық қолданушылар қажеттілігін қанағаттандыратын болады. Қолданушының графиктік интерфейсін құру үшін GUI технологиясын қолданамыз.
WEB–сайт құру кезінде олардың графикалық интерфеийсі белгілі бір ереже тәртіптерге, еркін тақырыпта болса да ережеге бағынады. Ережеге бағынған, өз еркімен жасаған сайттарға қауіпті болуы мүмкін. Көптеген қолданушылар ең көп уақыттын басқа сайттарда өткізетіндігін ескеру қажет. Бірақта кей жағдайда ғана сіздің сайтыңызға назар аударып отырып қалуыда мүмкін. Сондықтан сайт құру кезінде қолданушы қажеттігін ескеру керек[6].
WEB–дизайн қолданудың бір ережесі, ол өзіне жаңа ережелік өзгерістер WEB–дизайнның дамуына байланысты өседі, және өзгерістердің барлығын басқа WEB–сайттардан алуға болады.
Нәзік және пикшрленген WEB–беттерін құру. Нәзік беттерді құру: WEB–беттер құрылымы бойынша өте нәзік. Дисплейдің өлшеміне қарамастан барлық бос кеңістікке мүмкіндігінше мәтін және HTML файлдарымен броузер терезе беті толтырылады. Егер де броузер терезесінің өлшемі өзгеретін болса элементтер қайталанып шығып отырады, ол жаңа экран өлшеміне сәйкестіріледі. Осылайша ғана WEB–тің нағыз қасиеті көрінеді деуге болады. Көптеген WEB–дизайнерлер беттерді жасау кезінде WEB–терезенің мүмкіндігі және оның сығылуына сәйкестендіріледі. Мұндай жағдайда кейбір артықшылығы мен кемшіліктері байқалады.
Ереже: Интерфейс құрудың жалпы ережесінен тайып кетпеу жағын ескеру, айтылған қолдану ережесінде меңгерген болу керек. Өкінішке орай дәл айтылып жазылған WEB–сайт ережесі қазіргі таңда жоқ. Бірақта көптеген құрушылар 1.3 кестедегі ережеге бағынады.

Артықшылықтары:

- Нақтыл жағдай WEB–беттер дисплейде әр түрлі экран өлшем бірліктерінде болады. Нәзік беттерді кез келген дисплейде шығатындай етіп жасауға болады.
- Дисплейдің бос кеңістіктерін толтыру кезінде қажеттенбейтін бос орындар болуы мүмкін, бұл жағдайларда бет жасау фикшірленген өлшем алуына байланысты болады.
- Нәзік (сынғыш) беттер ,,, және алтын ортасына өте жақын. Мұндай бет стандартқа сәйкес «жақыс» бет деп көптеген қолданушылар қолданатын бетті айтамыз.
Кемшіліктері:
- Үлкен дисплайда жол өлшемсіз болуы мүмкін, мәтін броузер терезесінің барлық кеңістігін толтырады. Ұзын жолдар көбінесе экран бетінен оқуға өте қолайсыз. Сондықтанда терезе немесе фреймдары мәтінмен толтыру кезінде көптеген қолданушыға оқу мүмкіндігі қиынға соғады.
- Үлкен экранда элементтер өте қолайлы (әдепті) орналасады, ал кішкентай экранда олар өте қызықсыз көрінетін болады.
- Нәзік беттің дизайнын айту мүмкін емес
Фикшірленген өлшемдегі беттерді жасау беттік өлшемге нағыз зейінін салатын адам фикшірленгенөлшемдергі беттерді жасуа қажет, ал барлық қолданушылар үшін ортақ дисплей өлшеміне және терезе өлшеміне тәуелсіз. Бұл беттерді жасау көбінесе баспалық істерді жасау принциптеріне(ережелеріене) негізделеді. Мұндай жағдай көбінесе тұрақты желіде туратындарда элемент қатынастарында беттік орналасуында және жолдардың қолайлы ұзындықтары жатады.
Броузерге шығатын символдар өлшемін бақалау бұрынғысынан да күрделі, үлкен немесе кіші өлшемді қолдану нәтижесінде барлығы араласып кетуі әбден мүмкін, жасау алдында қарағанда өзгеше болуы мүмкін.
Беттің бейнелеуін түгелдей басқару ортаға қарсы тұру мен бірдей. WEB–деген басылымдағы бет емес, оның өзіндік күші және ерекшеліктері бар. Нәзік дизайн жасаушылар фикшірленген дизайндық WEB – беттерге орын жоқ деп жария етеді.
Комбинирленген WEB–беттерін жасау: WEB–беттер түгелдей фикшірленген немесе нәзік болуы қажет емес. Екеуінде қамтыған беттерді жасауға болады. Барлығына ең көп танымал амал кесте қолдану арқылы фикшірленген беттерді жасау, кейін оларды беттердің ортасына орналастыруы жеңіл. Үлкен дисплейге шығару кезінде ол барынанда құрамды көрінуі үшін (экранның оң жағындағы бос эффектілердің қалуы қажет). Бұл әдісті қолдану кезінде фондық суретке сәйкес кестелерлі орналастыру мүмкін емес.
Келесі бір жағдай кесте немесе фреймдер тобын қолдану. Олар бағаналар немесе фреймдерден тұруы мүмкін. Берілген комбинацияалар абсолютті және әр түрлі өлшемдерден тұрады. Терезенің өлшемі өзгерген кезде бір бағана немесе фрейм бұрынғы өлшемін (енін) сақтайды. Сол кезде басқалары өлшемдерін өзгертіп, бос орындар толтырылады[7].

жүктеу 1,55 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 32