«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»
Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды 72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы
Сәуір, 2019
346
- жергілікті жер объектілерінің өз атауларын, олардың сандық және сапалық. сипаттарын
белгілеу, топографиялық шартты белгілермен түсіру немесе кұру түпнұскасын сызу.
Топографиялық түсіру түрлері аэрофототопографиялық, мензулалық, тахеометриялық, жер
үсті фотографиялық түсіру.
Аэрофототопографиялық түсіру - аспаптар көмегімен жергілікті жерді аэрофотоға түсіру -
топографиялық түсірудің негізгі түрі.
Мензулалық топографиялық түсіру - мензуланың (арнайы сызу үстелі), кипрегельдің
(оптикалық аспап) және қашықтық өлшегіш төрткілдің көмегі арқылы орындалатын жергілікті жерді
түсіру. Жергілікті жердің барлық элементтері мен объектілерігеодезиялық пункттерден, түсіру
желілерінің нүктелерінен және қосалқы нүктелерден толығымен планшетке түсіріледі. Мензулалық
топографиялық түсіру аэрофототүсіру жүргізуге болмайтын, мысалы , инженерлік іздеу кезінде
(түсіру масштабы 1:500 - 1:50000) қодданылады.
Тахеометриялық топографиялық түсіру - арнайы тахеометр және өлшеу райкасының
көмегімен іске асырылады. Тахеометриялық топографиялық түсіру инженерлік 1:500 — 1:5000
масштабында қолданылады [1, 3].
Зерттеу нысаны ретінде алынып отырған аудан, Новосібір ауданының шығысында, Иня
өзенінің оң жағалауында, Издревая ауылынан 2 км қашықтықта орналасқан. Жалпы шекара
жапырақты ормандардан тұрады, соның ішінде қайың тұқымдас ағаштар болып табылады.
Ағаштардың орташа биіктігі 20 м, қалыңдығы 0,20 м, ағаштар арсындағы қашықтық 4 м құрайды.
Учаскедегі негізі жолдар топырақты және далалық жолдар болып табылады, сонымен қатар жол
бойында солтүстіктен оңтүстікке қарай төмен вольтты электр беру желісі, оңтүстік-батыстан батысқа
қарай – топырақ жолына перпендикуляр өтетін жоғары вольтты желі созылып жатыр. Жұмыс
учаскесі аумағында елді мекендер орналаспаған.
Осы аумақта IV классты полигонометрияның жергілікті желісінің пункттері орналасқан,
олардың 35 (6314,67; 4229,16) және 36 (6360,93; 4032,34) нөмірлерімен пункттер пайдаланылды.
Пункттерде сигналдар жоқ. Координаталар жүйесі - жергілікті. Биіктік жүйесі - Балтық. Сондай-ақ,
учаске аумағында 11, 12 нөмірлері бар базистің 2 нүктесі бар [3].
Осы алынып отырған аудан бойынша полигонометриялық және нивелирлік жүрістер
орындалды.
Сурет 12 - Тахеометриялық түсірудің Сурет 13 - Тахеометриялық түсіруді экспорттау
камералдық жұмысы
Геодезиялық өлшеулердің нәтижелерін камеральды (лабораторияда өңделіп, жүйеге
келтірілетін) өңдеу – геодезиялық желі пункттерінің координаталарын алу жөніндегі процестердің
маңызды бөліктерінің бірі болып табылады. Зерттеу жұмысын қорытындылай келе, Өскемен қаласы,
Новосібір ауданының топографиялық - геодезиялық сипаттамалары ғылыми деректерге сәйкес
көрсетіліп, топографиялық түсіріс түрлері, топографиялық қамту шаралары және пландық-биіктік
негіздері қамтылды.
Әдебиеттер:
1. Атымтаев Б.Б., Пентаев Т.П. Инженерлік геодезия. Оқулық. Алматы: «ЭВЕРО»
баспаханасы, 2005.
2. Юнусов А.Г., Беликов А.Б., Баранов В.Н., Каширкин Ю.Ю. Геодезия. Жоғарғы оқу
орындарына арналған кітап. Гаудеамус, 2011.
3. Leica Sprinter 100 М нивелирі - nivelir.kz/Downloads/Leica/Sprinter_ UM_ru.pdf.
«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»
Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды 72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы
Сәуір, 2019
347
Konysbai Tolganai
Natural science
4th year student
Scientific adviser: PhD, Senior Lecturer K.Alikhanov
Master of veterinary science, assistant A.Taipova
KazNAU
DETERMINATION OF GENETICALLY MODIFIED OBJECTS (GMOS) OF ANIMAL AND
PLANT ORIGIN BY THE METHOD OF POLYMERASE CHAIN REACTION IN THE "REAL
TIME" MODE
Түйіндеме. Бұл мақалада жануарлар мен өсімдік тектес өнімдердің нақты уақыт
режимінде полимеразды тізбекті реакция әдісімен гендік-модифицирленген көздердің зерттеу
нәтижелері келтірілген. Автоматты түрде Градиент күшейткіште, QuantStudio5 үлгісіндегі,
Applited Bosystems, АҚШ-та өндірілген, ПЦР-дың арнайы бағдарламаcы бойынша жүргізілген.
Аннотация. В данной статье приведены результаты исследования продуктов животного и
растительного происхождения на наличие генетически модифицированных источников методом
полимеразной цепной реакции в режиме реального времени. ПЦР проводили по собственной
разработанной программе, в автоматическом режиме на градиентном амплификаторе, модели
QuantStudio5, производства Applited Bosystems, США.
The emergence of genetically modified organisms (GMOs) on the food market several years ago,
and the demand for more accurate and reliable methods for detecting foreign (transgenic or pathogenic)
DNA in edible plants, was the driving force for introducing real-time PCR as a research method in plant
cultivation. The qualitative determination of GMOs is based on the identification of genetically modified
(GM) regulatory sequences of the 35S promoter and NOS terminator. [1]
Admission of unmarked GM products to the global food market as a result of the unregulated status
of GMOs at the post-marketing stage, in addition to violations of consumer rights, poses a serious problem in
assessing the safety of GMOs, which should be carried out taking into account the requirements of the
legislation of importing countries. [2]
Therefore, control over the turnover of GMOs today is one of the most pressing topics of great
political significance. This dictates the need for countries, including Kazakhstan, to develop their own
systems of state post-registration monitoring of GMOs. [3]
Polymerase chain reaction (PCR) is an experimental method of molecular biology, allowing
achieving a significant increase in small concentrations of certain nucleic acid fragments (DNA) in
biological material. For the analysis, 22 samples of food products were taken early, namely, 16 items of
boiled sausages and 6 kinds of corn. Sampling is carried out in accordance with the methodological
documents establishing the procedure for sampling for homogeneous groups of food products: GOST 5904-
82, 9163-90, 12292-2000, 10852-86, 13979.0-86, 26313- 84, 26312.1-84, 9792- 73, 7631-85 (Figure 2). For
the preparation of samples used disposable polypropylene tubes, mortars and pestles, pretreated with a
chrome mixture and flambe tools - tweezers, scalpels, scissors. Samples of dry granular and bulk products
were taken in a mortar of 3-5 g and ground with a pestle to a homogeneous state. Samples of dense products
(raw or cooked) weighing 3-5 g were placed in a mortar, crushed with scissors, then rubbed with a pestle to a
homogeneous state. Samples of starch consistency products weighing 100-300 mg were placed in disposable
plastic tubes and 1 ml of physiological saline was added. For the analysis, 30-100 μl of sample was
used. Samples of liquid consistency were collected by automatic micro - dispensers with disposable tips in
disposable polypropylene tubes. For analysis, 30-100 μl of sample is required. DNA was extracted from
the homogenates and suspensions obtained.
PCR was carried out according to our own developed program, in automatic mode on a gradient
amplifier, model QuantStudio5, manufactured by ApplitedBosystems, USA . As a matrix for the qualitative
determination of GMI, isolated and purified DNA from heat-treated and native products was used.
The DNA extraction kit has two protocols. The first DNA extraction protocol was developed for
sensitive selection of animal and plant DNA according to the rules (EC) 1169/2011 and for DNA extraction
from material in which the presence of PCR inhibitors is high. The second DNA extraction protocol is
