«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»
Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды 72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы
Сәуір, 2019
342
1100 м биіктікте, Бурақожыр өзеннің аңғарында орналасқан. 1967 ж. ашылған, 160 орны бар (2009).
Жыл бойы жұмыс істейді. Климаты: қысы жұмсақ, жазы қоңыржай, таулы жерге тән. Ауаның орташа
темп-расы қаңтарда –5°С, шілдеде 26°С.
Жауын-шашынның жылдық орташа мөлш. 700 мм. Санаторийдің негізгі емі – құрамында
радоны бар хлор-сульфат натрийлі минералды суы. Қан айналу, жүйке жүйесі, аяқ-қол, буын, тері
және гинекол. ауруларды емдейді. Климаттық факторлар (таудың шипалы таза ауасы, өсімдігі,
табиғат ландшафтысы) кеңінен пайдаланылады, физиотерапия, массаж, инемен емдеу, емдік дене
шынықтыру қолданылады [2,15].
Көктал - Арасан минералды суы - Алматы облысы Панфилов ауданы Көктал
аулынан солтүстікке қарай 23 км жердегі бұлақтар. Тоқсанбай жотасының оңтүстік баурайындағы
Долантау тауында, Бурақожыр өзенінің аңғарында 1280 м биіктікте орналасқан. Бұлақтарды Қу-
Арасан немесе Жаркент-Арасан минералды сулары кені деп те атайды. Қайнар сулары тас көмір
кезеңінде қалыптасқан фальзит-профирлерді тіліп өтетін тектоникалық белдемге шоғырланған.
Қайнар суларының дебиті 1,7 – 104 м3/тәуліктей, температурасы 30,4 – 35,2°С, минералдығы 1 – 1,1
г/л. Бұлар сульфатты-натрийлі суға жатады, құрамында 80 – 96 мг/л кремний қышқылы, 7 – 8 мг/л
фтор, аз мөлшерде родон бар. Осы минералды қайнарлар негізінде Жаркент-Арасан емдеу орталығы
жұмыс істейді.Жазиралы өңiрiнде өсiп тұрғанына жетi ғасыр болған алып ағаш бар.
Жергiлiктi жұрт оны «Әулиеағаш» деп атайды. Бұл – кәдімгі қарағаш тұқымы.
Жуандығына алты адамның құшағы әрең жететiн мұндай алып ағаштар әлемнiң үш елiнде ғана бар
дейдi. Олардың бiрi – Қытайда, бiрi – Меккеде болса, үшiншiсi – бiздiң жерге тамыр жайған
екен.Жаркент қойнауында қатпар қатпар тарих бар.Найзатапқан,Керімағаш, Өсек, Қорғас, Жаркент-
Арасан, Арасан бастаулары, сулары талай жанды кеселден арылтып, жандарына шипа болған. Бұл
өңір құт қонған жер. Тарих түпкірінен бүгінгі ұрпағына дейін дәстүрге айналған жаудан қайтпас
қайсарлығын ақиқат-деректер растайды. Ақбас шыңдары, құжыр-құжыр жартастары өткеннен көп
сыр түйген, тарих тағылымдарының шежіресін мөлдірете сақтаған Қарт жоңғардың күнгейіндегі
көсілген кең ойпатқа ұласар жерде шыңдары аспанға шаншыла көкке өрлеген Найзатапқан шатқалы
орналасқан. Ынталы ауылының желке жағында ғана тұрған Аламан тауының сайындағы Найзатапқан
арасаны көрген адамды шипалы суларының сан алуан қасиеттерімен де, тау-тасындағы ежелгі сурет,
тылсым құпия табиғат көріністерімен де көпшілікті таң қалдырады. Оның қалай Найзатапқан атауы
жайлы аңыз-әңгеме жоқ.
Алайда, әрқайсысының өзіндік дәмі, түрі бар. Бұл арасанның елге қызмет көрсете бастағаны
сонау жоңғар, қалмақ шапқыншылығынан бері жалғасып келе жатқан сияқты. Себебі, мұнда көбіне
жарақат, теріде пайда болатын кеселдерге ем іздеп келетіндер көбірек кездеседі. Негізінен бұл арасан
суында күкірт басым. Сүлігі мол батпағы қан қысымын төмендету үшін, сондай ақ буын, аяқ-қол,
жүйке ауруларына ем. Ертеректе сол батпақта сүлік жиі кездеседі.
Керімағаш– шипалы сумен
емдейтін бальнеологиялық санаторий. Алматы облысы Іле
өзенінің аңғарында Жаркент қаласынан 40 км жерде орналасқан. Климаты континенттік. Жазы –
ыстық, күн сәулесі түсетін шуақты күндері мол. Күзі көктемнен гөрі жылырақ әрі ұзақ. Қысы
қоңыржай суық, тұрақты қар жамылғысы болмайды. Санаторий өнеркәсіптік нысандардан қашық
болғандықтан ауасы таза. «Керімағаш» маңайындағы бұта аралас құм төбелерді мекендейтін қоян,
қырғауыл, доңыз, тағы басқа жануарлар оған ерекше көрік беріп, микроклимат
қалыптастырады.
«Керімағаш» санаторийі 1990 ж. ашылған. 60 орны бар (2009). Жыл бойы жұмыс істейді. Мұнда қан
айналу жүйесі, тыныс алу органдары, ас қорыту жүйесі, қозғалыс-қимыл мүшелері, жүйке жүйесі,
тері, уролог, гинеколог, тіс ауруларын, сондай-ақ ауыр металдармен уланған адамдарды емдейді. Ем
ретінде әлсіз минералданған, сілтілігі аз, сульфат-хлоридті, натрий-кремнийлі, құрамы фторға бай
гипертермальды су пайдаланылады. Минералды суының құрамы осындай шипажай тек Болгарияда
ғана бар[3,15].
Әдебиеттер:
1.Жетісу энциклопедиясы « Алматы облысына шолу».Алматы.2010 .
2.ZHETYSU -GOV.KZ/Алматы облысы әкімінің ресми сайты .
3.kk.wikipedia/org/wiki/ Алматы облысы .
«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»
Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды 72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы
Сәуір, 2019
343
Жамашев Женис
Школа стоматологии
2 курс/бакалавриат
АО «Национальный медицинский университет»
Научный руководитель: к.м.н., доцент Т.С.Бегадилова,
Научный консультант: д.м.н., профессор С.Р.Рузуддинов, научный сотрудник Г.Жубатырова
МИКРОБНАЯ ОБСЕМЕНЕННОСТЬ ПОЛОСТИ РТА ПРИ НОШЕНИИ СЪЕМНЫХ ЗУБНЫХ
ПРОТЕЗОВ
Abstract: dentures play an important role in the microflora of the oral cavity, as the materials from
which the prosthesis itself is made, the state of the denture and hygiene establish the possibility of growth
and development of most pathogens in the oral cavity.
Аннотация: протездер ауыз қуысының микробиомында маңызды рөл атқарады, себебі
протез жасалатын материалдар, гигиеналық жағдайы ауыз қуысында потогендерінің көбеюіне
және дамуына мүмкіндік жасайды.
Цель работы – представить особенности количественного и качественного состава
микробиоты полости рта под влиянием съемных зубных протезов.
Задачи работы:
- исследовать стоматологический статус пациентов;
- изучить изменения микробного пейзажа полости рта пациентов, пользующихся зубными
протезами;
- оценить степень бактериальной загрязненности в различные сроки протезирования.
Материалы и методы исследования: предварительно перед сбором материалов проводилось
анкетирование 18 пациентов на выявление стоматологического статуса. Материалом для
исследования послужили мазки из центра внутренней нёбной поверхности верхнего съемного
зубного протеза и слизистой твердого нёба. Материал засевался на питательные среды КА, ЖСА,
ША, Сабуро, Эндо; инкубировали 24 часа при температуре 37
0
С. После изучали культуральные
свойства, определяли качество и количество культур, проводили микроскопирование и
устанавливали виды отдельных микроорганизмов на приборе VITEK 2.
Была использована автоматическая система VITEK 2 для идентификации микроорганизмов.
Работа с Вайтек анализатор представляет собой следующие шаги:
1.Заполнение карты суспензией;
2. Регистрация позиции карты;
3. Герметизация;
4. Инкубация и считывание;
5. Удаление карт из прибора по окончании анализа;
Результаты и обсуждение: Известно, что ротовая полость является идеальным местом для
роста и размножения бактерий. Этому способствуют оптимальная температура, рН, влажность и
постоянное поступление питательных веществ в полость рта. Существенным условием усиления
микробной колонизации и развития инвазии в тканях является способность бактерий и грибов
прилипать к поверхности зубов, слизистой оболочке и имеющимся протезам, то есть микробная
адгезия. Материал, используемый для изготовления зубных протезов, вступает в сложное
взаимодействие с тканями протезного ложа и может оказать неблагоприятное воздействие на
состояние полости рта, связанное, в частности, со скоплением микробов на протезе. Заболевания
слизистой оболочки полости рта при пользовании съемными акриловыми зубными протезами
встречается от 15 до 67%. При длительном пользовании съемными протезами происходит
разрыхление пластмассы и образование пор. При этом микроорганизмы могут проникать в толщу
пластмассового базиса на глубину 2 – 2,5 мм и образовывать на поверхности протеза налет [1, с.157].
По данным анкетирования 83% респондентов указывают, что не обновляли зубной протез
более 5 лет, являющееся недопустимым [1, c.158-160]. Из 18 человек только 2 пациента отметили,
что не соблюдают гигиену полости рта. 78% опрошенных утверждают, что обратятся к стоматологу
только при возникновении болей, а остальные 22% говорят, что никогда не обращаются к
