«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»
Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды 72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы
Сәуір, 2019
251
Алайда, оқушының өтуі бойынша күрделі болып табылатын прогрессивті жұмыс парағы
сезімтал балама болып табылады. Оқытудың баяу қарқыны бар студенттерге өз жылдамдығымен
жұмыс істеуге мүмкіндік бере отырып, ол сондай-ақ анағұрлым академиялық қабілетті студенттерге
неғұрлым күрделі мәселелерге жылдам жылжуға мүмкіндік береді [ 2, 30 б].
4. Электрондық ресурстар. Интерактивті құралдар мен сандық қосымшаларды пайдалана
отырып, аралас мүмкіндіктері бар сыныптар тақырыпқа немесе пәнге әр түрлі көзқараспен қарауға
мүмкіндік алады. Кейбір жағдайларда сандық ресурстарды пайдалану, сондай-ақ аз академиялық
қабілеттері бар студенттердің ептілігін немесе құмарлығын арттыра алады, ал басқалары дәстүрлі
емес ресурстар мен құралдармен неғұрлым тиімді жұмыс істей алады. Саралаудың бұл әдісі
оқытудың бір нәтижесіне жету үшін әртүрлі материалдарды, платформалар мен құралдарды
пайдалануға мүмкіндік береді және оқушыларға өздерінің сандық дағдыларына сенімділік береді.
5. Сөздік қолдау. Ауызша диалог Осы тапсырмаларды саралап беру әдісінде орталық орын
алады. Мұғалімдер әртүрлі академиялық деңгейлерге өздерінің вокалдық түсініктері мен
қолдауларын бейімдеуге және оқуға қабілеттіліктерін анықтай алады. Мақсатты сауалнаманы
пайдалану әр түрлі оқу бейіндегі оқушылардың жауаптарына әкелуі мүмкін. Бұл әдіс мұғалім мен
оқушының өзара іс-қимылына, сондай-ақ педагогтің оқушыларды оқыту қажеттіліктеріне сәйкес
қарапайым және күрделі диалогқа тарту қабілетіне негізделген.
6. Ауыспалы қорытындылар. Жалғыз нәтиже немесе "дұрыс" жауап берудің орнына,
жаттығудың интерпретативті тәсілі студенттерге дербестендірілген нәтижеге жету үшін икемділік
береді. Әр түрлі қабілеттері бар студенттер олардың түсіну мен оқыту деңгейіне сәйкес келетін
нәтижелерге келеді. Егер нақты бағыт пен ережелер жиынтығы міндетті қойғанға дейін қалыптасса,
онда студенттердің қабілеттерінің төмендеу қаупін болдырмауға болады.
7. Ағымдағы бағалау. Тұрақты бағалау және кері байланыс мұғалімдерге өз оқушыларын
оқытудың қажеттілігі мен шарттарына сәйкес оқыту әдістерін бейімдеуге мүмкіндік береді. Қазіргі
уақытта бағалау жыл бойы да, жыл соңында да жүргізіледі және жыл соңында есептілікті ұсыну
процесін толығымен қайта қарастыруға мүмкіндік береді. Интерактивті мұғалімнің көмегімен
жасырын немесе ашық сауалнамалар, сынып соңын бағалау және поп-викториналар орындай алады.
Сондықтан оқытушылар қазіргі уақытта түсіну, түсіндіру және оқыту деңгейі туралы хабардар болуы
мүмкін. Бұл икемді әдіс ретроспективті емес, ең құнды болып табылатын кезде оқытудың барлық
бейіндерін ескеруге мүмкіндік береді. [ 3 ,25 б]
Қорыта айтқанда жалпы, оқытудың заманауи әдістері оқытудың барлық бейіндері үшін ең
жақсы оқыту құралын беру үшін жеткілікті икемді болуы керек. Алдымен әр түрлі оқушылардың
қажеттілігін анықтап, оларды қалай іске қосу керектігін түсініп, дифференциацияның осы әдістерінің
қоспасын пайдалана отырып, барлық қабілет оқушылары оқуға жақсы мүмкіндік алады. Пәнге деген
қызығушылықты арттырады, оқытудағы дифференциацияны және жіктеуді қамтамасыз етеді,
студенттердің танымдық процестері мен танымдық қабілеттерін дамытады, студенттердің
сауаттылығын ашуға ықпал етеді, студенттердің оқу қызметіндегі жетістіктеріне ықпал етеді.
Компьютерлік технологияларды пайдалана отырып, студенттердің қазақ тіліне деген
қызығушылығын арттыру, интерактивті тақталарды барынша пайдалану арқылы студенттердің
қызығушылығын, белсенділігін арттыру
Әдебиеттер:
1. "Тиімді Оқу Қызметі", Крис Дикинсон (Network Educational Press, 2006).
2.Дифференциацияның негізгі түрлері. https://stivodifferentiation.wordpress.com/differentiation-tips/
2. Копжасарова М. Развитие идей дифференцированного обучения в теории и практике
общеобразовательной школы //Ізденіс. — 2001. — № 1. — С. 123–129.
3. Сынып. http://education.cu-portland.edu/blog/teaching-strategies/examples-of-differentiated-
instruction/
«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»
Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды 72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы
Сәуір, 2019
252
Бурамбаева Камшат
6M010300-Педагогика және психология
2-курс/магистрант/
Ғылыми жетекшісі: п.ғ.к., доцент Бахтиярова Г.Р.
Қ.Жұбанова атындағы АӨМУ
ЖОҒАРЫ МЕКТЕП ЖАҒДАЙЫНДА СТУДЕНТТЕРДІҢ БЕЙІМДЕЛУ МӘСЕЛЕСІ
Аннотация. В статье рассматривается сущность, стадии адаптации студентов в условиях высшей
школы, а также факторы, влияющие на неё. Делается анализ проблем, связанных с социально-психологической
адаптацией. Приводятся данные исследования, позволяющие охарактеризовать специфику адаптационного
процесса студентов-первокурсников.
Аbstract. The article deals with the essence, stages of adaptation of students in higher education, as well as
factors affecting it. The analysis of the problems connected with social and psychological adaptation is made. The data
of the research, which allow to characterize the specifics of the adaptation process of first-year students, are presented.
Қазіргі таңда жоғары мектептер болашақ мамандардың кәсіби дайындығына ғана емес,
сонымен қатар, олардың тұлғалық дамуына және олардың қоғамда оңтайлы бейімделуіне ықпал
ететін мәдени орталықтар болып табылады. Бұл міндеттерді шешуде алғашқы курс студенттерінің
әлеуметтік-психологиялық бейімделуіне жағдай жасау маңызды рөл атқарады. Жоғары мектепте
білім алудың бастапқы кезеңінде студенттердің табысты бейімделуі нәтижелі оқу-танымдық
қызметтің маңызды шарты болып табылады. Осыған орай, жоғары мектеп жағдайындағы, әсіресе
алғашқы курс студенттерінің әлеуметтік-психологиялық бейімделуін зерттеу мәселесі өзекті болып
табылады.
Ғылыми әдебиеттерде студенттердің бейімделу мәселелері кеңінен қарастырылады.
Ғалымдардың көпшілігі бейімделу процесін тұлға мен топтың құндылықтары мен мақсаттарының
дұрыс арақатынасына әкелетін, тұлға мен ортаның өзара іс-әрекетінің диалектикалық, көп деңгейлі
процесі ретінде талданады. Осы орайда, әлеуметтік-психологиялық бейімделу тұлғаның әлеуметтік
ортамен қоғамдық және тұлғааралық қарым-қатынас арқылы өзара іс-әрекет процесі ретінде
қарастырылады.
Ғалымдардың еңбектеріне талдау жасай келе, бейімделу процесінің негізгі кезеңдерін атап
кеткен жөн. Оларды бөлу үшін топ мүшелерімен өзара іс-әрекет жағдайында жеке тұлғаның мінез-
құлқын бақылау негіз болады, ал біздің жағдайымызда – студенттік топтағы білім алушылардың іс-
әрекетін бақылау. Бейімделудің үш негізгі сатысы:
1-кезең — бағдарлы – тұлғаның болжаулары мен жаңа әлеуметтік орталағы шынайы, нақты
жағдайлар арасындағы сәйкессіздікпен сипатталады.
2-кезең — шынайы – орта талаптарының сәйкестігін және оларды топ мүшелерінің іске
асыруын салыстырумен сипатталады.
3-кезең — тұрақтану – бейімделуші тұлға мен әлеуметтік орта арасындағы үйлесімді қарым-
қатынас орнауымен сипатталады [1, с.331–332,337].
Жоғары мектепте білім алуды бастағаннан-ақ студент жастары жаңа әлеуметтік рөлдің
талаптарын орындай бастайды, бұл тұлғаның өзін-өзі танытуына және кәсіби өзін-өзі анықтауға әсер
ететін ең маңызды кезең. Осы кезеңде студент өзі таңдаған оқу орнының психологиялық ортасымен
танысады. Жоғары мектептің білім алу жағдайларына бейімделуі тұлғаның әлеуметтік мәртебесінің
күрт өзгеруіне байланысты. Ал осы ретте, жаңа орта жағдайларына студенттердің бейімделуіне әсер
ететін негізгі факторларға тоқталып өткен жөн: ақпараттық және эмоциялық жүктеме; тұрмыстық
деңгейде бейімделу және т. б.
Ал, М. А. Иванованың пікірінше, бұл факторлар келесідей топтастырылуы мүмкін:
- әртүрлі деңгейдегі бейімделу қиындықтары: түсініктік, ақпараттық, климаттық, тұрмыстық,
коммуникативтік және т. б.
- бастапқы бейімделу жағдайында тұлғаны қайта орналастыруға және жаңа макро және микро
ортаға "кіруге" байланысты психофизиологиялық қиындықтар;
- жаңа талаптар мен білімді бақылау жүйесіне бейімделумен байланысты оқу-танымдық
қиындықтар; оқу процесін ұйымдастыру, өзіндік жұмыс дағдыларын меңгеру;
