Лекция
Топтастыру мақсаттарының ұсынулары. Қисынды үлгілер. Берілгендер қоры.
Компьютерде өңдеу кезеңінде көзделетін берілгендер:
бастапқы берілген мәліметтер яғни өңдеуге лайықталып дайындалған информация.
Сыртқы жадта сақталған әртүрлі берілгендер яғни мәтіндер, кестелер, суреттер, графиктер, берілгендер қоры.
Жасанды интеллект программаның кейбір элементтері бұрыннан танымал программамен орталарда жиі кездеседі. Мысалы, мәтінді құжатты орыс немесе ағылшын тілінде синтаксистік орфографиялық тексеруден өткізу (Word редакторы), жылдағы ай атауларын, апта күндерін автоматты түрде толтыру іс-әрекеттерін орындау (Excell электронды кестесі), ал үлкен көлемді жасанды интеллект программасы математикалық есептерді шығаруда (сызықтық программалау есептері: таңдау, тиімді шешімді табу), медециналық болжауда, шахмат немесе шашка тағы басқа ойнау сияқты ойындар теориясында, мәтінді бір тілден екінші тілге аударуда, теоремаларды дәлелдеуде, коммерциялық мекемелерде тағы басқа салаларда жиі қолданылуда. Бұл бағыттағы жетістіктер компьютердің және оған тіркелетін техникалық құрылғылардың дамуына және программалаушының шеберлігіне тікелей байланысты. Жалпы жасанды интеллект программасын құру оңай шаруа емес. Компьютерде сақталған берілгендер қоры мен білім қорын пайдаланып нақты жағдайға қолданылатын динамикалық программа құрылады.
Мысалы, мынадай пікір берілсін: «Меруерт курстық жұмыстан 5 алды». Бұл шындық пікір немесе факт. Программалау тілінде бұл қалай жазылады? Пікірлермен көбіне логикалық программалау тілдері арқылы жұмыс жасалады. Пролог тілінде бұл фактінің жазылуы:
baga_alu (ulpan, kurstik_jumis, 5).
Мұнда baga_alu – предикат, ал жақшаның ішіндегілер объектілер, соңында қойылған нүкте факты екендігін білдіреді.
baga_alu (ulpan, kurstik_jumis, 4).
baga_alu (meruert, kurstik_jumis, 4).
Егер барлық топ студентері үшін фактілер жиынтығын жазып шықсақ, онда компьютер жадына берілгендер қоры енгізіледі.
Мысалы, қазақша – орысша сөздіктерден берілгендер қорын құрайық.
Аударма («орындық», стул).
Аударма («көйлек», платье).
Аударма («тақта», доска).
Jaksi_kory(meruert, alimjan).
Jaksi_kory(azamat, aktolkin).
Программалау тілінде қазақша сөздер тырнақшаға алынып жазылады. Айнымалалар кіші әріппен жазылады. Берілгендер қоры нақты жағдайға байланысты сұрақ төмендегідей:
? аударма (Х, стул).
Білім қоры егер – онда жүйесі арқылы жинақталады. Білім қоры мен берілгендер қоры бірдей емес. Берілгендер қорында ақпарат бірліктері бір- бірімен байланыссыз мәліметтерден тұрады. Білім қорында олар бір-бірімен байланыстырылып көрсетіледі. Білім қорының екі элементіне мысал. Егер ыстық плитаға қол тигізсең, онда күйесің. Бұл ереже, ал «Плита ыстық» бұл факт. Нақты облыста білім қоры сол облыстағы орын алатын фактілерден, фактілер байланысынан, қатынасынан тұратын математикалық модель.
Достарыңызбен бөлісу: |