Пәнді оқыту бойынша әдістемелік нұсқаулар

И.М. Ибраев.«Органикалық химия негіздері» Алматы,«Рауан» 1990. оқулығында берілген.

Грек атомистикасы.

дәуірден химиялық білім жағдайына тарихи анализ жасай

білуге баулу.

Өткізу формасы: Әңгімелесу, пікірталас. Студенттердің хабарлары.
Тапсырма 1

Химия мектепте 2007 ж, №1 журналындағы 4-6 беттегі «Химия пәнінің мазмұны мен тарихы арасындағы байланыс». мақаланы оқып, танысып пәннің оқу – тәрбиелік маңызын анықта.

Соловьев Ю. И. История химии.– М.: Просвещение, 1983, 1976. І – тарау 10 беттегі Қытай еліндегі Инь және Ян ілімін оқып, таныс.

Рим ақыны Лукреций Кардың «Заттың тегі» шығармасымен таныс.

Гректердің антикалық натурфилософиялық идеяларымен танысып, өзіндік ой- тұжырымдама жаса. ОЖСӨЖ кезінде ойыңды баянда

1. Соловьев Ю. И. История химии.– М.: Просвещение, 1983, 1976.

1- бөлім, 3-6 беттер.

2. «Химия пәнінің мазмұны мен тарихы арасындағы байланыс».

3. И.Нұғыманов. т. б. Химия тілі. Алматы, 1977. 21 -22 беттер.

Араб алхимигі Габердің күкірт пен сынап туралы жазғанын дәптеріне жазып ал.

Алхимиктер қолданған ыдыстармен таныс.

Соловьев Ю. И. История химии.– М.: Просвещение, 1983, 1976. оқулық 20- беттегі №2 кестені көшіріп ал.

Араб алхимиктері Бируни есептеген металдардың меншікті салмағы мен қазіргі металдардың атомдық салмақтарын салыстыр.

Әдістемелік нұсқау

1. Алхимиялық кезең туралы білетін мағұлұматтар бойынша әңгімелесуге даярлан.

2. «Алхимия кезеңінің пайдалы істері» тақырыбына әңгіме жазу.

Пайдаланатын әдебиет

1. Соловьев Ю. И. История химии.– М.: Просвещение, 1983, 1976.

1- бөлім, 3-6 беттер.

2. «Химия пәнінің мазмұны мен тарихы арасындағы байланыс».

3. И.Нұғыманов. т. б. Химия тілі. Алматы, 1977. 21 -22 беттер.

Роберт Бойль және оның «Химия - Септик» еңбегімен таныс.

Роберт Бойльдың химиялық элемент туралы көзқарасы.

1. Крицман В.А. Книга для чтения по неорганической химии, 1983. оқулықтағы 68- беттегі, 13- суреттегі Роберт Бойль ауа насосымен таныс.

1. 
   Крицман В.А. Книга для чтения по неорганической химии, 1983. оқулықтан «Жану және тыныс алу» құпиясымен танысып, өз ойыңды қорытындыла.
   

1- бөлім, 32 -41 беттер.

2. Крицман В.А. Книга для чтения по неорганической химии, 1983.

63 -69 беттер.

3. Азимов А. Краткая история химии. Москва «Мир», 1983.

31 -35 беттер.

Мына сұрақтарға жауап бер.

1. 
   ХVІІІ ғасырдың ІІ жартысында химияның даму бағыттары қандай болды?
   
2. 
   ХVІІІ ғасырдың Батыс Европада химияның дамуы.
   

Жұмыста көрсетілген әдебиеттерді пайдаланып, ХVІІІ ғасырда химияның дамуы туралы қысқаша баяндама жасап, ОЖСӨЖ кезінде хабарла.

1. Соловьев Ю. И. История химии.– М.: Просвещение, 1983, 1976.

1- бөлім, VІ – тарау, 103 -112 беттер.

2. Фигуровский Н.А. История химии.– М.: Просвещение, 1979.

І –тарау, 72 -75 беттер.

3. Азимов А. Краткая история химии. Москва «Мир», 1983.

V – тарау, 53 -65 беттер.
5 апта

ОЖСӨЖ

Тақырыбы: Лавуазье бойынша жай заттардың жіктелуі.

Мақсаты: Жаңа заман химиясының негізін салушы А.Л. Лавуазьенің жай заттарды жіктеу кестесімен танысу.
Өткізу формасы: Студенттердің өздік жұмысы, хабарлама даярлау.
Тапсырма 1

Оқулықтардан А.Л. Лавуазьенің «Элементарный курс химии» еңбегінің негізгі бөлімдерімен таныс.

Соловьев Ю. И. История химии.– М.: Просвещение, 1983, 1976. оқулықтан №3 кестені көшіріп жаз. Жай заттардың 4 тобымен таныс

.

Тапсырма 3

Пруст заңы. Дальтон теориясы. Авогадро заңы ашылуы тарихымен таныс.

Жоғарыдағы сұрақтарға жауап беріп, А.Л. Лавуазье кезіндегі ғылыми жаңалықтардың мәніне түсін. Қысқаша хабарлама әзірле.

1. Соловьев Ю. И. История химии.– М.: Просвещение, 1983, 1976.

1- бөлім, VІ – тарау, 103 -112 беттер.

2. Фигуровский Н.А. История химии.– М.: Просвещение, 1979.

І –тарау, 72 -75 беттер.

3. Азимов А. Краткая история химии. Москва «Мир», 1983.

V – тарау, 53 -65 беттер.
6 апта

ОЖСӨЖ

Тақырыбы: Химиялық таңбалар жүйесі.

Мақсаты: Химиялық таңбалар жүйесімен таныса отырып, жай және күрделі заттар, формуласы туралы түсінік қалыптастыру.
Өткізу формасы: Студенттің жек тапсырмасы,баяндауы, есептесуі.
Тапсырма 1

Жай заттарды және күрделі заттарды белгілеу таңбаларымен танысып, дәптерлеріңе жазып ал.

1. Соловьев Ю. И. История химии.– М.: Просвещение, 1983, 1976. оқулығындағы 25 - беттегі атомдық және молекулалық салмақтардың кестесіндегі заттардың химиялық формуласы мен салмақтарымен таныс.

Берцеллиус ұсынған заттар формулаларымен таныс.

Жоғарыдағы тапсырмаларды орындап, қысқаша талдау жасап, ОЖСӨЖ кезінде баяндауға даярлан

ІІ- бөлім, VІІ – тарау, 139 - 141 беттер.

2. Фигуровский Н.А. История химии.– М.: Просвещение, 1979.

VІІІ –тарау, 78 беттер.

3. Азимов А. Краткая история химии. Москва «Мир», 1983.

V – тарау, 61-65 беттер.

2. Авогадроның молекулалық гипотезасы.

И.Я. Берцеллиустың химиялық таңбаларды белгілеу жүйесіне мысал келтір.

Соловьев Ю. И. История химии.– М.: Просвещение, 1983, 1976. оқулығындағы 138- беттегі жай заттар қатарымен танысып, мағынасын түсін.

Тапсырма 2

И.Я. Берцеллиустың күрделі заттардың құрамын белгілеу жүйесімен таныс.

Соловьев Ю. И. История химии.– М.: Просвещение, 1983, 1976. оқулығындағы 140- 141 - беттердегі қосылыстарды дәптерлеріңе жаып ал.

Тапсырма 3

Соловьев Ю. И. История химии.– М.: Просвещение, 1983, 1976. оқулығындағы 152 - беттегі атомдық салмақтар көрсетілген №6 кестедегі мәліметтерді өзара салыстыр, қазіргі мәндермен салыстырып, қорытынды жаса.

Тапсырмаларды орындап, атом молекулалық ілімнің қалыптасып дамуы туралы қорытынды жаса. ОЖСӨЖ кезінде өз ойыңды баянда.

1. Соловьев Ю. И. История химии.– М.: Просвещение, 1983, 1976.

ІІ- бөлім, VІІ – тарау, 136 -141 беттер.

2. Фигуровский Н.А. История химии.– М.: Просвещение, 1979.

VІІІ –тарау, 95 -96 беттер.

8 апта

ОЖСӨЖ

Тақырыбы: Органикалық химияның алғашқы зертеулері.

Мақсаты: Органикалық заттардың ашылуы, зерттелуі туралы түсінік қалыптастыру.
Тапсырма 1

Сұрақтарға жауап даярла.

1. 
   Ертеде адамдар қандай органикалық заттарды біліп пайдаланды?
   
2. 
   Виталистік ілім туралы не білесің?
   

Органикалық заттарды алғашқы синтезделуі туралы хабар даярла.

Органикалық заттардың элементарлық құрамы туралы зерттеулер.

Жоғарыдағы тапсырмаларды орындап, әрбір тапсырмаға нақты жауап жаз. Айтылған органикалық заттардың формулаларын жаз.

ІІ- бөлім, ІХ – тарау, 154 - 156 беттер.

2. Фигуровский Н.А. История химии.– М.: Просвещение, 1979.

ХІ –тарау, 96- 99 беттер.

3. М.И. Ибраев, К.А. Сарманова Органикалық химия негіздері. А. «Рауан»

1990. 3-6 беттер.

Стереохимия нені зерттейді?

Мына сұрақтарға жауап даярла.

1. 
   Я. Вант –Гофф қандай жаңа ұғымдар енгізді?
   
2. 
   Молекулалық формулалардың «тежелген» және «тасаланған» түрлері деген не? Мысал келтір.
   
3. 
   Циклді қосылыстпардың стереохимиясы.
   

Жоғарыдағы тапсырмаларға мини баяндама жазып даярлан.

ІІ- бөлім, ХІІ – тарау, 212 -220 беттер.

2. Фигуровский Н.А. История химии.– М.: Просвещение, 1979.

ХVІІІ –тарау, 148-150 беттер.

3. М.И. Ибраев, К.А. Сарманова Органикалық химия негіздері. А. «Рауан»

1990. 16-22 беттер.

Фигуровский Н.А. История химии.– М.: Просвещение, 1979. оқулықтағы 115- беттегі мақаланы оқып таныс.

Фигуровский Н.А. История химии.– М.: Просвещение, 1979. оқулықтағы 117 беттегі кестені көшіріп алып, әр жүйедегі атомдардың салмағын салыстыр.

8 сынып оқулығы І – тарау бойынша химиялық элементтердің атомдық салмақтары туралы мәліметтермен таныс.

ОЖСӨЖ мазмұны бойынша жазбаша жауап даярлап хабарла.

1. Фигуровский Н.А. История химии.– М.: Просвещение, 1979.

ХVІІІ –тарау, 115 - 117 беттер.
11 апта

ОЖСӨЖ

Тақырыбы: Электролиттік диссоция теориясы.

Э.Д.Т. дейінгі ерітінділер туралы қандай түсініктер болды? Осы сұраққа ойыңды тұжырымда

М. Фарадей еңбектері мен ғылыми түсініктері.

В. Оствальдтың ғылыми түсініктері. Қысқаша баяндама жаса.
Тапсырма 3

1. Соловьев Ю. И. История химии.– М.: Просвещение, 1983, 1976. 314- беттегі №13 кестені толтыр.

Жоғарыдағы тапсырмаларды орындап, ХІХ ғасыр аяғындағы химиядағы әйгілі теорияларға талдау жаса. ОЖСӨЖ өз ойыңды баянда.

1. Соловьев Ю. И. История химии.– М.: Просвещение, 1983, 1976.

V- бөлім, 309 -322 беттер.
12 апта

ОЖСӨЖ

Тақырыбы: Периодтық заң ашылғанға дейінгі химиялық элементтерді жүйелеу тарихы.
Мақсаты: Химиялық элементтерді алғаш жүйелеу тарихымен танысу.
Тапсырма 1

Дебереинер триадасымен таныс. Оқу кітабы. 9 – сынып, Алматы 2001 ж. оқулықтағы 9 беттегі №2 кестемен жұмыс жаса.

Одлинг кестесімен таныс. Оқу кітабы. 9 – сынып, Алматы 2001 ж. оқулықтағы 11- беттен №3 кестемен жұмыс жаса.

Ньюлендстің Октава заңымен таныс. Оқу кітабы. 9 – сынып, Алматы 2001 ж. оқулықтағы 12- беттен №4 кестемен жұмыс жаса.

Л. Мейер кестесімен таныс. Оқу кітабы. 9 – сынып, Алматы 2001 ж. оқулықтағы 13- беттен №5 кестемен жұмыс жаса.

Д.И. Менделеевтің периодтың заңын ашқанға дейінгі элементтерді жүйелеу тарихымен танысу.

1. Соловьев Ю. И. История химии.– М.: Просвещение, 1983, 1976.

ХІV – тарау, 262 - 263 беттер.

2. Фигуровский Н.А. История химии.– М.: Просвещение, 1979.

ХVІІІ –тарау, 151-154 беттер.

3. Оқу кітабы. 9 – сынып, Алматы 2001 ж. 8-14 беттер.

Инертті газдардың ашылуы.

1. Соловьев Ю. И. История химии.– М.: Просвещение, 1983, 1976. оқулықтағы 280-287 беттер.

Тапсырма 2

Галогендердің ашылу тарихы.

1.И.Нұғыманов. т. б. Химия тілі. Алматы, 1977. оқулықтағы 80-84 беттер.

Әдістемелік нұсқау

Тапсырмаларды орындап, ОЖСӨЖ кезінде өз ойыңды баянда.

1. И.Нұғыманов. т. б. Химия тілі. Алматы, 1977. 78 – бет

Сұрақ : Отандық – Химик ғалымдардың өмірі мен қызметін не үшін оқытуымыз керек.

Химия мектепте журналынан Бектұров мұраларын мектепте оқыту мақаласын оқып, ғалымның еңбек жолымен танысу.

Сұрақ : Ғалым қайраткерлердің ғылыми жаңалықтарын мектеп бағдарламасының қай, тақырыптарымен байланыстыруға болады?

Сәтбаев – зерттеулері химия сабағында мақаласымен таныс. Мақала соңындағы тест сұрақтарына жауап бер.
Әдістемелік нұсқау

Химия ғылымының дамуына үлес қосқан Горяев М.И., Батталова Ш.Б., Букетов Е.А., Әзірбаев Е.Н. өмірі м ғылыми жаңалықтарымен танысып, қысқаша биографиясын жаз.

химической промышленности Республики Қазахстан. Уст- Каменгорск,

ВКГУ, 2003, 26-34 беттер.

2. 9- сынып, әдістемелік нұсқау. А, «Мектеп», 2005 ж, 113-120 беттер.

3. Қазақстанда химия ғылымының дамуы. // Химия мектепте. 2004, №5,

9-11 беттер.

4. Бектұров. Мұраларын мектепте оқыту. // Химия мектепте. 2004, №1,

32-35 беттер.

5. Сәтбаев зерттеулері- химия сабағында. // Химия , биология, география,

1999ж.

Химия мектепте 2006, №1, 76-80 беттегі «Сокольский Д.В.,- катализ химиясының негізін қалаушы» мақаласын оқып, ғалымның еңбек жолымен таныс.

Жұбанов Б.А. – көрнекті органик- химик- кеш материалымен таныс.

Усанов М.И., Бірімжанов А. – физикалық химия теориясының негізін қалаушы- Сонгина О.А, Козловский М.Г., Нұғыманов т.б. еңбек жолдарымен танысу.

Химия ғылымының дамуына үлес қосқан Горяев М.И., Батталова Ш.Б., Букетов Е.А., Әзірбаев Е.Н. өмірі м ғылыми жаңалықтарымен танысып, қысқаша биографиясын жаз.

1. Увалиева Ю.К. т.б. Химия и технология производства продуктов

химической промышленности Республики Қазахстан. Уст- Каменгорск,

ВКГУ, 2003, 26-34 беттер.

2. 9- сынып, әдістемелік нұсқау. А, «Мектеп», 2005 ж, 113-120 беттер.

3. Қазақстанда химия ғылымының дамуы. // Химия мектепте. 2004, №5,

9-11 беттер.

8. Курстық жұмыстар бағдарламада көрсетілмеген.
9. Жеке жұмыс жасауға арналған материалдар: ОЖСӨЖ – де және

СӨЖ – де , тапсырмалармен сұрақтар да көрсетілген.

1. Соловьев Ю. И. История химии.– М.: Просвещение, 1983, 1976. –

оқулықтағы 17-23 беттегі түсіндірме сөздіктерді оқып, мағынасына түсін

2 «Химия» атының пайда болуы туралы ойлармен таныс.

3. Р.Бойль өмірімен танысу, қысқаша биографиясын жазу.

4 М.В. Ломоносов өмірі мен қызметі.

5 А. Лавуазье өмірі мен еңбектері.

6 Е.Л. Бертолле, Г.Дэви, Ж.Л. Пруст - өмірі мен қызметі

7 Джон Дальтон өмірі мен ғылыми еңбектерімен танысу.

8 Джон Дальтонның атомистикалық теориясы- орыс химиктері еңбектерінде.

9 М.В. Ломоносов өмірі мен қызметі.

10 И.Я. Берцеллиус өмірі мен қызметімен танысу.

11 1860 жылы Карлерэдегі химиктер конгресі.

12 Авогадро өмірі мен қызметімен танысу.

13 А.М. Бутлеров өмірі мен қызметімен танысу

14 Марковников В.В., Н.Д. Зелинский, өмірі мен қызметімен танысу.

15 Осы ғалымдардың портреттерімен танысып, сыныптан тыс жұмыстарын –

кеш өткізу үлгісін жазып ал.

Семестр барысында екі аралық бақылау жүргізіледі 8 және 15 апталарда.

Аралық бақылаулар бойынша студенттің максималды үлгерім көрсеткіші 60% құрайды. Семестр аяғында оқу пәні бойынша қорытынды аттестациялау – емтихан өткізіледі (максималды көрсеткіші - 40%).

Пән бойынша қорытынды емтихан бағасы аралық бақылаулар және қорытынды аттестациялаудың максималды көрсеткіштер сомасы ретінде анықталады.

Қорытынды емтихан пәннің негізгі теориялық және практикалық материалдарын қамтитын нұсқауларға бөлінген тест тапсырмалары түрінде өтеді.

Әріптік бағалау және оның балдардағы цифрлік эквиваленті дұрыс жауаптардың пайыздық көрсеткіші бойынша анықталады (кесте бойынша)

2. Химия ғылымы дамуының кезеңдерін ата.

3. Грек натурфилософтарын атаңыз.

4. Грек натурфилософтары - Фалес, Анаксимен, Эмпедокл, Гераклит тіршіліктің

бастамасы туралы ойлары қандай?

5. 
   Араб алхимиктерін ата.
   
6. 
   «Күкірт -сынап» теориясын ашқан алхимик.
   
7. 
   «Элексир» термині қалай шықты?
   
8. 
   Глаубер тұзының алғашқы атауы.
   

10.Қайта өрлеу дәуіріндегі химия.

11. Р. Глаубердің химия дамуына қосқан үлесі.

12. Металлургияның дамуы және В.Бирингуччо еңбегі.

13. «Иатрохимия» ілімінің мәні неде?

14. «Алхимия» оқулығының авторы кім?

15. «Иатрохимия» кезеңінің пайдасы.

16. ХVІІ ғасырдың ІІ жартысында жаратылыс дамуының жағдайы қандай болды?

17. Жану және тыныс алу туралы ілімнің дамуына үлес қосқан ғалымдар және

олардың пікірлері туралы не білесің?

18. Флагистон теориясының авторы кім?

19. «Жану туралы жалпы түсінік » еңбегінің авторы кім?

20. Оттек теориясын алғаш кім ұсынды?

21. Химия ғылымы дамуына Джон Дальтон қандай үлес қосты?

22. Джон Дальтонның қандай еңбегін білесің?

23. Алғашқы атомдық салмақтар кестесін жасаған кім?

24. Джон Дальтонның атомдық теориясының негізгі қағидалары?

25. И.Я. Берцеллиус химиялық элементті таңбалау символы ретінде нені қабылдады?

26. И.Я. Берцеллиус күрделі зат құрамын қалай белгіледі?

27. И.Я. Берцеллиус атомистикасының негізгі қағидаларын ата.

28. И.Я. Берцеллиустың электрохимиялық теориясын қалай түсінесің?

8-15 апталардағы тақырыптар бойынша тексеру сұрақтары.

1. Органикалық химияның даму тарихының кезеңдері.

2. Органикалық заттар ұғымдарын түсіндіретін теориялар.

3. Көп негізді қышқылдар құрылысы теориясы.

4. Типтер теориясы. (Ш. Жерар).

5. «Органикалық заттар» ұғымын енгізген кім?

6. «Витализм» ілімін қалай түсінесің?

7. 
   Органикалық химия даму тарихының кезеңдерін ата.
   
8. 
   Радикалдар теориясының тұжырымдамаларын оқы.
   
9. 
   Орынбасу теориясын түсіндір.
   
10. 
    Типтердің унитарлы теориясын түсіндір.
    

11. Құрылыс теориясының алғы шарттары.

12. Бутлеровтың құрылыс теориясы.

13. Молекуладағы атомдардың өзара әсері.

14. Метан типін кім ұсынды?

15. А.Купердің органикалық химияға қосқан үлесі.

16. В.В. Марковниковтің органикалық химияға қосқан үлесі.

17. Эрленмейердің органикалық химияға қосқан үлесі.

18. Химиялық құрылыс теориясын оқы.

19. ХІХ ғасыр басындағы аналитикалық химия.

20. Спектральды анализдің ашылуы.

21. ХІХ ғасыр басында сапалық анализ жүргізген химиктер және олардың

еңбектерін ата.

22. Фильтр сөзінің шығу, мағынасы қандай?

23. Көлемдік анализге үлес қосқан ғалым?

24. Күн спектрін алғаш зерттеген ғалым.

25. Ерітінділер туралы ілім.

26. Д.И. Менделеевтің ерітінділер теориясы.

27. Вант- Гоффтың осмостық теориясы.

28.Физикалық химияның дамуы қай кезде басталды?

29. Ерітінділер туралы алғашқы түсініктер.

30. Д.И. Менделеев ерітінділер теориясын қалай жасады?

31. Д.И. Менделеевтің ерітінділер туралы ойы қандай?

32. Вант- Гоффтың осмостық теориясы туралы ойың?

33. Д.И. Менделеев периодтық заңды ашқанға дейін қандай қиындыққа кездесті?

34. Периодтық заңның дүниеге келуі.

35. Периодтық заңның бірінші және екінші варианты.

36. Периодтық заң қалай оқылады?

37. Периодтық заң ашуда Д.И. Менделеев қандай үш принципті ұстаған.

38. Химиялық элементтерді ашқан қандай ғалымдарды білесің?

39. Елдер құрметіне аталған қандай химиялық элементтерді білесің?

40. Ғалымдар құрметіне аталған химиялық элементтерді ата.

41. Қазақстанның химия ғылымының дамуына үлес қосқан ғалымдарды ата.

42. Кеңестік кезеңдегі Қазақстанның химия өнеркәсібінің жағдайы мен дамуы туралы

не білесің?

43. 1931- 1960 жылдары аралығында Қазақ ССР-да қандай химиялық өндіріс

орындары мен заводтарының ашылды?

44. 1961- 1980 жылдары аралығында Қазақ ССР-да қандай химиялық өндіріс

орындары мен заводтарының ашылды?

45. 1981- 1991 жылдары аралығында Қазақ ССР-да қандай химиялық өндіріс

орындары мен заводтарының ашылды?

46.. Химия өнеркәсібінің қай жылы пайда болды.

47. Қара металлургия Қазақстанның қай қалаларында өндіріледі?

48. Лисаков кен байыту комбинатында қандай тауарлар өндіріледі?

Білімді бағалау жөніндегі мәлімет
«Химия тарихы» пәні бойынша білімді бағалау схемасы
12. Оқу үрдісіндегі бағдарламалық немесе мультимедилік әдістерін қолданылмайды.
13. Мамандандырылған кабинеттер мен лабораториялар тізімі жоқ

.

жүктеу 0,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: