Жалпы бөлім 1-БӨлім. Жалпы ережелер

соттарға ақпарат, талап қою және өзге де материалдар жіберуге; 
      11) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі білімді тексеруге қатысуға; 
      12) шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсат беру кезінде белгіленетін айрықша талаптардың 
орындалуына тексеру жүргізуге; 
      13) жұмыс берушінің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бойынша ішкі бақылау 
жүргізуінің толықтығы мен дәйектілігін бақылауды жүзеге асыруға; 
      14) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға 
құқығы бар.
      Ескерту. 330-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.07.05 
N 452-IV
 (2011.10.13 бастап 
қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      331-бап. Мемлекеттік еңбек инспекторларының міндеттері
      Мемлекеттік еңбек инспекторлары: 
      1) Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының сақталуын бақылауды жүзеге асыруға; 
      2) Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының орындалуын тексеруді уақтылы және сапалы 
жүргізуге; 
      3) анықталған еңбек заңнамасын бұзушылықтарды жою жөніндегі шараларды қабылдау мақсатында
осындай бұзушылықтар туралы жұмыс берушілерді (олардың өкілдерін) хабардар етуге, кінәлі 
тұлғаларды жауапқа тарту жөнінде ұсынулар енгізуге; 
      4) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын қолдану мәселелері бойынша қызметкерлер мен
жұмыс берушілердің өтініштерін уақтылы қарауға; 
      5) еңбек заңнамасының бұзылуына әкеп соғатын себептер мен мән-жайларды анықтауға, оларды 
жою және бұзылған еңбек құқықтарын қалпына келтіру жөнінде ұсынымдар беруге; 
      6) өндірістегі жазатайым оқиғаларды және кәсіптік ауруларды тергеп-тексеруге қатысуға; 
      7) еңбек заңнамасының бұзылу себептерін жинауды, талдауды, қорытуды жүзеге асыруға, 
Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы бұзылуының алдын алу жөніндегі жұмысты күшейтуге 
бағытталған іс-шараларды әзірлеу мен қабылдауға қатысуға; 
      8) мемлекеттік құпияны, еңбек міндеттерін орындауға байланысты өзіне мәлім болған 
қызметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді жария 
етпеуге; 
      9) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын қолдану мәселелері бойынша түсіндіру 
жұмысын жүргізуге; 
      10) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы бақылауды жүзеге асыру кезінде 
азаматтармен және қызметкерлердің өкілдерімен өзара іс-қимыл жасасуға міндетті.
      332-бап. Жұмыс берушінің мемлекеттік еңбек инспекторы 
                бақылау жүргізген кездегі құқықтары мен 
                міндеттері
      1. Жұмыс беруші Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының сақталуына мемлекеттік бақылауды
жүргізу кезінде: 
      1) жүргізілген тексеру актілері бойынша мемлекеттік еңбек инспекторына түсініктемелер 
беруге; 
      2) егер жүргізілетін тексеру нысанасына қатысы болмаса, мәліметтер мен құжаттарды 
бермеуге; 
      3) тексеру нәтижелері туралы актіге және мемлекеттік еңбек инспекторының іс-әрекеттеріне 
(әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының 
 белгіленген тәртіппен шағымдануға 
заңнамасында
құқылы. 
      2. Жұмыс беруші Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының сақталуына мемлекеттік бақылауды
жүргізу кезінде: 

      1) мемлекеттік еңбек инспекторының тексерілетін объект аумағына және үй-жайларына 
кедергісіз кіруін (болуын) қамтамасыз етуге; 
      2) тексеру жүргізетін мемлекеттік еңбек инспекторына және ұйым қызметкерлерінің 
өкілдеріне тексеру нәтижелері туралы актіге қоса тіркеу үшін қағаздағы және электрондық 
тасығыштардағы құжаттарды (мәліметтерді) не олардың көшірмелерін беруге, сондай-ақ тексерудің 
міндеттері мен нысанасына сәйкес автоматтандырылған деректер базасына (ақпараттық жүйелерге) қол
жеткізуіне мүмкіндік жасауға; 
      3) мемлекеттік еңбек инспекторының актілерін орындау үшін қабылдауға және актінің екінші 
данасына оны алғаны туралы тиісті белгі жасауға; 
      4) тиісті мерзімдерде мемлекеттік еңбек инспекторының актілерін орындау жөнінде ақпарат 
беруге міндетті.
      333-бап. Мемлекеттік еңбек инспекторының актілері
      1. Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасын бұзушылықтардың анықталуына қарай мемлекеттік 
еңбек инспекторы мынадай актілер: 
      1) нұсқама: 
      Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының талаптарын бұзушылықтарды жою туралы; 
      жарақаттану қаупі бар және авариялық жағдайлардың туындауын болғызбау үшін өндірістік 
объектілер мен жабдықтардағы, сондай-ақ өндірістік процестердегі еңбек қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі алдын алу жұмыстарын жүргізу туралы; 
      жекелеген өндірістердің, цехтардың, учаскелердің, жұмыс орындары мен жабдықтардың 
пайдаланылуына және тұтас алғанда ұйым қызметіне тыйым салу (оны тоқтата тұру) туралы нұсқама 
шығарады (жасайды). Бұл ретте ұйым қызметіне тыйым салу (оны тоқтата тұру) туралы акт сот 
шешімі шығарылғанға дейін қолданылады; 
      2) әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама; 
      3) әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізуді тоқтату туралы қаулы; 
      4) әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулы шығарады. 
      2. Мемлекеттік еңбек инспекторының актілері жұмыс берушілер мен лауазымды адамдардың 
Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының талаптарын бұзушылықтарына ықпал етудің құқықтық 
шаралары болып табылады. Актілер екі дана етіп жасалады, оның біреуі қолы қойғызылып, жұмыс 
берушіге тапсырылады. 
      3. Лауазымды адамдар, жеке және заңды тұлғалар мемлекеттік еңбек инспекторының актілерін 
орындауға міндетті. 
      4. Мемлекеттік еңбек инспекторы актілерінің нысанын еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік
орган 
. 
бекітеді
       
 
Ескерту. 333-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2009.07.17. 
N 188-IV
(қолданысқа енгізілу 
 
тәртібін 
2-баптан
қараңыз) Заңымен.
      334-бап. Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының 
                сақталуын тексеру, олардың түрлері, 
                нысандары мен мерзімдері
       Ескерту. 334-бап алып тасталды - ҚР 2009.07.17. 
(қолданысқа енгізілу тәртібін 
N 188-IV 
2
 қараңыз) Заңымен.
-баптан
      335-бап. Мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын 
                мемлекеттік еңбек инспекторының шешімдеріне, 
                әрекеттеріне (әрекетсіздіктеріне) шағымдану 
                тәртібі

      1. Мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру кезінде жұмыс берушінің құқықтары мен заңды 
мүдделері бұзылған жағдайда, жұмыс беруші мемлекеттік еңбек инспекторының әрекеттеріне (
әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының 
 белгіленген тәртіппен еңбек 
заңнамасында
жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органға, жоғары тұрған мемлекеттік инспекторға және (немесе) 
сотқа шағымдануға құқылы. 
      2. Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік еңбек инспекторы немесе облыстың, 
республикалық маңызы бар қаланың, астананың бас мемлекеттік еңбек инспекторы төмен тұрған 
мемлекеттік еңбек инспекторының әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) немесе актілеріне жеке және (
немесе) заңды тұлғалардың арызы (шағымы) бойынша шешім шыққанға дейін оның актілерінің 
орындалуын тоқтата тұруға, күшін жоюға не оларды кері қайтаруға құқылы.
      
Ескерту. 335-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2013 
№ 102-V
 (алғашқы ресми 
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
      336-бап. Мемлекеттік еңбек инспекциясының басқа 
                мемлекеттік органдармен және ұйымдармен өзара 
                іс-қимыл жасасуы
      1. Мемлекеттік еңбек инспекциясы өз қызметін басқа мемлекеттік қадағалау және бақылау 
органдарымен, қызметкерлердің өкілдерімен, қоғамдық бірлестіктермен, басқа да ұйымдармен өзара 
іс-қимыл жасаса отырып жүзеге асырады. 
      2. Мемлекеттік органдар мемлекеттік еңбек инспекторына Қазақстан Республикасы еңбек 
заңнамасының орындалуын бақылауды жүзеге асыру жөніндегі міндеттерін атқаруына жәрдемдесуге 
міндетті.
      337-бап. Мемлекеттік еңбек инспекторының мемлекеттік 
                бақылауды жүзеге асыру кезіндегі жауапкершілігі
      Мемлекеттік еңбек инспекторы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру кезінде өз қызметтік 
міндеттерін орындамаған немесе тиісінше орындамаған, сондай-ақ өзге де заңға қайшы әрекеттер (
әрекетсіздіктер) жасаған жағдайда Қазақстан Республикасының 
 сәйкес жауапты болады.
заңдарына
39-тарау. ЕҢБЕК ҚАУІПСІЗДІГІ ЖӘНЕ ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ ЖӨНІНДЕГІ 
ІШКІ БАҚЫЛАУ
      338-бап. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау 
                жөніндегі ішкі бақылау
      1. Ішкі бақылау еңбекті қорғауды басқару жүйесін құруды және енгізуді, еңбек 
жағдайларының жай-күйін қадағалауды ұйымдастыруды, өндірістік бақылаудың деректеріне жедел 
талдау жүргізуді, тәуекелдерді бағалауды және еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі 
анықталған сәйкессіздіктерді жою жөнінде шаралар қабылдауды қамтиды. 
      2. Жұмыс беруші жұмыс орындарында еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі 
белгіленген талаптарды сақтау және анықталған бұзушылықтарды жою бойынша жедел шаралар қабылдау
мақсатында еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі ішкі бақылауды жүзеге асырады.
      
Ескерту. 338-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.02.17 
№ 566-IV
 (алғашқы ресми 
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      339-бап. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау 
                жөніндегі ішкі бақылауды жүзеге асыру тетігі
      1. Қызметкерлерінің саны елуден асатын өндірістік қызметті жүзеге асыратын ұйымдарда 
еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау талаптарын сақтау үшін ішкі бақылауды жүзеге асыру 
мақсатында жұмыс беруші ұйымның тікелей бірінші басшысына немесе ол уәкілеттік берген адамға 
бағынатын еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау қызметін құрады.
      2. Ұйымдағы еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау қызметі туралы 
 еңбек 
үлгі ережені
жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган әзірлейді.
      3. Қызметкерлерінің саны елуге жетпейтін жұмыс беруші қызмет ерекшелігін ескере отырып, 
еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау жөніндегі маман лауазымын енгізеді не еңбек қауіпсіздігі 
мен еңбекті қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі міндетті басқа маманға жүктейді.
      4. Еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау қызметі немесе осы баптың 3-тармағында 
көрсетілген маман:
      1) өндірістік, тұрмыстық және басқа да үй-жайларға кедергісіз кіруге және қарауға;
      2) қауіпсіз және салауатты еңбек жағдайларын жасау, ұйымдардың құрылымдық бөлімшелерінде 
өндірістік жарақаттану мен кәсіптік ауруларды болдырмау жөніндегі алдын алу іс-шараларының 
әзірленуін және орындалуын бақылауды жүзеге асыруға;
      3) ұйымның құрылымдық бөлімшелерінің қызметкерлеріне анықталған еңбек қауіпсіздігі мен 
еңбекті қорғау талаптарын бұзушылықтарды жою жөнінде шара қолдану туралы орындалуы міндетті 
нұсқаулар беруге құқылы.
      5. Еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау қызметі немесе осы баптың 3-тармағында 
көрсетілген маман:
      1) ай сайын ұйымдарда өндірістік жарақаттану мен кәсіптік аурулардың жай-күйі мен 
себептерін талдауды жүргізуге және олардың алдын-алу іс-шараларын әзірлеуге;
      2) еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау мәселелері бойынша ұйымның қызметкерлерін 
оқытуды, олардың білімдерін тексеруді ұйымдастыруға;
      3) ұйымдарда өндірістегі жазатайым оқиғаларды зерттеп тексеру тәртібінің сақталуын 
қамтамасыз етуге міндетті.
      Ескерту. 339-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.02.17 
№ 566-IV
 (алғашқы ресми жарияланғанынан 
кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      339-1-бап. Ұйымдардағы еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті
                  қорғау жөніндегі комитет (комиссия)
      1. Жұмыс берушінің және (немесе) қызметкердің не олардың өкілдерінің бастамасы бойынша 
еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі комитет (комиссия) құрылады. Оның құрамына 
жұмыс берушінің өкілдері, кәсіподақ ұйымының өкілдері немесе қызметкерлердің уәкілетті өкілдері
тең құқылы негізде кіреді.
      2. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі комитет (комиссия) жұмыс беруші мен 
қызметкерлердің еңбекті қорғау талаптарын қамтамасыз ету, өндірістік жарақаттану мен кәсіптік 
аурулардың алдын алу жөніндегі бірлескен іс-қимылын ұйымдастырады, сондай-ақ жұмыс орындарындағы
еңбек жағдайлары мен еңбектің қорғалуына тексеру өткізуді және қызметкерлерді көрсетілген 
тексерулердің нәтижелері туралы хабардар етуді, ұжымдық шарттың (келісімнің) еңбекті қорғау 
туралы бөліміне ұсыныстар жинауды ұйымдастырады.
      
Ескерту. 39-тарау 339-1-баппен толықтырылды - ҚР 2012.02.17 
№ 566-IV
 (алғашқы ресми 
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
40-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЕҢБЕК ЗАҢНАМАСЫНЫҢ 
САҚТАЛУЫН ҚОҒАМДЫҚ БАҚЫЛАУ

      340-бап. Ұйымда еңбек заңнамасының сақталуын қоғамдық 
                бақылау
      1. Ұйымда еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы қоғамдық бақылауды ұйымның 
кәсіподақ комитеті, ал кәсіподақ болмаған кезде қызметкерлердің жалпы жиналысы (конференциясы) 
сайлайтын еңбекті қорғау жөніндегі қоғамдық инспектор жүзеге асырады. 
      2. Қызметкерлердің республикалық, салалық, өңірлік бірлестіктері ұйымдарда еңбек 
заңнамасының сақталуын қоғамдық бақылауды мұндай құқық келісімдерде және ұжымдық шарттарда 
бекітілген жағдайда жүзеге асырады.
      3. Жұмыс берушілер анықталған бұзушылықтарды жою туралы талапты алған күннен бастап бес 
жұмыс күні ішінде еңбекті қорғау жөніндегі қоғамдық инспекторға осы талапты қарау нәтижелері 
және қолданылған шаралар туралы хабарлауға міндетті.
      Еңбекті қорғау жөніндегі қоғамдық инспектор осы Кодекстің 341-бабында көзделген 
өкілеттіктерді жүзеге асыру кезінде еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау қызметімен (еңбек 
қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі маманмен), мемлекеттік еңбек инспекциясымен өзара 
іс-қимыл жасайды.
      
Ескерту. 340-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2014 
N 212-V
 Заңымен (алғашқы ресми 
жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).
      341-бап. Еңбекті қорғау жөніндегі қоғамдық 
                инспекторлардың құқықтары
      Еңбекті қорғау жөніндегі қоғамдық инспектордың: 
      1) жұмыс берушілердің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі нормативтік 
құқықтық актілерді, жұмыс берушінің ұйымдардағы жұмыс орындарында қалыпты еңбек жағдайлары мен 
қауіпсіздік техникасын жасау жөніндегі келісімдерді, ұжымдық шарттарды сақтауын қоғамдық 
бақылау арқылы жұмыс берушілер алдында қызметкерлердің еңбекті қорғау құқықтарының қорғалуын 
жүзеге асыруға; 
      2) өндірістегі жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеруге және мемлекеттік еңбек инспекторлары
жүргізетін еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғаудың жай-күйін кешенді тексерулерге қатысуға;
      2-1) құпиялылық режимін, қызметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де 
құпияның сақталуын ескере отырып, қызметкерлердің жұмыс орындарына кiруге;
      3) жұмыс берушілерден және ұйымдардың өзге де лауазымды адамдарынан өз функцияларын 
атқару үшін қажетті, оның ішінде жазбаша түрде ақпарат пен түсініктемелер алуға; 
      4) жұмыс берушілердің келісімдерде, ұжымдық шарттарда еңбекті қорғау бөлігінде көзделген 
міндеттемелерді орындауын тексерулерді жүзеге асыруға және тексеру қорытындылары бойынша 
лауазымды адамдардың атына анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыныстар енгізуге; 
      5) өндірістік объектілер мен өндіріс құралдарын сынақтан өткізу және пайдалануға қабылдау
жөніндегі комиссиялардың жұмысына қатысуға; 
      6) еңбекті қорғау туралы нормативтік құқықтық актілерді әзірлеуге қатысуға, оларға өз 
ұсыныстарын енгізуге; 
      7) Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау туралы заңнамасының, 
еңбекті қорғау бөлігінде келісімдер мен ұжымдық шарттар ережелерінің бұзылуына, өндірістегі 
жазатайым оқиғалар мен кәсіптік ауруларды жасыруға кінәлі жұмыс берушілерді және ұйымдардың 
өзге де лауазымды адамдарын жауапқа тарту туралы талаптармен тиісті мемлекеттік органдарға 
жүгінуге; 
      8) еңбек жағдайларының өзгеруіне, Қазақстан Республикасының еңбек қауіпсіздігі және 
еңбекті қорғау жөніндегі заңнамасының бұзылуына, келісімдерде және ұжымдық шарттарда, сондай-ақ
еңбек шарттарында көзделген міндеттемелердің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бөлігінде 
орындалмауына байланысты еңбек дауларын қарауға қатысуға; 
      9) қызметкерлердің еңбек міндеттерін орындауға байланысты жарақат алуы немесе 
денсаулығының өзге де зақымдануы салдарынан келтірілген зиянды өтету құқықтарын қорғау үшін әрі

қызметкерлердің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау құқықтарына қысым жасалған басқа да 
жағдайларда қызметкердің өтініші бойынша талап қойып соттарға жүгінуге құқығы бар.
      
Ескерту. 341-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2014 
N 212-V
 Заңымен (алғашқы ресми 
жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).
      Қазақстан Республикасы 
      Президенті
© 2012. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" ШЖҚ РМК