Жалпы білім беру ұйымдарындағы тәрбие жұмысының ерекшеліктері

Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы 
 
13 
жиналыстардың  мақсаты  –  барлық  ата-аналар  инклюзивті  білім  берудің  8 
принципін меңгеруге қол жеткізуі: 
1.  Адами  құндылық  оның  қабілеті  мен  жеткен  жетістіктеріне 
байланысты емес; 
2. Әрбір адам сезінуге және ойлауға қабілетті; 
3. Әрбір адамның қарым-қатынас жасауға, тыңдалуға құқығы бар; 
4. Барлық адамдар бірін- бірі қажет етеді;  
5.  Шынайы 
білім  беру  нақты  контекстегі  қарым-қатынас 
жағдайында ғана жүзеге асуы мүмкін; 
6. Барлық адамдар құрдастарының  қолдауы мен достығына мұқтаж; 
7.  Барлық  білім  алушылардың  прогреске  қол  жеткізуі  үшін  біреу 
жасай алмайтын нәрсені жасауы болар; 
8. Адам өмірінің барлық жағын алуан түрлілік күшейте түседі  . 
 Жиналыс тақырыбы мен өткізу форматын мектептер өздері анықтайды. 
Білім беру ұйымдары оқу процесін қашықтықтан білім беру технологиялары  
(бұдан әрі – ҚБТ) бойынша өз бетінше іске асыра алады. 
Оқу  процесін  ұйымдастыру  Қазақстан  Республикасы  Білім  және  ғылым 
министрінің 2016 жылғы 22 қаңтардағы № 61 бұйрығымен бекітілген Экстернат 
нысанында оқытудың ережесімен реттеледі. 
ҚБТ  Қағидалары  барлық  білім  беру  деңгейлерінде  мүмкіндіктері  шектеулі 
тұлғалар, оның ішінде мүгедек балалар, I және II топтағы мүгедектер, бала кезінен 
мүгедек  болып  табылатын  білім  алушылар  үшін  қолданылады.  ҚБТ  бойынша 
оқуға  ниет  білдірген  білім  алушылар  білім  беру  ұйымы  басшысының  атына 
растаушы  құжаттарды  ұсына  отырып,  оқуда  ҚБТ  пайдалану  мүмкіндігі  туралы 
уәждемелі  негіздемелері  бар  еркін  түрде  өтініш  жазады.  Мүгедек  балалар  ҚБТ 
бойынша оқу процесіне қатысу мүмкіндігі туралы психологиялық-медициналық-
педагогикалық  консультация  ұсынымдарын  береді.  Жалпы  білім  беру 
ұйымдарында  ҚБТ  бойынша  оқыту  бастауыш,  негізгі  орта,  жалпы  орта  білім 
берудің оқу жоспарлары бойынша жүргізіледі. 
 «Білім  туралы»  Қазақстан  Республикасының  Заңына  сәйкес  экстернат  - 
білім  алушы  сабаққа  үнемі  қатыспай-ақ  тиісті  білім  беру  бағдарламасының  оқу 
пәндерін  өз  бетімен  оқитын  оқыту  нысандарының  бірі  болып  табылады. 
Жергілікті  атқарушы  орган  негізгі  орта,  жалпы  орта  білім  беру  ұйымдарында, 
сондай-ақ  мамандандырылған  және  арнайы  жалпы  білім  беретін  оқу 
бағдарламаларын  іске  асыратын  білім  беру  ұйымдарында  экстернат  нысанында 
оқытуға рұқсат береді. 
Бастауыш,  негізгі  орта,  жалпы  орта  білім  берудің  жалпы  білім  беретін 
бағдарламалары  бойынша  оқыту  үшін  ведомстволық  бағыныстылығына 
қарамастан  білім  беру  ұйымдарына  құжаттар  қабылдау  және  оқуға  қабылдау, 
негізгі орта, жалпы  орта білім беру ұйымдарында экстернат нысанында оқытуға 
рұқсат  беру  және  негізгі  орта,  жалпы  орта  білім  туралы  құжаттардың 
төлнұсқаларын беру Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 
жылғы  8  сәуірдегі  №  179  бұйрығымен  бекітілген  Орта  білім  беру  саласында 
жергілікті  атқарушы  органдармен  мемлекеттік  көрсетілетін  қызметтер 
стандарттарымен реттеледі. 

Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы 
 
14 
Жалпы  білім  беру  мектептерінің  әкімшілігі  үшін  оқыту  процесін  және 
мектепішілік  бақылауды  тиімді  ұйымдастыруға  арналған  келесі  нормативтер 
ұсынылады.  
 
1-кесте – Оқу процесі мен мектепішілік бақылауды ұйымдастыруды жүзеге 
асыру нормативтері  
 
№ 
р/с 
Бақылау нысаны  
Норма  
1  
Сабақтарға және сыныптан тыс 
іс-шараларға қатысу және 
оларды талдау  
Айына 8-10 сабақ (директордың 
орынбасарлары үшін); 
Айына  2-3 сабақ (мектеп 
директорлары үшін) 
2  
Сынып журналдарын тексеру  
Тоқсанына 1 рет 
3  
Білім алушылардың 
күнделіктерін тексеру 
Тоқсанына 1 рет 
4  
Пәндер бойынша оқу 
бағдарламаларының орындалуын 
тексеру  
Тоқсанына 1 рет, жылына 4 рет  
5  
Білім алушылардың жеке істерін 
тексеру  
Жылына 2 рет (сынып жетекшілері 
үшін) 
6  
Пәндер бойынша тақырыптық 
және күнтізбелік жоспарларды 
тексеру  
Жылына 2 рет 
 
Бақылаудың  негізгі  түрлері  ауызша,  жазбаша  нысанда  және  олардың 
байланысы    арқылы  жүзеге  асырылады.  Бақылаудың  формасын  таңдау  оқу 
пәнінің мазмұны мен ерекшелігіне, оқуға бөлінетін сағат санына, оқу кезеңіне, 
жопарланған оқу нәтижесіне, білім алушылардың  жас және жеке ерекшелігіне 
байланысты. 
Бақылау  жұмыстары  білім  беру  ұйымының  жетекшісі  бекіткен  кестеге 
сәйкес  өткізілуі  қажет.  Бақылау  жұмыстарын  дүйсенбі,  жұма  және  соңғы 
сабақтарда өткізу ұсынылмайды.  
Бастауыш,  негізгі  орта,  жалпы  орта  білім  беру  деңгейлеріндегі  оқу 
процесіне  қатысушыларды  кешенді  қолдауды  Академия  сайты  (www.nao.kz) 
қамтамасыз  етеді.  Мұғалімдерге  көмек  ретінде  сайттың  келесі  бөлімдері 
ұсынылады: 
- «Білім  беруді  оқу-әдістемелік  қамтамасыз  ету»  (әдістемелік-нұсқау 
хат, Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары (бастауыш, негізгі 
орта,  жалпы  орта  білім),  бастауыш,  негізгі  орта,  жалпы  орта  білім  берудің 
үлгілік оқу жоспарлары мен оқу бағдарламалары, нормативтік-құқықтық база); 
- «Білім  беруді  ғылыми-әдістемелік  қамтамасыз  ету»  (әдістемелік 
құралдар, ұсынымдар мен нұсқаулықтар, тәрбиенің тұжырымдамалық негіздері, 
Қазақстан 
Республикасында 
инклюзивті 
білім 
беруді 
дамытудың 
тұжырымдамалық тәсілдері);