Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы

Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы 
 
331 
Жан  басына  қаржыландыру  нормативінің  мөлшері  (яғни,  1  оқушыны 
оқыту  құны)  бір  оқу  жылына  Қазақстан  Республикасы  Білім  және  ғылым 
министрінің  2013  жылғы  30  қазандағы    №440  бұйрығымен  бекітілген  орта 
білімді жан басына нормативтік қаржыландыру әдістемесі негізінде есептеледі.    
1 оқушыны оқыту құны білім беру бағдарламаларының түріне, деңгейіне 
және жүзеге асырылу орнына байланысты өзгеріп отырады.  
«Қаржы  орталығы»  АҚ  мемлекеттік  тапсырыс  аясында  пилоттық  орта 
білім беру ұйымдарында жан басына нормативтік қаржыландырудың енгізілуін 
қолдау және мониторингілеу қызметтерін көрсетеді.  
2013  жылдың  1  қыркүйегінен  бастап  орта  білім  беруді  жан  басына 
қаржыландыруды  сынақтан  өткізу  республиканың  5  облысындағы  (Ақмола, 
Алматы, Ақтөбе, Шығыс Қазақстан және Оңтүстік Қазақстан облыстары)    63 
пилоттық мектепте жүзеге асырылуда. 2015 жылға дейін сынақтан өткізу 1-11 
сыныптарда өткізілді.   
2015 жылдың 1 қаңтарынан бастап ҚР Үкіметінің шешімі бойынша  жан 
басына  қаржыландыруды  сынақтан  өткізу  республиканың  5  өңіріндегі  63 
пилоттық мектептің 10-11 сыныптарында ғана одан әрі жалғастырылды.    
2016  жылдың  1  қыркүйегінен  бастап  ҚР  Үкіметі  білім  беру  процесінің 
шығындар  құрылымын,  формуласын,  сондай-ақ  білім  беру  ортасын 
нормалауды  қайта  қарауды  ескеріп  республиканың  5  өңіріндегі  пилоттық  63 
мектептің  1-11  сыныптарында  сынақтан  өткізуді  жалғастыру  туралы  шешім 
қабылдады.   
2017  жылдың  1  қаңтарынан  бастап  ҚР  БҒМ-ның  шешімі  бойынша  орта 
білім беруді жан басына қаржыландыруды сынақтан өткізуге Астана қаласынан 
5 және Алматы қаласынан 5 мектепптен қосымша енгізілді.  
Пилоттық  орта  білім  беру  ұйымдарында  жан  басына  нормативтік 
қаржыландыруды  сынақтан  өткізудің  4  жылдағы  қорытындыларын  талдау 
мынаны көрсетті. 
2014-2015  оқу  жылы  пилоттық  мектептерде  өз  біліктілігін  арттырған 
қызметкерлердің саны 128 адамға көбейді, бұл қызметкерлердің жалпы орташа 
жылдық  санының  шамамен  үштен  бір  бөлігін  құрайды.  Бұл  2013-2014  оқу 
жылымен салыстырғанда 2,2%-ға және 2012-2013 оқу жылымен салыстырғанда 
7,5%-ға көп.  
Пилоттық  мектептердің  жоғары,  бірінші  және  екінші  санатты  
педагогикалық қызметкерлерінің үлесі 2013-2014 оқу жылы 60%-дан 2014-2015 
оқу  жылы  79%-ға  дейін  артты  (2012-2013  оқу  жылы  бұл  көрсеткіш  58%-ды 
құрады).  
Балаларды  дамытуға  арналған  үйірмелер  мен  секциялар  2013-2014  оқу 
жылымен салыстырғанда 243 бірлікке, 2012-2013 оқу жылымен салыстырғанда 
416 бірлікке артып, 2014-2015 оқу жылы 1196 бірлікті құрады.   
Егер 2012-2013 оқу жылы - 445, ал 2013-2014 оқу жылы 651 оқушыларға 
арналған  танымдық  және  өнегелік  іс-шаралар,  мұғалімдерге  тренингтер 
өткізілген болса, 2014-2015 оқу жылы бұл көрсеткіш 757 бірлікті құрады.  
2014-2015  оқу  жылы  пилоттық  мектептердің  педагогтары  шығарған 
әдістемелік құралдар мен басқа басылымдардың саны 2492-ге жетті. Бұл 2013-

Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы 
 
332 
2014  оқу  жылымен  салыстырғанда  2  есеге  және  2012-2013  оқу  жылының 
көрсеткішінен 2,1 есеге асып түсті.  
Оқушылардың  жалпы  санына  қарағанда  конкурстар  мен  жарыстарда 
жеңімпаз, жүлдегер, лауреат атанған оқушылардың үлесі 2014-2015 оқу жылы 
21% құрады. 2013-2014 оқу жылы бұл көрсеткіш 23%-ды, 2012-2013 оқу жылы 
18%-ды құрады.  
Пилоттық мектептердегі ҰБТ-ның орташа көрсеткіші соңғы үш жылда 71 
балдан 80 балға дейін артты.  
Ынталандыру  төлемдері  мен  сыйлықақылардың  арқасында  пилоттық 
мектептердегі  педагогикалық  қызметкерлердің  орташа  айлық  жалақысы  2014-
2015  оқу  жылы  инфляция  деңгейін  есептемегенде  105,3  мың  теңгені  құрады, 
бұл сынақтан өткізудің бірінші жылындағыдан 1,5 есе жоғары.  
Жоғарыда  аталған  сынақтан  өткізу  оқу  жылдарының  нәтижелері 
қаржыландыру  принципін  өзгерту  мен  білім  беру  сапасының  оң  динамикасы 
арасындағы  өзара  тікелей  байланыс  туралы  қорытынды  жасауға  мүмкіндік 
береді.    
2015-2016  оқу  жылы  бүкіл  кезең  бойы  пилоттық  жобаға  бес  облыстағы  
бұрыннан қатысатын 63 пилоттық мектептің 10-11 сыныптарының оқушылары 
ғана қатысты.  
Осыған  байланысты,  пилоттық  жобаның  2015-2016  оқу  жылындағы 
форматы  2014-2015  оқу  жылындағысынан  өзгеше,  тек  кейбір  көрсеткіштерді 
ғана салыстыруға болады. Олар мынадай:  
1) пилоттық  мектептердегі  10-11  сыныптардың  орташа  толымдылығы  20 
адамды  құрады.  Оңтүстік  Қазақстан  облысының  пилоттық  мектептердегі 
сыныптардың ең жоғарғы толымдылығы – 24 оқушы. Бұл көрсеткіш 2014-2015 
оқу жылының деңгейінде қалып отыр;  
2) 10-11 сыныптардың жыл сайынғы үлгерімін бақылаудың              2015-
2016  оқу  жылындағы  нәтижесі  56,7  балл,  бұл  2014-2015  оқу  жылының 
көрсеткішінен 1,5 балға жоғары. Пилоттық мектептері оқушыларының үлгерімі 
бойынша  ең  жоғарғы  орташа  көрсеткіш  Оңтүстік  Қазақстан  облысы 
оқушыларында    –  72  балл,  ең  төменгі  көрсеткіш    –  48  бал  Алматы  облысына 
тиесілі;  
3)  пилоттық  мектептердегі  «Алтын  белгі»  иегерлерінің  саны  8  адамға 
артып, соңғы оқу жылында 74 адамды құрады;  
4)   жалпы орта білім туралы үздік аттестат алған түлектердің саны 2015-
2016  оқу  жылы  55  адамға  жетті.  2014-2015  оқу  жылы  мұндай  оқушылардың 
саны 22 адам болатын, яғни бұл көрсеткіш 2,5 есеге артты.  
5) пилоттық  мектептердегі  соңғы  оқу  жылына  ҰБТ-ның  орташа 
көрсеткіші  76,8  балды  құрады.  ҰБТ-ны  орташа  86,3  балмен  Ақтөбе 
облысындағы  және  84,6  балмен  Шығыс  Қазақстан  облысындағы  пилоттық 
мектептердің оқушылары оқу жылын әлдеқайда сәтті аяқтады. Бұл ретте 2014-
2015  оқу  жылымен  салыстырғанда,  көрсеткіштің  1,8  балға  төмендегені 
байқалады.  
2015-2016  оқу  жылының  қалған  көрсеткіштері  алдындағы  оқу  жылының 
деректерімен салыстыруға келмейді.  

Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы 
 
333 
Қазіргі  уақытта  Қазақстан  Республикасы  Білім  және  ғылым  министрлігі 
2018  жылдың  1  қаңтарынан  бастап  Астана  мен  Алматы  қалаларының  барлық 
мектептерін  жан  басына  қаржыландырудан  апробацияға  қатыстыру  туралы 
мәселені қарастыруда.     
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы 
 
334 
Қосымша 4 
  
 
1-8-сыныптарға арналған «Жолда жүру ережелері » оқу пәнінің 
үлгілік күнтізбелік-тақырыптық жоспары 
 
1-сынып 
 
№ 
р/с 
Айлар 
Тақырыптың атауы 
Сағат 
саны 
1. 
қыркүйек 
Көше күтпеген оқиғаларға толы. 
1  
2. 
қазан 
Жаяу жүргінші өтпелері. 
1 
3. 
желтоқсан 
Реттелетін жол қиылыстары. Бағдаршам. 
1 
4. 
наурыз 
Автобуспен немесе троллейбуспен сапарға 
шығу. 
1 
5. 
сәуір 
Қай жерде ойнауға болады және қай жерде 
ойнауға болмайды. 
1 
6. 
мамыр 
Қорытынды сабақ. 
1 
 
Барлығы: 
6 
 
2-сынып 
 
№ 
р/с 
Айлар 
Тақырыптың атауы 
Сағат 
саны 
1. 
қыркүйек 
Білім  алушылардың  көшеде  және  жолдарда 
жүрудің негізгі ережелері 
1 
2. 
қазан 
Реттелмейтін жол қиылыстары. 
1 
3. 
желтоқсан 
Реттеуші және оның белгілері. 
1 
4. 
наурыз 
Трамвайда және көліктің басқа да түрлерінде 
сапарға шығу. 
1 
5. 
сәуір 
Мектепке жол (Сенің күнделікті бағытын.) 
1 
6. 
мамыр 
Қорытынды сабақ. 
1 
 
Барлығы: 
6 
 
3-сынып 
 
№ 
р/с 
Айлар 
Тақырыптың атауы 
Сағат 
саны 
1. 
қыркүйек 
Балалардың көшеде, жолда жүру ережелері. 
1 
2. 
қазан 
Қай жерлерден жолдан өтуге болады. 
1 
3. 
желтоқсан 
Жол жүру белгілері және таңбалары.  
1 

Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы 
 
335 
4. 
наурыз 
Жарақаттанғанда 
көрсетілетін
 
алғашқы 
медициналық көмек. 
1 
5. 
сәуір 
Сен – велосипедші. 
1 
6. 
мамыр 
Қорытынды сабақ. 
1 
 
Барлығы: 
6 
 
4-сынып 
 
№ 
р/с 
Айлар 
Тақырыптың атауы 
Сағат 
саны 
1. 
қыркүйек 
Жол жүру ережелерін білеміз бе? 
1 
2. 
қазан 
Білім  алушылардың  топпен  және  қатармен 
жүру ережелері. 
1 
3. 
желтоқсан 
Жол жағдайларын макетте (пішімде) талдау.  
Арнайы авто алаңда өткізілетін тәжірибелік 
сабақтар. 
1 
4. 
наурыз 
Темір жол өтпелері. 
1 
5. 
сәуір  
Жарақаттар кезінде алғашқы медициналық 
көмек көрсету біліктілігін арттыру.  
1 
6. 
мамыр 
Қорытынды сабақ. 
1 
 
Барлығы: 
6 
 
 
 
 
 
 
 
5-сынып 
 
№ 
р/с 
Айлар 
Тақырыптың атауы 
Сағат 
саны 
1. 
қыркүйек 
Біздің қала (ауыл), аудан. 
1 
2. 
қазан 
Жол таңбаларының белгіленуі. 
1 
3. 
қараша 
Қосымша секциялары бар бағдаршамдар. 
1 
4. 
желтоқсан 
Жол реттеушісінің белгілері. 
1 
5. 
қаңтар 
Жол жүру белгілері және олардың қолданысы. 
1 
6. 
ақпан 
Жүргізушінің еңбегінің ерекшеліктері мен 
негізгі міндеттері.
 
Қазіргі заманғы көлік – 
жоғары қауіпті аймақ.Қоғамдық көлік.  
1 
7. 
наурыз 
Жол қозғалысының қауіпсіздігіне 
 
ауа-
райының әсер етуі. 
1 
8. 
сәуір 
Велосипедпен жүру. 
1 
9. 
сәуір 
Жараланған кезде алғашқы медициналық 
көмек көрсету. Жоғарғы және төменгі аяқ-қол 
дене бөліктерінің сынған немесе буын шығып 
1 

Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы 
 
336 
кеткен кезде алғашқы медициналық көмек 
көрсету ережелері. 
10. 
мамыр 
Қорытынды сабақ. 
1 
 
Барлығы: 
10 
 
6-сынып 
 
№ 
р/с 
Айлар 
Тақырыптың атауы 
Сағат 
саны 
1. 
қыркүйек 
Жол жүру ережелері (қайталау). 
1 
2. 
қазан 
Көлік 
құралдарының 
қозғалысы. 
Көлік 
құралдарының аялдама жолдары. 
1 
3. 
қараша 
Көлік құралдарының
 
нөмірлік, тану белгілері 
мен жазбалары. 
1 
4. 
желтоқсан 
Жол-көлік оқиғасы
  
уақытындағы
 
оқушылардың мінез-құлқы. 
1 
5. 
қаңтар 
Түрлі жарақаттар алған жағдайда алғашқы 
медициналық көмек. 
1 
6. 
ақпан 
Жол қозғалысының қауіпсіздігі. 
1 
7. 
наурыз 
Жол қозғалысына қатысушылардың 
 
құқықтары, міндеттері мен жауапкершіліктері. 
1 
8. 
сәуір 
жаяу жүргіншілерге арналған
 
жол жүру 
ережесі.
  
Жол "қақпан". 
1 
9. 
сәуір 
Жол-көлік оқиғаларына әкеп соқтыратын
 
жол 
жағдайларын зерттеу . 
1 
10. 
мамыр 
Қорытынды сабақ. 
1 
 
Барлығы: 
10 
 
7-сынып 
 
№ 
р/с 
Айлар 
Тақырыптың атауы 
Сағат 
саны 
1. 
қыркүйек 
Автокөліктің еліміздің экономикасындағы 
рөлі. 
1 
2. 
қазан 
Көлік құралдарын пайдалану ережелері. 
1 
3. 
қараша 
Көлік құралдарының аялдау және тұрақтау 
орындары. 
1 
4. 
желтоқсан 
Интервал 
және 
арақашықтық. 
Қозғалыс 
жылдамдығы. 
1 
5. 
қаңтар 
Қозғалыс жол жолағы. Басып озу. 
1 

Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы 
 
337 
6. 
ақпан 
Жүргізушілердің  жұмыс  қабілеттілігі  және 
олардың сенімділігі. 
1 
7. 
наурыз 
Автокөлікте медициналық қобдишаның болуы.  
1 
8. 
сәуір 
Темір жол қиылысынан өту. Қала сыртындағы 
жолдарда  жүру ережелері. 
1 
9. 
сәуір 
велосипедшілер, мопедшілердің жолда жүру 
ережелері. Велосипедпен, мотоциклмен 
жолаушыларды және жүкті тасымалдау 
ережелері.  
1 
10. 
мамыр 
Қорытынды сабақ. 
1 
 
Барлығы: 
10 
 
8-сынып 
 
№ 
р/с 
Айлар 
Тақырыптың атауы 
Сағат 
саны 
1. 
қыркүйек 
Жол жүру ережесінің пайда болу. 
Жол белгілерінің халықаралық тілі. 
1 
2. 
қазан 
Қозғалысты реттеу нысандары. 
1 
3. 
қараша 
Жол белгілері.  
1 
4. 
желтоқсан 
Жаяу жүргіншілер мен велосипедшілердің 
міндеттері мен жол жүру ережелерін бұзғаны 
үшін жауапкершілігі.  
1 
5. 
қаңтар 
Бастауыш сынып оқушыларымен ЖЖЕ (жол 
жүру ережелері бойынша) әңгімелесу. 
1 
6. 
ақпан 
Жол  қиылысынан  өту  және  жаяу  жүргіншілер 
өтпелері. Қоғамдық көлік аялдамалары. 
1 
7. 
наурыз 
Жол-көлік оқиғасы  уақытында есінен таңған 
адамарға берілетін  алғашқы медициналық 
көмек.  
1 
8. 
сәуір 
Буын шығып кеткен кездегі алғашқы 
медициналық көмек. Күйікке шалдыққан 
кездегі алғашқы медициналық көмек. 
1 
9. 
сәуір 
Аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерге
 
қойылатын техникалық талаптар. 
Велосипедшілер қозғалысына қойылатын 
қосымша талаптар. 
1 
10. 
мамыр 
Қорытынды сабақ. 
1 
 
Барлығы: 
10 

Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы 
 
338 
МАЗМҰНЫ 
 
Жалпы ережелер  
3 
1  
 
12 жылдық білім беруге көшу. Мектепалды даярлық сыныптарында 
және топтарында тәрбиелеу-оқыту процесін ұйымдастырудың 
ерекшеліктері 
41 
2  
Жалпы білім беру ұйымдарындағы тәрбие жұмысының ерекшеліктері 
49 
3  
 
 
2012 жылғы МЖМБС және 2013 жылы енгізілген оқу бағдарламалары 
бойынша оқитын мектептерде білім беру процесін ұйымдастырудың 
ерекшеліктері 
 
 
67 
 
«Тіл және әдебиет» білім саласы 
«Математика» білім саласы  
«Жаратылыстану» білім саласы  
«Адам және қоғам» білім саласы  
«Өнер» білім саласы  
«Технология» білім саласы  
«Дене шынықтыру» білім саласы  
67 
80 
84 
85 
86 
88 
89 
3.1 
Негізгі  орта  білім  деңгейіндегі  пәндерді  оқыту  ерекшеліктері  (6,  8,  9-
сыныптар) 
 
91 
 
«Тіл және әдебиет» білім саласы 
«Математика және информатика» білім саласы  
«Жаратылыстану» білім саласы  
«Адам және қоғам» білім саласы  
«Өнер» білім саласы  
«Технология» білім саласы  
«Дене шынықтыру» білім саласы 
91 
117 
119 
132 
137 
140 
146 
3.2 
Жалпы орта білім деңгейіндегі пәндерді оқыту ерекшеліктері 
149 
 
«Тіл және әдебиет» білім саласы 
«Математика» білім саласы  
«Жаратылыстану» білім саласы  
«Адам және қоғам» білім саласы  
 «Технология» білім саласы  
«Дене шынықтыру» білім саласы 
149 
179 
184 
190 
201 
203 
4 
Жаңартылған білім мазмұны бойынша білім беруді ұйымдастырудың 
ерекшеліктері 
209 
 
4.1 
Бастауыш мектептің 1,2-сыныптарына арналған оқу пәндері 
мазмұнының әдістемелік ерекшеліктері 
 
216 
 
 
«Тіл және әдебиет» білім саласы  
«Математика және информатика» білім саласы  
«Жаратылыстану» білім саласы  
«Адам және қоғам» білім саласы  
 «Технология» білім саласы 
«Дене шынықтыру» білім саласы  
216 
225 
226 
227 
229 
230 
4.2 
5,7-сыныптарда  жаңартылған  білім  мазмұны  бойынша  оқу  процесін 
ұйымдастыру ерекшеліктері 
 
232 
 
«Тіл және әдебиет» білім саласы  
«Математика және информатика» білім саласы  
«Жаратылыстану» білім саласы  
«Адам және қоғам» білім саласы  
«Өнер» білім саласы 
«Дене шынықтыру» білім саласы 
232 
243 
248 
260 
268 
272 

Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы 
 
339 
5 
Зайырлылық және дінтану негіздері курсын оқыту туралы 
275 
6 
Шағын жинақты мектептерде оқыту ерекшеліктері 
280 
7 
Мамандандырылған білім беру ұйымдарында оқыту ерекшеліктері  
296 
8 
Кешкі мектептерде оқыту ерекшеліктері 
301 
9 
Инклюзивті білім беруді жүзеге асыратын жалпы білім беру 
ұйымдарында оқытудың ерекшеліктері  
306 
10 
Қазақстан Республикасының жалпы білім беру мектептеріндегі 
балаларға қосымша білім берудің ерекшеліктері  
 
311 
11 
Пилоттық орта білім беру ұйымдарында бастауыш мектептің оқу 
бағдарламаларын апробациядан өткізу туралы (Қосымшалар 1-3 ) 
 
318 
12 
Пилоттық орта білім беру ұйымдарында жан басына нормативтік 
қаржыландыруды іске асырудың ерекшеліктері  
 
330 
 
Қосымша 4 
334 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы 
 
340 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2017-2018 оқу жылында Қазақстан Республикасының  
жалпы орта білім беретін ұйымдарында  
оқу процесін ұйымдастырудың ерекшеліктері туралы 
 
Әдістемелік нұсқау хат 
 
 
Басуға 24.04.2017 ж. қол қойылды. Пішімі 60×84 1/16. 
Қағазы офсеттік. Офсеттік басылыс. 
Қаріп түрі «Times New Roman». Шартты баспа табағы23. 
 
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі  
«Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы» РМҚК  
010000, Астана қ., Орынбор көшесі 4, «Алтын Орда» БО, 15-қабат.