Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы
93
біртекті
үш қате бір қатеге саналады да, келесі сондай қателер дербес
есептеледі.
Диктант мәтінінде 5-тен артық түзету болса, бағасы 1 балға кемітіледі.
3 және одан артық түзетулер кездескен жағдайда
үздік баға қойылмайды.
Диктантқа баға қоярда түзетілгенімен, ескерілмейтін
орфографиялық және
пунктуациялық қателер:
1)
сөзді тасымалдау;
2) мектеп бағдарламасына енбеген ережелер;
3)
әлі меңгерілмеген ережелер;
4) арнайы жұмыс жүргізілмеген қиын сөздер.
Диктантты бағалауда қатенің сипатына мән берілген жөн. Қателердің
ішінен жеңіл қателерді яғни сауаттылық үшін аса маңызды емес қателерді
айырып алған дұрыс. Қателерді есептеу барысында екі жеңіл қате бір қатеге
есептеледі.
Жеңіл қатеге жатады:
1) ережеге бағынбайтын сөздер;
2) автор сөзін берудегі тыныс белгілері.
Ескерту:диктант мәтінінде барлық цифрлар, оның ішінде мезгіл
көрсеткіштері де
сөзбен жазылады;
Диктантқа бір ғана баға қойылады. Қосымша тапсырмаларды орындағаны
үшін бағалағанда төмендегі ұсыныстарды басшылыққа алу ұсынылады:
-«5» бағасы
- оқушы барлық тапсырмаларды орындағанда;
-«4» бағасы
- оқушы барлық тапсырмалардың 4/3 бөлігін орындағанда;
-«3» бағасы
- оқушы барлық тапсырмалардың жартысын орындағанда;
-«2» бағасы
- оқушы барлық тапсырмалардың жартысын орындамағанда
қойылады.
Ескерту: қосымша тапсырмаларды орындау барысында жіберілген
орфографиялық және пунктуациялық қателер диктантқа баға қою барысында
ескеріледі.
Емлелік қателерді түзету әдістері. Білім алушылардың жазба жұмыстарын
мұқият тексеріп отыру олардың сауаттылығын арттыруға көмектеседі. Қатемен
жұмыс жүргізу жазба жұмысынан кейінгі келесі сабақтың 15-20 минутында іске
асырылады. Оқу бағдарламасында «Қатемен жұмыс» түріне арнайы сағат
бөлінбегендіктен журналға жазылмайды.
Мұғалімдер оқушылардың орфографиялық қателерін түзеткенде негізгі
ескеретін жағдайлар:
1) мұғалім барлық қателерді түзетіп, соңғы өтілген тақырыптан кеткен
қателердің астын сызып көрсетуге болады;
2) орфографиялық қателерді түзету үшін орфографиялық шартты
белгілерді қолдануға болады. Мұндай шартты белгілер оқушыларға таныс
болуы қажет;
3) түзетулер оқушының жіберген қателерін өзі сезетіндей дәрежеге
жеткізілуі, оның қабілеттілігін арттыруға
көмектесуі керек;
4) емлелік қателерді сызып тастап, оған қажетті әріпті үстіне жазу
жолымен түзету әдісі оқушылардың қателерін түзетудегі ең таңдаулы
Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы
94
тәсілдердің бірі;
5) сөздердің астын сызбай-ақ, дәптердің шетіне шартты белгі қоюға
болады. Шартты белгі білім алушыға түсінікті болуы тиіс.
6) Білім алушы қате жазылған сөздің дұрыс нұсқасын ғана қайта көшіріп
жазады.
«Қазақ тілі» пәнінен дәптер тексеру тәртібі:
Білім алушыларда болуы тиіс дәптерлер саны туралы мәліметтер
ұсынылады.
25-кесте – Білім алушы дәптерлерінің саны
Пән
Жұмыс
дәптері
Жазба жұмыс
дәптері
Барлығы
Қазақ тілі
2
1
3
Дәптер тексеру тәртібі:
1) 6, 8, 9-сыныптарда жұмыс дәптерлері аптасына
бір рет тексеріледі;
2) 9 - сыныптарда жұмыс дәптерлері 2 аптада бір рет тексеріледі;
«Қазақ тілі» пәнінен барлық дәптерлердегі жазба жұмыстарын мынадай
тәртіппен орындау ұсынылады:
- дәптерге ұқыпты, түсінікті жазу; көк сиялы қаламмен жазу және қажет
кезінде қара қарындаш
пайдалану;
- дәптер сыртын үлгі бойынша білім алушы өзі толтыруы қажет:
«Қазақ тілі» пәнінен жазба жұмыстарына арналған дәптері
(бұл дәптерге
диктанттар мен бақылау жұмыстары орындалады).
Дәптердегі барлық жұмыстар төмендегі талаптарды, ережелерді сақтай
отырып жүргізілуі керек:
- ай аты мен күн реті жазбаша жазылады;
- күн реті мен жұмыс түрінен соң нүкте қойылмайды. Дәптердің басынан,
жол тасталмай, барлық жазбалар бір деңгейде жазылады.
- үй жұмысы сынып жұмысының жалғасы деп есептелінеді де, күн реті
жазылмайды;
- жаттығу (тапсырма) сөзі толық жазылады, мысалы: 15-жаттығу
(тапсырма);
- сынып немесе үй жұмысын орындағанда тапсырмалар арасында жол
қалдырылмайды;
- мәтін азат
жолдан басталады;
- сынып жұмысы мен үй жұмысының арасында 2 жол қалдырылады;
- талдау жасау тапсырмаларын орындағанда жақсы ұшталған қара
қарындашпен орындаған жөн;
- ереже, емлені белгілеу үшін жасыл сияны қолдануға болады.
Баға тапсырмадан кейін дәптердің сол жақ шетіне нүктесіз қойылады.
Талдау жұмыстары қарындашпен орындалады
(сөз құрамына, сөйлем
мүшелеріне талдау).
Төл дыбыстарды дұрыс жазбаса қызыл жолға дұрыс жазылуы көрсетілуі
