Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы
90
(ырғақты, атлетикалық, кәсіби-қолданбалы) алмастырылуы мүмкін.
Дене дамуында жетіспеушілігі бар балаларды сауықтыруға бағытталған
дене шынықтыру пәнінен қосымша сабақтар немесе оқушылар мен ата-
аналардың сұраныстары және қызығушылықтары ескерілген спорт түріндегі
сабақтар оқу бағдарламасының вариативті жүктемесі арқылы орындалады.
«Денсаулық күні» оқу жылы ішінде 3-4 рет өткізіледі және каникул
кезінде ұйымдастырылады.
«Дене шынықтыру» пәнін оқыту барысында оқушыларды топқа бөлу
медициналық тексерістің нәтижесі көрсетілген анықтаманың негізінде іске
асырылады.
«Дене шынықтыру» пәні сабақтарын ұйымдастыру және өткізу мәселелері
бойынша мұғалімдерге әдістемелік көмек көрсету мақсатында Ұлттық ғылыми-
практикалық дене тәрбиесі орталығы әдістемелік құралдар әзірлеп, орталықтың
сайтына орналастырылды ( www.nnpcfk.kz).
Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі 3, 4-сыныптарда – әр сыныпта
аптасына 3 сағаттан, барлығы 102 сағатты құрайды.
Бағалау нормалары:
Оқушы іс-әрекетін бағалау кезінде олардың жеке ерекшеліктері мен
психосоматикалық мүмкіндіктері ескеріледі.
Егер оқушы денсаулығының жағдайына байланысты практикалық
тапсырмаларды орындай алмаса, оған теориялық тапсырмалар беріледі.
«5» бағасы, егер оқушы тапсырманы өзінің психосоматикалық
мүмкіндіктеріне сәйкес өздігімен орындай алса қойылады.
«4» бағасы, егер оқушы тапсырманы өзінің қабілеттері мен
психосоматикалық мүмкіндіктеріне сәйкес өздігімен орындай алса, бірақ
мұғалімнің көмегіне шамалы сүйенген жағдайда қойылады.
«3» бағасы, егер оқушы тапсырманы өзінің ерекшеліктері мен
психосоматикалық мүмкіндіктерінен төмен орындаса, қойылады. Тапсырманы
орындауда мұғалімнің көмегіне үнемі сүйене береді.
«2» бағасы оқушы тапсырманы орындамағанда, мұғалімнің көмегін
қолданбаған жағдайда қойылады.
Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы
91
НЕГІЗГІ ОРТА БІЛІМ ДЕҢГЕЙІНДЕГІ ПӘНДЕРДІ ОҚЫТУ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ (6, 8, 9-сыныптар)
«ТІЛ ЖӘНЕ ӘДЕБИЕТ» БІЛІМ САЛАСЫ
«Тіл және әдебиет» білім саласына «Қазақ тілі», «Қазақ әдебиеті», «Орыс
тілі», «Орыс әдебиеті», «Ана тілі», «Әдебиет», «Шет тілі» оқу пәндері және
«Абайтану» курсы кіреді.
«Қазақ тілі» (оқыту қазақ тіліндегі сыныптар үшін).
6, 8, 9 -сыныптарда оқу процесі ҚР Білім және ғылым министрінің 2013
жылғы 03 сәуірдегі № 115 бұйрығымен бекітілген (ҚР Білім және ғылым
министрінің 2015 жылғы 18 маусымдағы № 393 бұйрығымен өзгерістер мен
толықтырулар енгізілген) «Қазақ тілі» пәнінің үлгілік оқу бағдарламасымен
жүзеге асырылады.
«Қазақ тілі» пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
6 - сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;
8 - сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;
9 - сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат.
Әрбір тоқсанда алынатын бақылау диктантының саны сол сыныптағы
апталық сағат санымен сәйкес келуі керек.
Жалпы білім беретін мектеп білім алушыларға терең білім берумен қатар,
олардың ауызекі тілі мен жазбаша тілін дамыту, ойын жүйелі айтып орамды
сөйлеп әрі дұрыс жаза білуді талап етеді. Сондықтан қазіргі оқу процесі арқылы
білім алушылардың жазбаша тіл мәдениетін дамытып, жүйелі жазу дәрежесін
көтеру мақсатын қояды.
Әрбір мұғалім қазақ тілі мен әдебиет сабақтарында жазба жұмыстарын
үйретіп, тіл дамыту сабақтарын шығармашылықпен жүргізіп, дұрыс
ұйымдастыра білуде ең негізгі мәселенің бірі – білім алушының жас ерекшелігі
мен білім қорына байланысты жазба жұмысын үйретудің міндеті мен көлемін
анықтау болып табылады. Мұғалім сол міндет пен көлемге байланысты
жазбаша тіл дамыту жұмысының түрін, көлемін, оның әдіс-тәсілдерін
белгілейді, анықтайды.
Жазба жұмысына қойылатын талаптар (диктант).
23-кесте – Жазба жұмыстарының оқу тоқсандары бойынша бөлінуі
Сыныптар Жазба жұмыстардың
түрлері
Оқу тоқсандары
Барлығы
І
ІІ
ІІІ
ІҮ
6
Диктант
3
3
3
3
12
8
Диктант
3
3
3
3
12
9
Диктант
1
1
1
1
4
Барлығы:
7
7
7
7
28
Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы
92
Диктант – білім алушылардың орфографиялық және пунктуациялық
сауаттылығын тексерудің негізгі формаларының бірі. Білім алушылардың
ауызша жауаптары және жазба жұмыстары бойынша бағдарламалық
материалдарды қаншалықты деңгейде меңгергендігін ескере отырып, әр
сыныпта белгілі бір нақты көлемде қорытынды жазба жұмыстары өткізіледі.
Диктант мәтіні үшін әдеби тіл нормаларына сай келетін мәтіндерді
пайдалану ұсынылады .
24-кесте – Диктант нормасы
Сыныптар
Диктант
саны
Сөздер саны Орфограмма
саны
Тыныс белгілері
6
12
100-110 сөз
16
3-4
8
12
120-150 сөз
24
10
9
4
150-170 сөз
24
15
Диктант белгілі бір тақырып бойынша білім алушылардың дайындығын
тексеру мақсатында жүргізілетіндіктен, сол тақырыптың негізгі орфограммалар
мен тыныс белгілері енгізіліп, сонымен қатар, бұрынғы алған дағдыларының
беріктігін көрсетуі тиіс.
Диктанттың мәтінінде:
- 6 - 7 сөзден артық емес,
- 8-9 - сыныптарда - 10 сөзден артық емес өткен сабақтарда меңгерілген
орфограммалар ғана енгізілуі қажет. Білім алушылар жазылуы қиын сөздермен
және олардың емлесімен өткен сабақтарда таныс болуы тиіс.
Жылдың, тоқсанның аяғында болатын қорытынды диктанттарды білім
алушылардың барлық өткен тақырыптар бойынша білімдерін тексеруге
арналып құрылатындықтан қосымша тапсырмалар беру немесе бермеуді пән
мұғалімі өзі шешеді.
Диктантты бағалау төмендегі өлшемдерге негізделеді:
- «5» деген баға еш қатесі жоқ немесе орфографиялық жеңіл 1 қатеге (1/0)
немесе тыныс белгісінен 1 қатесі (0/1) бар;
- «4» деген баға емледен 3, тыныс белгісінен 3 қатесі бар (3/3) немесе
емледен 2, тыныс белгісінен 4 (2/4) немесе емледен 1 немесе тыныс белгісінен
5 қатесі (1/5) бар, емледен бір типті (4/0) 4 қатесі бар;
- «3» деген баға емледен 6, тыныс белгісінен 5 қатесі (6/5) бар немесе
емледен 5, тыныс белгісінен 6 қате (5/6) бар немесе емледен 3, тыныс
белгісінен 8 қатесі (3/8) бар;
- «2» деген баға емледен 9, тыныс белгісінен 5 қатесі (9/5) бар немесе
емледен 8, тыныс белгісінен 9 қатесі (8/9) бар диктанттарға қойылады.
Ескерту: бағалау кезінде қателердің қайталануы мен біртектілігіне назар
аударылады. Егер қате бір сөздің құрамында немесе түбірлес сөздердің
түбірінде
қайталанса,
онда
ол
бір
қатеге
саналады.
Бір
типтінемесебіртектіқателер дегеніміз сөздің жазылуының грамматикалық,
фонетикалық ерекшелігіне байланысты бір ережеге негізделуі. Алғашқы
Достарыңызбен бөлісу: | 
