Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы

Оқу пәнінің 7-сыныптағы базалық білім мазмұны

жүктеу 12,18 Mb.

бет	24/76
Дата	18.12.2017
өлшемі	12,18 Mb.
	#4524

1 ... 20 21 22 23 24 25 26 27 ... 76

4. Оқу пәнінің 7-сыныптағы базалық білім мазмұны

25. Пәнді оқытуға аптасына 3 сағаттан, барлығы 102 сағат бөлінген.

      26. Оқу пәнінің базалық білім мазмұны төмендегідей тақырыптарды қамтиды:
      27. «Қазақ тілі – қазақ халқының әдеби тілі, мемлекеттік тіл» (2 сағат).
      28. «Әдеби тілдің нормалары» (8 сағат):
      1) орфографиялық және орфоэпиялық нормалардың сақталу орындарын практикалық жұмыстар жүргізу арқылы қайталау;
      2) «Әдеби тілдің лексикалық нормалары». Жалпы халыққа бірдей түсінікті, жиі қолданылатын сөздердің әдеби тіл нормасына жататындығы. Әдеби тілдің лексикалық нормасына жатпайтын сөздер. Дублет сөздер мен варианттардың мәні;
      3) «Мәтіндерге тілдік талдау». Мәтіндердің тақырыптық және идеялық мәнін ашу. Ұлттық белгілерді білдіретін, ғылыми түсінік беретін және діни сипаттағы мәтіндермен жұмыс;
      4) мәтіндегі сөздер мен сөз тіркестерін әдеби тілдің орфографиялық және орфоэпиялық нормалары тұрғысынан талдау. Орфографиялық және орфоэпиялық сөздіктермен жұмыс істеу. Қосымшалардың орфографиялық нормаға сәйкес жалғануын анықтау. Оқшау сөздердің орфоэпиялық нормаға сәйкес оқылуын қалыптастыру. Мәтіндердегі сөз таптарының арақатынасын ашу.
      29. «Морфология» (70 сағат):
      1) «Зат есімнің түрленуі»;
      2) «Зат есімнің көптелуі». Көптік жалғауын қабылдайтын зат есімдер. Көптік жалғауы жалғанбайтын зат есімдер. Көптелмейтін зат есімдерге көптік жалғауы белгілі бір мақсатта қосылатындығы;
      3) «Зат есімнің тәуелденуі». Оңаша тәуелдеу ортақ тәуелдеу. Тәуелдік жалғаулардың беретін граматикалық мағыналар қызметі;
      4) «Көне түркі ескерткішіндегі көптік немесе тәуелдік жалғаулар. Септік жалғаулар»;
      5) «Зат есімнің септелуі». Жай септеу. Тәуелдеулі септеу. Септік жалғаулардың беретін мағыналары. Атау септіктің қызметі. Ілік септіктің грамматикалық мағынасы, қызметі. Барыс септіктің грамматикалық мағынасы, қызметі. Табыс септіктің грамматикалық мағынасы, қызметі. Жатыс септіктің грамматикалық мағынасы, қызметі. Шығыс септіктің грамматикалық мағынасы, қызметі. Көмектес септіктің грамматикалық мағынасы, қызметі;
      6) «Зат есімнің жіктелуі». Жіктелген зат есімдер тобы. Зат есімге жалғанған жіктік жалғаудың қызметі. Зат есімнің сөйлемдегі қызметі;
      7) «Сын есімнің түрленуі»;
      8) «Сын есімнің шырай формаларына енуі». Салыстырмалы шырай, жасалу жолдары. Күшейтпелі шырай, жасалу жолдары;
      9) «Сын есімнің сөйлемдегі қызметі»;
      10) «Сын есімнің заттануы». Заттанған сын есімнің көптелуі, септелуі, жіктелуі;
      11) «Сан есімнің түрленуі». Сан есімнің сөйлемдегі қызметі. Есімдіктің түрленуі. Жіктеу есімдіктерінің түрленуі. Сілтеу есімдіктерінің түрленуі. Сұрау есімдіктерінің түрленуі. Өздік есімдіктерінің түрленуі. Болымсыздық есімдіктерінің түрленуі. Жалпылау есімдіктерінің түрленуі. Белгісіздік есімдіктерінің түрленуі. Есімдіктің сөйлемдегі қызметі;
      12) «Етістіктің түрленуі»;
      13) «Есімшенің түрленуі». Есімшелердің сөйлемдегі қызметі;
      14) «Көсемшенің түрленуі». Көсемшенің сөйлемдегі қызметі;
      15) «Тұйық етістіктің түрленуі». Тұйық етістіктің емлесі;
      16) «Етістіктің шақтары». Шақтың мазмұны соған лайық формалары мен қызметтері. Шақтық мезгіл ұғымдарымен байланысты екендігі. Шақ жасаудағы есімше мен көсемшенің қызметі;
      17) «Осы шақ». Мазмұны, осы шақтың түрлері мен жасалу жолдары;
      18) «Көне түркі ескерткіштеріндегі осы шақ»;
      19) «Өткен шақ». Мазмұны, өткен шақтың түрлері және жасалу жолдары;
      20) «Көне түркі ескерткішіндегі өткен шақ»;
      21) «Келер шақ». Мазмұны, келер шақтың түрлері, жасалу жолдары. Көне түркі ескерткішіндегі келер шақ;
      22) «Етістіктің райлары». Ашық рай. Ашық райдың мағынасы. Ашық райдың жасалу жолдары;
      23) «Бұйрық рай». Бұйрық райдың мағынасы. Бұйрық райдың мағынасының 1, 2, 3-жақтардың бәріне қатыстылығы. Бұйрық райдың етістіктің жалаң я күрделі түрлері арқылы;
      24) «Шартты рай». Шартты райдың мағынасы. Шартты райдың жасалу жолдары;
      25) «Қалау рай». Қалау райдың мағынасы. Қалау райдың жасалу жолдары;
      26) «Етістіктің жіктелуі». Отыр, тұр, жүр, жатыр етістіктерінің жіктелуі. Жедел өткен шақ пен шартты рай формалы етістіктің жіктелуі. Бұйрық рай формалары етістіктердің жіктелуі;
      27) «Етістіктің сөйлемдегі қызметі».
      30. «Синтаксис» (12 сағат):
      1) «Сөздердің байланысу түрлері». Қиысу. Баяндауыштың бастауышпен жақ жағынан үйлесе байланысуы. Матасу. Ілік септігі мен тәуелдік жалғауы арқылы байланысуы. Матасу – есімді сөз тіркесі. Меңгеру. Барыс, табыс, жатыс, шығыс, көмектес септік жалғаулары мен септеулік шылаулар арқылы байланысуы. Есімді, етістікті меңгеру болатындығы. Қабысу. Орын тәртібі жағынан іргелес тұру арқылы байланысуы. Жанасу. Жанасудың дәнекер сөздер арқылы байланысатындығы. Жанасудың қабысудан айырмашылығы;
      2) «Сөз тіркесін білдіретін синтаксистік қатынастар». Анықтауыштық қатынас. Матаса, қабыса байланысқан есімді сөз тіркестерінің сыңарлары бір-бірімен анықтауыштық қатынаста жұмсалуы. Толықтауыштық қатынас. Меңгеріле байланысқан есімді, етістікті сөз тіркестері сыңарларының бір-бірімен толықтауыштық қатынаста жұмсалуы. Пысықтауыштық қатынас. Меңгеріле, қабыса, жанаса байланысқан етістікті сөз тіркестері сыңарларының бір-бірімен пысықтауыштық қатынаста жұмсалуы.
      31. «Тіл мәдениеті» (10 сағат):
      1) тіл мәдениетінің білім беру, ғылым, әдебиет, өнер жалпы рухани өмірдің барлық саласында қызмет ететіні туралы. Сөз мағынасы – тауып сөйлеудің кілті. Сөйлеудің түрлері: диалог, монолог. Тіл мәдениеті және шығармашылық жазу жұмыстары. Қосымшалардың тіл мәдениетіне қатысы. Қосымшалардың сөзге жалғану шегі, сөзді таңдап, талғап барып жазуы. Қосымшаларды дұрыс жалғау дағдысын жетілдіру. Ісқағаздары үлгілері мен публицистикалық сипаттағы мәтіндерді талдау. Баспасөз бетінде қосымшаларды қолданудағы нормадан ауытқыған жағдайлар. Сөйлем мүшелерінің орын алмасуымен сөздердің тіркесіп жұмсалуда нормадан ауытқитын жағдайларды тапқызу.

5. Оқу пәнінің 8-сыныптағы базалық білім мазмұны

32. Пәнді оқытуға аптасына 3 сағаттан, барлығы 102 сағат бөлінген.

      33. Оқу пәнінің білім мазмұны мынадай тақырыптарды қамтиды:
      34. «Кіріспе». Қазақ тілі – ұлттық мәдени, рухани асыл мұра (1 сағат).
      35. «Әдеби тілдің грамматикалық нормалары» (4 сағат):
      1) тілдегі грамматикалық тұлғалардың бірқалыпқа түсіп, дағдыға айналып жұмсалуы. Әдеби тілде қосымшаларды дұрыс қолданудың мәні. Нормадан жөнімен ауытқу. Әдеби тілдің грамматикалық нормаларына сөйлем мүшелерінің дұрыс орналасуы жататындығы. Сөздердің тіркесу қабілеті, олардың мағыналық үйлесімі мен грамматикалық сипатының өзара сәйкестігіне сүйенетіндігі. Мәтіндерге тілдік талдау;
      2) қоғам, ұлт, өнер, махаббат тақырыбындағы мәтіндердің ой түйіндерін анықтату. Ойдың желісін сақтап, қайта әңгімелету. Жаңа сөздердің қолданысына түсінік бергізу. Ауыспалы мағынадағы сөздер мен фразеологизмдердің мақал-мәтелдердің қолданылу мақсатын айқындау. Лексикалық тіркестер мен граматикалық тіркестердің, сондай-ақ жаңа тіркестердің тіркесімдік мүмкіндіктеріне талдау жасау.
      36. «Синтаксис» (89 сағат):
      1) «Сөйлем» (6 сағат). Сөйлем туралы түсінік. Сөйлемге тән белгілер. Сөйлемнің сөз тіркесінен құралатындығы. Сөйлем болудың шарттары. Сөйлемдердің мазмұнына, айтылу мақсаты мен интонациясына қарай бөлінетіндігі;
      2) «Сөйлемнің айтылу мақсатына қарай түрлері»;
      3) «Хабарлы сөйлем». Оның мазмұны. Хабарлы сөйлем іс-әрекеттің белгілі бір шақта жүзеге асатындығын, айтушының іс-әрекетке көзқарасын, ой-пікірлерін білдіретіні туралы. Хабарлы сөйлемнің баяндауыш формалары;
      4) «Сұраулы сөйлем». Оның жасалу жолдары, мағыналары. Негізгі сұрақ, жетек сұрақ, анықтауыш сұрақ. Лепті сөйлемдердің жасалу жолдары. Лепті сөйлемнің интонациялық ерекшеліктері. Бұйрықты сөйлем, оның мағыналары. Бұйрықты сөйлемдердің жасалу жолдары. Бұйрықты сөйлемнің интонациялық ерекшеліктері;
      5) «Көне түркі жазбаларындағы сөйлем түрлері»;
      6) «Сөйлемнің құрамы» (28 сағат);
      7) «Сөйлем мүшелері». Сөйлем мүшелерінің құрамына қарай дара, күрделі және үйірлі мүше болып бөлінетіндігі;
      8) «Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері»;
      9) «Бастауыш пен баяндауыштың тұрлаулы мүше болатын себептері. Бастауыш, бастауыш болатын сөз таптары». Дара бастауыш. Күрделі және үйірлі бастауыш. Бастауыштың сұрақтары, сөйлемдегі орны;
      10) «Баяндауыш, баяндауыш болатын сөз таптары». Дара баяндауыш. Күрделі баяндауыш. Үйірлі баяндауыш. Бар, жоқ сөздерінің баяндауыштық қызметте жұмсалатындығы. Баяндауышқа сұрақ қою ерекшеліктері. Баяндауыштың сөйлемдегі орны;
      11) «Бастауыш пен баяндауыш арасына қойылатын сызықша»;
      12) «Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері»;
      13) «Толықтауыш, анықтауыш, пысықтауыштардың тұрлаусыз мүше аталу себептері»;
      14) «Толықтауыш». Оның түрлері: тура толықтауыш, жанама толықтауыш. Толықтауыш болатын сөз таптары. Дара және күрделі толықтауыш. Үйірлі толықтауыш. Толықтауыштың баяндауышпен байланысты екендігі. Толықтауыштың сұрақтары, мағынасы;
      15) «Анықтауыш». Анықтауыш болатын сөз таптары. Дара, күрделі және үйірлі анықтауыштар. Анықтауыштың бастауыш және толықтауышпен байланысты екендігі. Анықтауыштың сұрақтары, мағыналары;
      16) «Пысықтауыш». Пысықтауыш қызметінде жұмсалатын сөздер. Дара және күрделі, үйірлі пысықтауыштар;
      17) «Пысықтауыштың мағыналық түрлері». Мезгіл пысықтауыш, мақсат пысықтауыш, мекен пысықтауыш, амал пысықтауыш, себеп пысықтауыш, мөлшер пысықтауыш. Пысықтауыштың баяндауышпен байланысты екендігі;
      18) «Пысықтауыштың сұрақтары, мағыналары»;
      19) «Сөйлемнің айқындауыш мүшелері». Оның анықтауыштан айырмашылығы. Айқындауыштың түрлері, қызметі, тыныс белгілері. Оңашаланған, қосарлы айқындауыштар;
      20) «Сөйлемнің бірыңғай мүшелері». Бірыңғай мүше болудың шарттары. Бір сөз табынан болатындығы, бірдей сұраққа жауап беретіндігі, бір сөйлем мүшесінің қызметін атқаратындығы. Бірыңғайлана байланысатын сөйлем мүшелері. Бірыңғай мүшелі сөйлемдегі жалпылауыш сөздер. Сөйлемнің бірыңғай мүшелерінің тыныс белгілері;
      21) «Көне түркі жазбаларындағы сөйлем мүшелері». Сөйлем мүшесі болмайтын сөздер тобы;
      22) «Оқшау сөздер». Оқшау сөздердің синтаксистік ерекшеліктері. Оқшау сөздерге тән ортақ белгілер. Оқшау сөздердің түрлері;
      23) «Қаратпа сөз». Қаратпа қызметінде жұмсалатын сөздер. Қаратпа сөздің сөйлемдегі мәні, орны, тыныс белгілері;
      24) «Қыстырма сөздер». Қыстырма қызметінде жұмсалатын сөздер мен сөз тіркестері. Қыстырма сөздердің беретін мағыналары. Қыстырма сөздің сөйлемдегі орны, тыныс белгілері;
      25) «Одағай сөздер». Одағайдың мағыналық топтары. Одағайдың сөйлемдегі мәні, орны, тыныс белгілері;
      26) «Жай сөйлемнің түрлері» (7 сағат). Жай сөйлемдер құрамына қарай, сөйлем мүшелерінің қатысына қарай жақты, жақсыз, жалаң, жайылма, толымды, толымсыз, атаулы болып бөлінетіндігі;
      27) «Жақты, жақсыз сөйлемдер». Олардың сипаттамасы, жасалу жолдары;
      28) «Жалаң және жайылма сөйлемдер». Олардың анықтамасы, стильдік қызметі;
      29) «Толымды, толымсыз сөйлемдер». Сөйлемнің толымсыз болып, құралу себептері;
      30) «Атаулы сөйлем». Оның стильдік мәні;
      31) «Құрмалас сөйлем» (40 сағат). Құрмалас сөйлемге тән белгілер. Оның жай сөйлемнен өзгешелігі. Құрмаластағы жай сөйлемдердің байланысуы тәсілдері: салаласа, сабақтаса аралас байланысуы;
      32) көне түркі жазбаларындағы құрмалас сөйлемдердің берілу жайы;
      33) «Құрмалас сөйлемнің түрлері»;
      34) «Құрмалас сөйлем жайында түсінік». Құрмалас сөйлем құрамындағы жай сөйлемдердің салаласа, сабақтаса және араласа құрмаласуы арқылы берілетіндігі;
      35) «Салалас құрмалас сөйлем». Оның жасалу жолдары туралы түсінік. Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері;
      36) «Ыңғайлас салалас». Мағынасы, сұрақтары. Құрамындағы жай сөйлемдердің бір-бірімен мезгілдес, бағыттас ыңғайлас мәнде қарым-қатынаста болуы. Ыңғайлас салалас құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдердің жалғаулық шылаулар арқылы, шылаусыз іргелес тұрып байланысуы. Тыныс белгілері;
      37) «Себеп-салдар салалас». Мағынасы, сұрақтары. Себеп-салдарлық қатынастың салалас құрмалас арқылы берілуі. Салаласа құрмаласудың тәсілдері: жалғаулықты шылаусыз, іргелесе құрмаласу. Жалғаулықты шылаулар арқылы құрмаласуы. Тыныс белгілері;
      38) «Қарсылықты салалас». Мағынасы, сұрақтары;
      39) «Қарсы мағынаның салалас құрмалас арқылы берілуі». Салаласа құрмаласудың тәсілдері: жалғаулықсыз құрмаласу; жалғаулықты шылаулар арқылы құрмаласу;
      40) «Қарсылықты салаластың тыныс белгілері»;
      41) «Түсіндірмелі салалас». Мағыналық қарым-қатынасы. Түсіндірмелі салалас. Мағыналық қарым-қатынасы. Түсіндірмелі салалас құрмаластың жасалу жолдары, тыныс белгілері;
      42) «Талғаулы салалас». Мағыналық қарым-қатынастары. Талғаулы салалас құрмаластың жасалу жолдары, тыныс белгілері;
      43) «Кезекті салалас». Мағыналық қарым-қатынастары. Кезекті салалас құрмаластың жасалу жолдары тыныс белгілері;
      44) «Көп салалы құрмалас салалас сөйлем»;
      45) «Сабақтас құрмалас сөйлем». Сабақтас құрмалас сөйлемнің жасалу жолдары туралы түсінік;
      46) «Сабақтас құрмалас сөйлемнің түрлері»;
      47) «Шартты бағыныңқылы сабақтас». Құрамындағы жай сөйлемдердің мағыналық қарым қатынасы. Шартты бағыныңқылы сабақтастың жасалу жолдары;
      48) «Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас». Құрамындағы жай сөйлемдердің мағыналық қарым-қатынасы. Қарсылықты бағыныңқылы сабақтастың жасалу жолдары;
      49) «Мезгіл бағыныңқылы сабақтас». Құрамындағы жай сөйлемдердің мағыналы қарым-қатынасы. Мезгіл бағыныңқы сабақтастың жасалу жолдары;
      50) «Себеп бағыныңқылы сабақтас». Себеп бағыныңқы сабақтастың жасалу жолдары. Құрамында жай сөйлемдердің мағыналық қарым-қатынасы;
      51) «Қимыл-сын бағыныңқылы сабақтас». Құрамындағы жай сөйлемдердің мағыналық қарым-қатынасы. Қимыл-сын бағыныңқылы сабақтасты жасалу жолдары;
      52) «Мақсат бағыныңқылы сабақтас». Құрамындағы жай сөйлемдердің мағыналық қарым-қатынасы. Мақсат бағыныңқы сабақтың жасалу жолдары;
      53) «Көп бағыныңқылы сабақтас». Жарыспалы, сатылы көп бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлем;
      54) «Аралас құрмалас сөйлем». Құрамындағы жай сөйлемдердің әрі салаласып, әрі сабақтасып байланысатындығы. Құрамындағы жай сөйлемдердің мағыналық қарым-қатынасы. Аралас құрмалас сөйлемнің жасалу жолдары;
      55) «Құрмалас сөйлемнің тыныс белгілері». Салалас құрмаластардың тыныс белгілері. Сабақтас құрмаластардың тыныс белгілері. Аралас құрмаластың тыныс белгілері;
      56) «Орхон-Енисей жазбаларындағы құрмалас сөйлемнің түрлері»;
      57) «Төл сөз, төлеу сөз» (8 сағат);
      58) «Төл сөз бен төлеу сөз туралы түсінік». Төл сөз бен төлеу сөздің айырмашылығы. Төл сөз бен автор сөзінің байланысы. Төл сөздің орналасу тәртібі. Төл сөздің тыныс белгілері. Төлеу сөз. Төл сөзді төлеу сөзге айналдыру жолдары. Төлеу сөздің жасалуы. Көне түркі ескерткіштер тіліндегі төл сөздің берілуі жайында қосымша мәлімет.
      37. «Тіл мәдениеті» (8 сағат):
      1) «Дұрыс сөйлей, дұрыс жаза білудің шарттары». Сөз қолданудың негізгі принциптері;
      2) «Сөз әдебі». Сөз әдебі сөз иесінің сөзді сыпайы қолдану мәдениетімен байланысты екенін, сөйлеушінің, жазушының әр сөзі мәдениетті, сыпайы да ізетті болуын талап ету керектігін мысалдармен түсіндіру. «Жақсы сөз – жарым ырыс» деген мақалдың мәнін ашу. Бір ауыз жақсы сөз адамды жадыратып, көңілін көтеретіндігін: қуат беріп, шабыттандыратынын мәтін арқылы дәлелдеу;
      3) сөз құдіретін танытатын мақал-мәтелдер мен даналық сөздерді талдату. Тілдегі сөйлеу этикетіне жататын сөздер тізбегін жасату. Халқымыздың жақсы сақтап келген шешендік сөз үлгілерін әрі қарай дамытып, оны оқушылардың сөйлеу дағдысына сіңіру бағытындағы жұмыс түрлерін жүргізу;
      4) халықтың салт-дәстүріне байланысты айтылатын табу сөздер мен дөрекі сөзді жұмсартып жеткізу мақсатындағы эвфемизмдердің тіл мәдениетіндегі орнын түсіндіру, олардың сөз әдебімен байланысын ашқызу, көркем мәтіндерден осындай тілдік құбылыстарды теріп жаздырту;
      5) өркениетті елдер мен Қазақстанда болып жатқан оқиғаларға баға бергізіп, ауызша және жазбаша сөйлеу тілін жетілдіру, сауаттылықты меңгерту.

6. Оқу пәнінің 9-сыныптағы базалық білім мазмұны

38. Пәнді оқытуға аптасына 1 сағаттан, барлығы 34 сағат бөлінген.

      39. Оқу пәнінің базалық білім мазмұны төмендегідей тақырыптарды қамтиды:
      40. «Қазақ тілінің қоғамдық мәні» (1 сағат). Қазақ тілі – қазақ халқының ұлттық әдеби тілі. Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі. Қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретіндегі қызметі, қолданылатын орындары.
      41. «Қазақ тілі – қазақ халқының ұлттық тілі» (2 сағат). Қазақ тілі түркі тілдер семьясының батыс ғұн бұтағына, оның ішінде қыпшақ тобына енетіні. Түркі халықтарына ортақ ескерткіштері мен әдеби мұралары жайында түсінік.
      42. «Мәтін және стиль» (3 сағат). Мәтіннің ойлау жүйесін дамытудағы рөлі. Тақырып және мәтін. Мәтінді жоспарлаудың жолдары. Сөйлем мүшелерінің мәтіндегі қызметі. Құрмалас сөйлемдердің мәтіндегі қызметі. Мәтіндегі сөз таңдау, сөз қолдану (қисыны), сөз әрлеу.
      1) «Стилистика және тіл мәдениеті» (12 сағат):
      2) «Сөздердің стильдік түрлері» (3 сағат). Сөйлеу тілінің лексикасы, оның түрлері. Стильаралық бейтарап лексика. Экспрессивтік-эмоционалды лексика;
      3) «Қазақ әдеби тілінің стильдері» (9 сағат). Қазіргі кітаби тіл туралы түсінік;
      4) «Стиль». Стиль ұғымының сөйлеу және оның формаларымен байланысты қаралатындығы, стильдердің негізгі арқауы сөйлеудің ауызша және жазбаша формалары екендігі;
      5) «Сөйлеу стилі». Ауызекі сөйлеу стилінің тікелей қатынас жасауда көрінетіндігі. Оның ауызша және жазбаша түрлері. Сөйлеу стилінің қолданылатын орны, диалог лексикасы. Ауызекі сөйлеу стилінің қолданылатын формалары: жарыссөз, лекция, консультация, баяндама, әңгімелесу. Сөйлеу стилінің ерекшеліктері;
      6) «Көркем әдебиет стилі». Көркем әдебиет стилі сөз арқылы өрнектелетіні. Мұнда сөздердің, сөз тіркестерінің, сөйлемнің бейнелі қолданылатындығы. Тілдің эстетикалық қызметі көркем әдебиет стилінде ерекше көрінетіндігі. Көркем әдебиет стиліне көп мағыналық, бейнелік сипаттардың тән болатындығы. Мақал-мәтелдер мен фразеологизмдердің кеңінен қолданылатындығы. Көркем әдебиет стилінің басқа да ерекшеліктері;
      7) «Ресми ісқағаздар стилі (кеңсе стилі)». Өтініш, сенімхат, арыз, қатынас қағаз, мінездеме, хабарландыру, мәжілісхат, өмірбаян, мәлімдеме және ресми құжаттар: заң ережелері, өкімет қаулылары, халықаралық шарт, т.б. Ресми ісқағаздарының айырықша қарым-қатынас жасау құралы болып саналатындығы. Ісқағаздар стилінің ерекшеліктері, лексикасы;
      8) «Публицистикалық стиль». Публицистикалық стильде қоғамдық-саяси мәселелердің көрінетіндігі. Қоғамдық-саяси мәселелердің бұл стильде ауызша және жазбаша түрде қалыптастырылатындығы. Публицистикалық стильдің жұмсалу формалары (әдістері): газет-журнал, радио-теледидар. Публицистикалық стильде шешендік өнердің қажеттігі. Публицистикалық стильдің ерекшелігі ресми стильге және көркем әдебиет стильдеріне жақындығы;
      9) «Ғылыми стиль». Бұған әр салада жазылған ғылыми мәтіндер жататындығы. Ғылыми мәтіндерде мазмұн анықтама, сипаттама, баяндама немесе талқылама түрінде берілетіндігі. Ғылыми стильдің ерекшелігі. Сөздердің негізгі мағынасында жұмсалатындығы, термин сөздердің молдығы, көп мағыналы, образды сөздердің, ойдың күрделілігі, т.б.
      43. «Тіл мәдениеті және пунктуация» (14 сағат):
      1) пунктуацияның тіл мәдениетіне қатысы. Тыныс белгілердің стиль түрлерінде атқаратын рөлі.Тыныс белгілердің сөйлем ішінде келетін және сөйлем соңында келетін деп бөлетіндігі;
      2) сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілеріне нүкте, сұрау белгісі, леп белгісі, көп нүкте жататындығы. Сөйлем соңында қабаттасып қойылатын тыныс белгілерге сұрау және леп белгілері, сұрау белгісі және көп нүкте, леп белгісі және көп нүктелердің қойылатындығы;
      3) сөйлем ішінде келетін тыныс белгілерге үтір, сызықша, қос нүкте, нүктелі үтірлер жататындығы;
      4) тыныс белгілерінің қолданылатын орындары. Қос нүктенің қолданылатын орындары. Нүктелі үтірдің қолданылатын орындары. Нүктенің қолданылатын орындары. Сұрау белгісінің қолданылатын орындары. Леп белгілерінің қолданылатын орындары. Көп нүктенің қолданылатын орындары;
      5) бірыңғай мүшелерге байланысты қойылатын үтір, қаратпа сөздерге байланысты қойылатын үтір, оңашаланған айқындауышқа байланысты қойылатын үтір, қыстырма сөздерге байланысты қойылатын үтір, одағайға байланысты қойылатын үтір, құрмалас сөйлемге қойылатын үтір;
      6) бастауыштан кейін қойылатын сызықша, бірыңғай мүшелерден кейін қойылатын сызықша, оңашаланған айқындауыштың сызықшамен ажыратылатын жағдайлары, құрмалас сөйлемдерге байланысты қойылатын сызықша, төл сөз бен автор сөзіне қойылатын сызықша, сөйлемді ықшамдап қолдануға байланысты қойылатын сызықша;
      7) жақша, тырнақшаның қолданылатын орындары. Сөйлемдегі негізгі ойды, немесе бір сөйлем мүшесін айқындап, дәлелдеп, қосымша түсінік беру үшін қолданылатын қыстырма мәнді сөз, сөз тіркесі не сөйлемнің жақшаға алынуы. Тырнақшаның мағынаға байланысты қойылуы.
      44. «Стиль мен пунктуацияның тіл мәдениетіне қатысын» қайталау (2 сағат).

7. 5-сынып оқушыларының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар

45. Пәндік нәтижелер бойынша 5-сыныптың соңында оқушылар:

      1) лексиканың тіл біліміндегі орны мен маңыздылығын;
      2) сөздердің мағыналық топтарына қарай түрлерін;
      3) сөздердің тура және ауыспалы мағынасының айырмашылығын;
      4) омонимдер мен көп мағыналы сөздердің ерекшеліктерін;
      5) тұрақты тіркестер мен мақал-мәтелдердің өзіндік белгілерін;
      6) қазақ тілінің сөздік құрам тармақтарының ішкі салаларын;
      7) сөйлемге лексикалық талдау жасай алуы;
      8) лексикалық терминдерді дұрыс ажыратып, орынды қолдана, т.б. білуі;
      9) фонетиканың тіл біліміндегі орны мен маңыздылығын;
      10) фонетикалық ұғымдардың мәнін;
      11) сөз құрамындағы дыбыстардың түрлерін және олардың жіктелуін;
      12) үндестік заңы туралы ұғымдарды;
      13) буын мен екпіннің түрлерін;
      14) орфографиялық және орфоэпиялық нормаларды;
      15) қазақ әліпбиінің құрамын, ретін;
      16) сөйлемге фонетикалық талдау жасай білуі;
      17) сөзжасамның тіл біліміндегі орны мен маңыздылығын;
      18) сөздердің жасалу тәсілдерін және олардың жасалу жолына қарай жіктелуін;
      19) мәтіннің құрылымын ажыратып, мәтіннің жанрлық белгілерін анықтай білуі;
      20) оқыған мәтіндеріне сапалық жағынан талдау жасап, өзінің берген бағасын дәйектеп айта білуі;
      21) тақырыпқа сәйкес жоспар жасап, мәтін құрай білуі тиіс.

8. 6-сынып оқушыларының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар

46. Пәндік нәтижелер бойынша 6-сыныптың соңында оқушылар:

      1) тілдің қызметін және қоғамдық мәнін;
      2) түбір сөз бен туынды сөздің белгілерін;
      3) тіркесті сөздердің ерекшеліктерін және емлесіне сай жаза алуы;
      4) қос сөздер, біріккен сөздер, т.б. емлесін;
      5) морфологияның тіл біліміндегі орны мен маңыздылығын;
      6) атауыш, көмекші, одағай сөздердің белгілерін;
      7) сөз таптарының өзіндік белгілерін және бір-бірінен ажырай білуі;
      8) сөз таптарының мағыналық топтарын;
      9) сөз құрамына қарай талдау жасай білуі;
      10) сөйлемге морфологиялық талдау жасай алуы;
      11) мәтіндегі сөздердің тізбекті, параллельді байланысын анықтай білуі;
      12) мәтіннің құрылысын, тақырыбын, идеясын, т.б. дәйектей білуі;
      13) сипаттау, суреттеу және түсіндіру мәтіндерін құрауда сөзжасам мен морфологиядан алған білімдерін еркін пайдалана білуі тиіс.

жүктеу 12,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 20 21 22 23 24 25 26 27 ... 76