13
мультимедиа
қосымшаларымен
толықтырылуы
мүмкін.
Мұндай
толықтырулар дәріс мазмұнын байытып қана қоймайды, оны баяндауын аса
белсенді студенттерге әрі қызықты өткізуге мүмкіндік береді. Теориялық
материалдарды баяндаудың мұндай тәсілінің сөзсіз артықшылығы ретінде
дәрісті кез келген қолайлы уақытта тыңдауға мүмкіндік беруі болады,
түсінбеген кейбір қиын жерлеріне қайта келуі де болады. Бейне-дәрістер оқу
орталықтарына бейнекассеталарда немесе компакт-дискілерде жеткізуі
мүмкін.
Бейне дәрістер бірден ЖОО-нан оқу орталықтарына телекоммуникация
арқылы берілуі мүмкін. Ондай дәрістердің дәрісханада оқылатын дәстүрлі
дәрістерден
ешбір
айырмашылығы
болмайды.
Осы
технологияның
кемшілігіне оның қымбаттылығы жатады.Одан басқа, оқу үдерісін жүргізуші
ЖОО және шеттегі оқу орталықтары белдікте жатуы мүмкін. Сондықтан
ондай дәрістерді жаңа курстардың оқу-әдістемелік материалы жоқ болған
жағдайда немесе әдістемелік құралдарды жазылған курстың кейбір бөлімдері
ескерген жағдайда, немесе курстың жеке аса қиын тараулары оқытушымен
әдістемелік қайта өңдеуді қажет етуі жағдайында пайдалануы мүмкін.
Мультимедиа-дәрістер. Дәрістік материалмен өздігінен жұмыс істеу
үшін студенттер интерактивті компьютерлік оқытушы бағдарламаларды
пайдаланады. Бұл оқу құралдарында теориялық материалдар мультимедиа
құралдарын пайдалану арқасында әрбір білім алушы материалды оқып
үйренудің өзі үшін оңтайлы траекториясын, курста жұмыс істеудің ыңғайлы
темпін және сезініп қабылдаудың психо-физиологиялық ерекшеліктеріне
максимальды сәйкес келетін оқып үйренудің тәсілін таңдап алатындай етіп
құрылады. Ондай бағдарламалардағы оқыту әсері мазмұндық бөлігі мен
достық интерфейс есебінен ғана емес, білім алушылармен теориялық оқу
материалын меңгеруі дәрежесін бағалауға мүмкіндік беретін тестілеу
бағдарламаларын да пайдалану арқылы жеткізіледі.
Қашықтықтан оқыту кезінде дәстүрлі дәрістердің, егер оқу пәні оқу-
әдістемелік материалмен жақсы қамтамасыз етілген жағдайда болмауы
мүмкін. Бұл жағдайда оқытушының негізгі мәселесі студенттермен бастапқы
білімдерді өздігінен меңгеруі үдерісін ұстауы болады, ол үшін оқу
қызметінің барлық белгілі түрлері: міндетті тақырыптық кеңестер, өздігінен
бақылау, мультимедиа курстарымен жұмыс және т.б. іске асырылады.
Дәрістік материалды таңдап құруының әртүрлігі және дәрістік
материалды баяндау әдістемесі ғылыми пәннің ерекшеліктерімен ғана емес,
ЖОО, факультет, кафедра профилімен де анықталады. Дәрістерді оқу
әдістемесі пәнді оқып үйрену кезеңіне, білім алушылардың жалпы дайындық
деңгейіне, дәрісті өткізу түріне – тақырып сипатына және материал
мазмұнына байланысты.
Педагогтар
күндізгі
оқыту
түрінде
қолданылатын
теориялық
материалдарды берудің үш негізгі типтерін: кіріспелік, ақпараттық және
жалпылама дәрістерді ажыратады. Оқып үйренетін пәнге, дидактикалық
мақсаттарға байланысты проблемалық, дәріс – визуализация, дәріс – пресс-
14
конференция, алдын ала жопарланған қателіктермен және т.б. дәріс түрлері
пайдалануы мүмкін.
Тәжірибелік сабақтар пәнді терең оқып үйренуге арналады. Бұл
сабақтарда теориялық материалдарды ойлап тану үдерісі жүреді, жекеменшік
көзқарасының сенімді қалыптастыра алуы жүреді, кәсіби қызметінің дағдысы
алынады.
Зертханалық жұмыстар теориялық, әдістемелік білімдерді біріктіруге
көмектеседі және ғылыми-зерттеу қызметі үдерісінде іс-тәжірибелік
дағдыларды алуға мүмкіндік береді. Зертханалық сабақтар, әдетте бірнеше
кезеңде өткізіледі.
Оқу ісінің негізгі ұйымдастырушылық түрлерінің бірі – семинарлық
сабақтар, онда оқу және ғылыми материалды оқып үйренуді зерттеу
қабілеттілігі қалыптастырылады. Семинарлардың басты мақсаты курстың ең
күрделі теориялық сұрақтарын қарастырып, оларды әдістемелік және әдістік
талқылау болады.
Студенттердің өзіндік жұмыстарының көлемін өсіруді қарастыратын
оқыту кезінде мұғалімдер тарапынан оқу үдерісін тұрақты ұстауды
ұйымдастыру қажеттілігі өседі. Ұстау жүйесінде ең маңызды орынды кеңес
беру алады. Кеңестер оқу үдерісін ұйымдастырудың өзіндік түрі ретінде
сақталады да, оқу ісінің басқа түрлеріне де енгізілуі мүмкін (дәрістер,
тәжірибелер, зертханалық практикумдар және т.б.).
Оқытушы өзінің кәсіби қызметінде сабақ алдында қойылған
дидактикалық мәселелерді шешуге толық көмектесетін әдістер тобын және
түрін таңдап алады. Оқытудың белсенді әдістері студенттерді оқу-тану ісіне
енгізетін ең тиімді құралдардың бірі болады.
Оқытудың
белсенді
әдістерін
пайдалана
отырып,
оқытуды
ұйымдастырудың имитациялық емес түрлері бар. Имитациялық емес
әдістердің (дәрістер, семинарлар, дискуссиялар, ұжымдық ой істерінің)
сипаттамасын қарастырамыз.
Оқыту мазмұнымен қарастырылған білімдерді, іскерліктерді және
дағдыларды алып меңгеруі нәтижесінде өтетін оқытушылар мен оқушылар
арасындағы өзара әрекеттесу үдерісіндегі оқыту әдісін қарастырамыз.
Оқыту тәсілі (оқытушы тәсіл) – белгілі бір білімді, іскерлікті, дағдыны
алып меңгеруге бағытталған оқытушы мен оқушылар арасындағы аз уақыт
ішіндегі
өзара
әрекеттесуі.
Құрылған
дәстүр
бойынша
отандық
педагогикалық оқыту әдістері 3 топқа бөлінеді:
- Оқу-тану істерін ұйымдастыру және жүргізу әдістері:
1) Сөздік, көрнекі, тәжірибелік (оқу материалын баяндау көзі бойынша);
2) Репродуктивті түсіндірмелік және бейнелік, ізденістік, проблемалық
және т.б. (оқу-тану ісі сипаты бойынша);
3) Индуктиті және дедуктивті (оқу материалын баяндау және қабылдау
логикасы бойынша);
