эндокринды бездердің қызметі бүзылғаннан, мысалы, қант диабеті, зоб, бүйрекүстібездің қызметінің төмендеуі, созылмалы ұйқыбездің қабынуы, гипофиздың ісігі, бауырдың созылмалы аурулары т.б.
орталық нерв жұйесінің қызметінің бүзылуы - стресс немесе созылмалы қайғы болғаннан, асқазанның өзінің қышқылы көп мөлшерде шыға бастайды. Сонымен қатар, нерв талшығында спазм болғандықтан, асқазанның сол аймағы қысылып, қан тамырларды қоса қысып тастайды, сол себептен қан келмейтін аймақ тұзіледі. Өзінің қыпіқылы сол аймақты күйдіріп, ойық-жараны тұзейді.
асқазан мен үлтабар-ішектің ортасындағы клапанның қызметі әлсірегеннен - үлтабардың Кұысындағы сілемейлі-шөлі қайтадан асқазанға керісініпе өтіп кетеді, сол себептен асқазанның сілемейлі қабығы кұйіп, ойық- жара болуы мүмкін.
генетикалық өзгерістер асқазанның ойық-жара болуына себеп болу мүмкін.
асқазанда ерекше қышқылға көнбейтін инфекция (Helicobacterpilori) болып, олардың саны көбейіп кеткенде, олар асқазанның сілемейлі қабықтын қысылып қалған, қан тамырлары жоқ аймакты езіп-жеп жібереді, сол себептен ойық- жара түзіледі.
созылмалы ацетилсалицилды қышқылы бар Дэрілерді қолдана берсе, сілемейлі қабық езіліп, ойық-жара пайда болады.
асқазанға құйдіретін химиялық заттар тұскеннен
Асқазанда өз-өзін қорғайтын факторлар бар: сілемейлі қабықта ерекшелі жасушалар сілемей қорытады, сол сілемей асқазанның қышқылына қарсы тұрып, қабырғасын ездірмейді. Қанда гуморальды қорғайтын денелер болады. Агрессиялы факторлар - қышқылдың кобейгені, стресс, қайғы, орталық нерв жұйесінің әлсірегені - осының бәрі қорғайтын факторлардан асып кетсе, онда ойық-жара тұзіледі. Ал, ол екуі бір-бірімен тепе-тең болып тұрса, ойық-жара болмайды.
Клиникасы. Ойық-жара орналасқан жеріне қарай үш тұрге бөлінеді:
асқазанның денесінде орналасқан, 2) асқазан және ултабарда орналасқан,
3) асқазаннан ултабарға өтетін аймақта орналасқан.
Ең бірінші белгі - асқазанның пішінінде өте қатты ауырған сезімтуады, тамақ ішкеннен кейін ауырған сезім кұшейеді, 2-3 сағатқа дейін созылып.
Қосымша, асқазанның пішінінде құйдіріп тұрған сезім туады, құсық келеді.
Құсқаннан кейін науқастың жағдайы жақсарған сияқты болады. Науқастар тез арықтайды, таңғы сағат 5 - 7-ге дейін ауырған сезім шыдатпай кұшейеді, сол себептен науқас жата алмай, екі қолымен екі тізесін құшақтап отыруға мәжбұр болады. Тамақтан бас тартып, тәбеті ашылмайды, өйткені тамақ ішкенде ауыратын сезім кұшейеді. Тілі ақ-қоңыр өңезбен қапталады, жарық-жарық болады. Науқастың беті өзгеріп, «Гиппократтың беті» деген тұрге айналады. Науқастың мінезі өзгереді - тез шамданып, тынымсыз болады.
Достарыңызбен бөлісу: |