Клиникасы. Ең алдымен іштің жоғарғы аймағында өте қатты ауырған сезім түады, ауырған сезім бүткіл денеден оралып, сол жақтағы белге тарайды. Сонымен қатар, толассыз қүсық пайда болады, қүсқаннан кейін жағдайы жақсармайды. Іштің екі жағындатері ағарып-бозарып кетеді, оны Грей-Тернер белгісі деп атайды, ал кіндіктің аймағында сондай ағарған-бозарған болса, оны Кулленның белгісі деп атайды. Саусактармен сипап зертгегенде ұйқыбездің пішінінде ауырған сезім туады, іш кеуіп, жұмсақ, ауырсың болады - оны Керте белгісі деп атайды. Егерде, арқа жағындағы, сол жақтағы омыртқа- қабырға ортасындағы бұрышты саусақпен басса, қатты ауырған сезім туады - оны Мейо-Робсон белгісі деп біледі. Үйқыбезде некроз басталса, артериальді қысым төмендейді, көзге тұсетін сілемейлі қабықтар көгеріп-бозарады, іштің жоғарғы аймағында бұлшықеттер тарылып-қатайып кетеді, ішперденің қабынған белгілері пайда болады. Некроз болғанда міндетті тұрде уланған белгілер анықталады: науқас сандырақтап, естен айырылып, қозып кетеді. Әдетте, бұндай аурулар бірінші кұнде қайтыс болады, ал өлмей, аман қалса - өте ауыр және қауыпты асқынуларға ұшырайды: ұйқыбездің тіні іріндеп, езіліп кетеді, орнына киста тұзіледі. Ал, сол кезде іріндегеннен ұйқыбездің артериялары езіліп, ашылып кетсе - онда науқастар қан жоғалғаннан бірнеше сағатгың ішінде қайтыс болады. Үйқыбез іріндемей қабынса, ондауланған белгілер аса білінбейді. Қанда өте жоғары лейкоциттардың саны көбейеді, нейтрофильді формула сол жаққа жылжиды, кальцийдың саны төмендейді, ал гематокрит жоғарылайды. Еңмаңыздысы, қанда қаныттыңсаны жоғарылайды, соныменқатар қандажәнезәрда амилаза көрсеткіші кұрт жоғарылайды, мысалы, зәрда 32-64 болғаннан 1020-1-2030 дейін көтеріледі. Зәрда диастаза белгісі жоғарылайды.
Ал, ұйқыбезде некроз басталса, онда керісінше, амилазаның көрсеткіші кұрт төмендейді - 32-64-тен, 2-4 дейін. Қанда, сонымен қатар липаза және трипсин жоғарылайды.
Диагностикасы. Үйқыбездің қабынуына диагноз қою фельдшерге қиындау болады. Себебі, белгілердің бәрі «Жіті іш» деген топқа жатады, ал ұйқыбез оған кірмейді, өйткені ішперденің артқы жағында, белде орналасады. Сол себептен, «Жітііш» дегентопқажататынхирургиялық аурулардыңбәрін ажырату керек. Фельдшер алдымен тек ұйқыбездің өзіне арналған белгілерді анықтау керек: Мейо-Робсои, Керте, Грей-Тернер, Куллен белгілері анықталса, алдын-ала
«Үйқыбездің қабынуы ?» деген диагнозды қойып, тез ауруханаға жіберу керек. Лабораторлы зертегеннің ішінде ең маңыздысы - қандағы амилазаның кезеңін анықтау болып табылады.
Емі. Ауру ерте анықталса, емді консервативті әдістермен жұргізеді. Тамақта сілті минеральды су ішүді тағайындайды, керекті диета сақтау керек.
Ұйқыбездің тінінің спазм-жиырылуын жою үшін, спазмолитик дәрілерді - но-шпа, папаверин береді, үйқыбездің сөлін басу үшін 0,1% атропин ерітіндісін бүлшықетке егеді, көктамырға улы заттарды шығаратын сүйықтықтарды жібереді: неокомпенсан, ацесоль, дисоль, глюкоза, 4% сода ерітіндісін, электроитгы ерітінділерін, барлығының көлемі күніне 3-4 литрға дейін. Аяғында міндетті түрде зәрді айдап шығаратын - фуросемид немесе лазиксты сол капельница арқылы жібереді. Оны орындамаса, қантамырдағы өте көп сұйықгық артериальді қысымды көтеріп жіберед і, жүректің қызметіне кедергі болады. Үйқыбездің сөлінің қурамына кіретін ферментті дәрілерді - трасилол, контрикал, гордокс, тағайындайды. Егерде, консервативті ем нәтиже бермесе және іріндеген, некроздалғанның белгілері анықталса, онда ота арқылы емдейді. Жалпы жансыздандырумен, бел жағынан тіліп, үйқыбездің қапшығын ашып, іріндеген немесе некроздалған тіндерді кесіп, алып тастайды. Қалған тіндерді тігіп, ота болған орынға микроирригаторды бөлек тесіктен өткізіп, қалтырады. Ота тілмені түйінді тігіспен жабады. Отадан кейінгі кезеңде сол микроирригатор арқылы антисептик немесе антибиотиктердің ерітінділерімен жуып тұрады -қабынған сарысу және іріннің іздері тоқгағанға дейін. Әдетге, 5-7 қүннен кейін микроирригаторды алып тастайды. Науқасты реанимациялы бөлімге жатқызады, үйқыбездіңорнынанүдайы сарысу ағып, шығып тұрады, іріндеуге жағдай тұғызып. Сондықтан, өте көп мөлщерлі атибиотиктерді таағайындайды көк тамыр арқылы және бұлшықет арқылы. Антибиотиктердін тұрін әр 6-7 күннен кейін айырбастап тұрады. Улы заттарды қаннан шығару үшін көп мөлшерлі сұйықтықтарды көк тамыр арқылы жібереді, аяғында зәрді айдап шығаратын фуросемид немесе лазиксты жіберіп. Дәрумендерді, әсіресе В-тобының дәрумендерін бүлшыкетке егеді, қабынуға қарсы дәрілерді береді.
Достарыңызбен бөлісу: |
