Word – Windows жүесіндегі құжаттарға мәтінді енгізуге, оларды редакциялауға, графиктерді безендіруге, суреттерді, формуларды, кестелерді, фото орналастыратын графикалық редактор

7. Автофильтр

1-қадам

2-қадам

Бұл қадам мәліметтердің қайда орналасқанын –қатарда ма, бағанада ма –көрсетіп, олардың түсіндіру мәліметтерін қай интервалдан алатынымызды да көрсету керек. Түсініктеме диаграммадағы мәліметтердің аттарын және оң жақта орналасатын нұсқауыштарын-маркерлерін бейнелейді.

Мысалға, біздің экранымызда, Диаграмма шебері мәліметтердің қатарларда орналасқанын дұрыс анықтағандықтан, ешнәрсені өзгердудің қажеті жоқ.

Түсініктеме беретін миәлімет ретінде біз ешнәрсе енгебіздіктен, оң жақтағы белгілі тұратын орында келісім бойынша авлынатын

«1-қатар» деген сөз тұр.Түсінік беретін текст үшін бағаналар санын өзгерту қажет емес. Сонымен, бәрі ойдағыдай болса, «Келесі» батырмасын тағы да басамыз.

3-қадам

4-қадам

Power Point – презентациялық материалдарды слайд түрінде жасау және оларды қағазға, экранға, мөлдір пленкаға (кейін кодоскопта пайдалану үшін) немесе 35 миллиметрлік пленкаға шығаруға арналған. Пайдаланушыға шаблондардың модификацияланған жиынтығы, слайдтар редакторы, схема құру құралы ұсынылады. Слайд дегеніміз – тақырыптарды, мәтінді, кестелерді, графикалық объектілерді, ұйым схемаларын, дыбыстық фрагменттерді, бейнеклиптерді және гиперсілтемелерді іске қоса алатын күрделі объект. Бір стильде пішінделіп, белгілі тақырып бойынша жинақталған слайдтар және тиісті қосымша материалдар презентация деп аталады.

Презентациялық бағдарламалардың көбісі анимация (қозғалысты), дыбыс және бейнемен жұмыс істеуді, сонымен қатар, мультимедияның басқада мүмкіндіктерін пайдаланады. Мультимедиа дегеніміз – компьютерде дыбысты, ақпаратты, тұрақты және қозғалыстағы бейнелерді біріктіріп көрсету үшін жинақталған компьютерлік технология болып табылады.

Презентация жасауда мынадай ұсыныстарды ескеру керек: презентацияны алдын-ала жоспарлау; әр слайд мәнді және есте қаларлқтай болуы керек; слайдтағы ақпарат қысқа және қарапайым болғаны жөн; импортталатын бейне пішінін таңдауда көрсету құралының мүмкіндіктерін ескеру; кескіндегі объект фон түсінен ерекше болуы керек; фотокескінді арнайы бағдараламаларда редакциялау керек; слайдты безендіру үшін қанық және үйлесімді түстерді таңдау; презентацияға анимацияны, бейне, дыбыс және басқа құралдарды пайдалану керек.

Power Point менюлері оффистің басқа қосымшаларындағы менюлерге ұқсас. Power Point-та презентация жасауды таңдау үшін жаңадан үйренуші Мастер автосодержанияны, ал тәжірибелі пайдаланушы бос презентацияны пайдаланғаны жөн. Мастер автосодержания сұхбат терезесін іске қосқаннан кейін Файл-Создать-Презентации командасы көмегімен презентация түрін таңдау сұхбат терезесіне кіріп, презентация шаблондарының бірін таңдау керек.

Презентация шаблоны дегеніміз – белгілі жағдайларда пайдалануға арналған слайдттар жиынтығы, схемалар мен слайдтың үлгілері.

Слайдқа музыка немесе дыбыс қосу үшін мыналарды жасау қажет:

1. Музыка немесе дыбыс қосылуы тиіс слайдты ашу.

2. Вставка-Фильмы и звук командасын беру.

3. Мына әрекетттердің бірін орындау: клиптер коллекциясынан дыбыс кірістіру үшін Звук из коллекции тапсырмасын беріп, қажетті дыбысты көрсету; файлдан дыбысты кірістіру үшін Зву из файла тапсырмасын беріп, қажетті файлды табу.

4. Дыбысты қайта жаңғырту әдісін іске қосу.

Объектілердің слайдта пайда болу ретін басқару үшін: 1. Анимацияның Показ слайдов-настройка командасын орындау; 2. Тізімде объект таңдап, оның реті мен пайда болу уақытын, түр өзгертуін, дыбыстық сүйемелдеуін және т.б. таңдау; 3. Осы процедураны слайдтағы әр объект үшін кезек бойынша қайталау керек.

PowerPoint презентацияны жоспарлауға, жасауға мүмкіндік береді. Пайдаланушыға шаблондардың модификацияланатын жиынтығы, слайдтар редакторы, схема құру құралы ұсынылады, Excel, Lotus 1-2-3 және ASCII файлдарына қоса көптеген импорт/экспорт пішімдер қолданылады.

PowerPoint презентацияның барлық құрауышарын шығаруға немесе басуға және де презентацияларды кейін Web-серверде басып шығару үшін Web-бет ретінде сақтауға мүмкіндік береді.
Презентция жасау үшін мына әрекеттерді орындау талап етіледі:

1. 
   PowerPoint-ті іске қосу. Егер ол жұмыс істеп тұрса, жақын презентация шаблонын таңдау.
   
2. 
   Презентации қосымша бетінде оның тақырыбына ең жақын презентация шаблонын таңдау.
   
3. 
   Слайдтар режиміне өтіп, слайд тақырыбының мазмұнын ерекшелеп, өз тақырыбыңды теру.
   
4. 
   Әр слайдта үлгі мәтіннің орнына талап етілетін мәтінді теру. Келесі немесе алдыңғы слайдқа өту үшін слайдтар бойынша жылжу батырмаларын пайдалану.
   
5. 
   Жазбалар режиміне өтіп, ағымдағы слайдқа түсінік беру.
   
6. 
   Құрылым режиміне өтіп, презентация жоспарын қарап шығу.
   
7. 
   Слайдтарды сұрыптау режиміне өтіп, слайдтардың орналасу ретін өзгерту.
   
8. 
   Презентация экранда қалай көрінетінін көру үшін PowerPoint терезесінің астындағы қарау батырмасын шерту. Слайдты қолмен алмастыру үшін үстінен шерту немесе Вид-Показ слайдов командасын орындау.
   
9. 
   Дайын презентация көрсетуін аяқтау.
   
10. 
    Презентацияны сақтау-Файл-Сохранить командасын орындап, презентацияға ат меншіктеу, кейін Сохранить батырмасын басу (презентация файлы .ppt кеңейтуін иеленеді).
    

PowerPoint презентацияларды нақты стильдежасауға мүмкіндік береді. Презентация стилін басқарудың үш әдісі бар: безендіру шаблондары, түстік схемалар және үлгілер.

Әр презентацияда төрт үлгі пайдалануға болады – слайдтар, титул беттері, берілетін беттері, мәлімдеуші жазбалары.

PowerPoint слайдтары объектіледен (мәтін, график, сурет, ұйымсхемасы, бейнеклип; Excel электрондық кестесі, Word кестесі және басқалар слайдқа қосқанда объект болып кетеді) тұрады. Объектімен жұмыс істегенде оны алдын ала ерекшелеу керек, кейін оның өлшемдерін, орналасуын, түсін, шекарасын өзгертуге болады.

Слайд жасалғаннан кейін, оны өзгерту үшін мына әрекеттерді орындау қажет:

1. 
   PowerPoint терезесінің төменгі жағында орналасқан Разметка слайда батырмасын басу;
   
2. 
   Разметка слайда диалог терезесінде жаңа белгілеу таңдау.
   

1. 
   Көрсету өткізудің баяндамашы басқаратын әдеттегі әдісі, мұнда слайдар толық экранды режимде бейнеленеді.
   
2. 
   Пайдаланушы басқаратын әдіс. Презентация кішігірім терезеде бейнеленеді (бір пайдаланушы желі бойынша немесе Интернет арқылы қарағанда), слайдтарды алмастыру, слайдтарды редакциялау, көшірмелеу немесе басып шығару командалары бар.
   
3. 
   Автоматты-презентация толық автоматты түрде толық экранға өткізіледі. Бұл режимде көрмелік стендте немесе жиналыста пайдалануға болады. Бұл жағдайда көптеген меню мен командаларды пайдалануға тыйым салып, циклдік көрсету режимін іске қосуға болады.
   

Кестенің құрылымын жасағанда алдымен оның өрістерінің аттарын, типтерін және олардың размерлерін анықтау керек. Кестенің әр өрісіне 64 символдан тұра алатын, ат меншіктеледі.

• 
  Мәліметтер қорының бәрін бір операция жасап құру үшін мәліметтер қорының шеберін қолданады;
  
• 
  Кестеге бұрынғы кестелерден өрістерді таңдау. Оны мәліметтер қорының шебері жүзеге асырады;
  
• 
  Таблица режимінде бос кестеге мәліметтерді енгізу. Кестені сақтаған кезде мәліметтер талданады және әр өріске керекті мәліметтер типі және формат меншіктеледі;
  
• 
  Конструктор режимінде кесте макетінің барлық параметрлері анықталады.
  

Мәліметтреді сұрыптау. Мәліметтерді қарау ыңғайлы болу үшін кестедегі жазуларды анықталған тізбек ретінде сұрыптау керек. Мәліметтерді сұрыптау үшін Записи - Сортировка командасын орындау керек.

Конструктор көмегімен форманы өзіңіз жасауыңызға болады. Форма шебері таңдалған өрістер негізінде форманы автоматты түрде жасайды. Керек болса форманы конструктор режимінде өзгертуге болады. Автоформалар автоматты түрде өздері формаларды жасайды.

Жаңа сұранысты құру үшін мәліметтер қорының терезесінде Запрос қосымшасын таңдап, Создать батырмасын басып және ашылған терезенің ішінде 5 пункттан біреуін таңдау: Конструктор, Простой запрос (қарапайым сұраныс), Перекрестный запрос (Қиылысқан сұраныс), Повторяющиеся записи (қайталанатын жазулар), Записи без подчиненных. Конструктормен әртүрлі сұранысты құруға болады, бірақ бұл сұраныс тек қана сұраныстарды жасайтын тәжірибесі бар қолданушыларға ұсынылады. Қарапайым сұраныс шебер көмегімен анықталған өрістен немесе басқа сұраныстардан құруға мүмкіндік береді. Қайталанатын жазулар пункті қарапайым кестеде немесе сұраныста қайталанатын жазуларды іздейтін сұраныстарды жасайды, ал записи без подчиненных пункті – бағынышты кестеде бірде - бір сәкес келмейтін жазуларды іздейтін сұраныс.

Еспетерді құру. Есеп – бұл қортынды ақпаратты қарауға және баспаға шығаруға арналған құрал. Есептерде күрделі есеп-қисапты, статистикалық салыстыруларды алуға болады және де оған суреттерді және диаграммаларды орналастыруға болады.

Есептерді құру үшін Отчеты қосымшасын ашып, Создать батырмасын басу керек. Новый отчет терезесі ашылады, онда есепті құрудың 6 тәсілі келтірілген: Конструктор, Мастер отчетов, Автоотчет в столбец, Автоотчет ленточный, Мастер диаграмм және Почтовые наклейки. Конструктор есепті өзідігінен құрылуға мүмкіндік береді. Мастер отчетов кестенің (сұраныстардың) таңдалған өрістері негізінде есептерді автоматты түрде құрады. Автоотчет в столбец және Автоотчет ленточный – есептерді құрудың қарапайым тәсілдері: тек кесте (сұраныс) атын көрсетсе болды, қалғанын есептер Шебері өзі жасайды. Диаграммалар Шебері есепті диаграмма түрінде құрады.

"Реляциялық" сөзі ағылшынның relation – қатынас сөзінен шыққан.

Access-те үш типті кілттік өрістер қолданылады: қарапайым кілт, құрамды кілт, сыртқы кілт.

Логикалық топталған мәліметтерді әр түрлі кестелерде сақтау мүмкіндігі бар және оларды бір базаға біріктіру арқылы арасында байланыс орнату. Байланыс орнату үшін кестелер өрістерінің аттары немесе мәліметтер форматы бірдей болуы керек. Кестелер арасындағы байланысты осы өрістердегі сәйкес мәндер арасында қатынас орнатады.

Access - те кесте арасында 3 түрлі байланыс орнатуға болады: бірді көпке, көпті көпке, бірді бірге (один ко многим, многие ко многим, один к одному)

Бірді көпке байланысы-көп қолданады.Ондай байланыста А кестенің әр жазбасына В кестенің бірнеше жазбасы сәйкес келуі мүмкін.Бұл жазбалардың өрістері- кілт деп аталады.

Бірақ В кестенің жазбасы А кестенің бір ғана жазбасына сәйкес келеді.

Көпті көпке байланысы А кестесінің бір жазбасына В кестесінің бірнеше жазбасы сәйкес келеді, ал В кестесінің бір жазбасына- бірнеше А кестесінің жазбасы сәйкес келеді. Осында схема тек үшінші кестемен жасалады. Оның кілті ең азы екі өрістен тұрүы мүмкін. Оның бір өрісі А кестесінің өрістеріне , екіншісі В кестесінің өрістеріне сәйкес келеді.

Бірдің бірге байланысы. Бұл байланыс көп қолданылмайды. А кестесінің жазбасы В кестесінің бір ғана жазбасына сәйкес келеді, және керісінше.
Қолданылған әдебиеттер [13-16], [18], [25-26], [27-28], [31-32]
Тақырып 8 Антивирустік программасы. Архитеу программасы.

Компьютерлік вирус дегеніміз - әдетте өлшемібойынша кіші арнайы компьютерлік программа. Басқа программаларда «көбейтілетін» және «жұғатын» мүмкіндігі бар.

Компьютерлік вирустар «таза» компьютерге вирус жұққан иілгіш дискеттер арқылы таратылады. Егер компьютер жергілікті желіге таралуына бұрынғыдан да кең жол ашылады.

Вирустар әсерін жоятын антивирустық программаларды үш негізгі топқа бөлуге болады:

• 
  Файл мәліметтерінің бақылауға арналған олардың қосындыларын есте сақтауға негізделген программалар.
  
• 
  Программаға немесе операциялық жүйеге вирус жұққан сәтте оларды анықтайтын резиденттік программалар.
  
• 
  Вирус жұқтырылғаннан кейін олардың бар екенін анықтайтын программалар.
  

1. 
   Информацины әркімнің жиі пайдалануын шектеу және оның көшірсмесін сақтау.
   
2. 
   Сырттан келген мәліметтерді мұқият тексеруден өткізу.
   
3. 
   Вирустан «емдеу аспаптарын» дауындап қою.
   
4. 
   Белгілі бір уақыт сайын компьютерді тексеріп отыру.
   

Егер файл жадтың көп көлемін алса және дискетке сыймайтын болса, оны қысуға мүмкіндік беретін арнайы бағдармалар қолданылады.

Информацияны қысу дегеніміз – файлдағы информацияның көлемін кішірейту оны архивтеу деп атайды.

Архивтеу файлды бөгде адамдардың орынсыз қатынауынан информацияны парольмен қорғайды және файлдарды компьютерлік вирустардан бүлінуден жартылай қорғайды.

Архивтеу қарапайым қапшықтар мен файлдарды буып-түйіледі және арнайы архивтік файлға орналастыру

Архивтік файл дегеніміз өзінде бір немесе бірнеше файлдар немесе қысылған түрде қапшықтар арнайы түрде ұйымдастырылған файл.

Көлемі бойынша үлкен архивтік файлдар бірнеше дискілерде (томдарда орналасуы мүмкін. Мұндай архивті көптомды деп атайды.

Егер архивтеу процессі бар болса онда кері процесс архивтен шығару болуы қажет.

Архивтік файл құру үшін ондаған арнайы архиватор-бағдарламалар бар. Кең тараған бағдарламалардың ішінен ARJ, RAR, PRZIP атауға болады.

Осы архиваторлардың барлығы архивтеудің негізгі міндеттерін орындайды:

1. 
   Жаңа архивтерді құру;
   
2. 
   Архивтерден файлдарды алу;
   
3. 
   Бар архивке файлдарды қосу;
   
4. 
   Өзі шешілетін архивтерді құру;
   
5. 
   Көп томды архивтерді құру;
   
6. 
   Архивтерді бүтіндігіне тестілеу;
   
7. 
   Зақым келтірілген архивтерді толығымен немесе жартылай қалпына келтіру;
   
8. 
   Бөгде адамдардың қарауынан және өзгертуінен архивтерді қорғау.