207
13.2 Білім беру
саласындағы саясат
құрал болмауы керек». Бұл сөздер бойынша дүниеде барлығы да адам
үшін, оның игілігі үшін жасалуы шарт, алайда адамның қолымен немесе
адамның арқасында белгілі бір мақсатқа жетуге тырысу – адамгершілікке
жатпайды. Біз бар ұмтылысымызды қоғам игілігіне бағыштауымыз
керек.
«Егер оқытуды біреудің басынан басқаның басына білім тасымалдау
деп түсінсек, онда адамды ешнәрсеге де үйретуге болмайды», деп
тұжырымдаған Платон. Адам бойындағы барлық білімді өзі есіне
түріруі керек. Платонның бұл пайымдауын екі жақты – мифологиялық
және рационалды түрде түсініге болады. Мифологиялық тұрғыдан,
Платонға жүгінетін болсақ, адам жаны өмірге келерге дейін құдайлардың
арасында тұрып, сол жерде білім алады. Құдайлардан сол жанды алып
осы өмірге келгенде, адамның бұрынырақ игерген білімді тек есіне
түсіруі ғана керек.
Философия тарихында неміс философ-рационалисі, әрі математигі
В.Лейбниц пен ағылшын философ-эмпиригі Д.Локк арасындағы
пікірталас болғандығы аян. Рене Декарт секілді Лейбниц те идеялар туа
бітеді деп есептеген, ең маңызды және басты білім адамға туғаннан
берілген деп пайымдаған. Әрине, мәселе адамның физика немесе
математика заңдарын туа білуінде емес, егер адамды дұрыс тәрбиелеп,
дамытса, ең басты ақиқаттарды оның өзі-ақ ашатындығында. Адам
болмысында туа біткен білім әу бастан бар. Осы білімді өн бойынан алу,
оны «еске түсіру»- өте күрделі әрі көптің қолынан келе бемейтін шаруа.
Мұның бәрі оқудың, күнделікті білімдерді игерудін, бұрынғылардың
бізге дейінгі білгенін білу керек еместігін меңземейді.Үлкен сана
деңгейіне асқақтау үшін, Кіші сананы күнделікті және жан-жақты
дамыту қажет, белгісіздікке ұмтылу үшін өзіңе таяныш-тірек
қалыптастыру керек.
Қазіргі мәдени және саяси шынайылық.
Мемлекеттің білім беру саясаты. Білім беру
қадағалау және сүзгі тәсілі ретінде. Білім
беру – болашаққа капитал алу және статус
үшін күрес ретінде. Білім беру саласындағы стандарттау. Қоғамның
әлеуметтік-мәдени өзгеру контекстнде білім беру жүйесін реформалау.
ҚР-да білім беруді реформалаудың нормативті негізі: «Білім беру» (1999
ж.); «2015 жылға дейін Қазақстан Республикасында білім беруді дамыту
концепциясы» (2003 ж.); «Білім беру саласындағы мемлекеттік саясат
концепциясы» (1995 ж.). ҚР-ғы білім беру бағдарламалары және
шарттары. Азаматтық білім беру идеясы. Діл және білім беру. Ұлттық
білім беру: ұғым және мәселелері (проблемалары). ҚР-да білім берудің
ұлттық моделін қалыптастыру. Отандық білім беруді әлемдік евразиялық
білім
беру
кеңістігіне
интеграциялау.
Жаһандану
және