I тарау. Химиялық алғАШҚЫ ҰҒымдар күні Сабақтың тақырыб


Заттар және олардың бір – біріне айналуы туралы ғылым



жүктеу 3,03 Mb.
бет16/16
Дата20.11.2018
өлшемі3,03 Mb.
#22247
түріСабақ
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16




  1. Заттар және олардың бір – біріне айналуы туралы ғылым.

  2. Орыс химиясының атасы.

  3. Тізбекті реакцияны шығарған химик.

  4. Әрі, композитор, әрі химик – ғалым.

  5. Тұзды көлдердің тұзын өнеркәсіп мүдделеріне пайдалану

мүмкіндіктерін зеттеген ғалым.

  1. Гипстен күкірт өндірген химик.

  2. Химия ғылымының тарихында ұлы алтын заң ашқан ғалым.

  3. Химияның құрылыс теориясын ашқан органик – химик.


Шешуі:

  1. Химия. 2. Зинин. 3. Семенов. 4. Бародин. 5. Морковников. 6. Бекетов. 7. Менделеев. 8. Бутлеров


Сөзжұмбақ «Металдар»


1

м






















2




Е




























3

т

























4




а

























5




л



















6







д










7




а
















8







р



















  1. Күмістей ақшыл, женіл металл.

  2. Мемлекет атымен аталатын элемент.

  3. Магнитті қасиеті бар металл.

  4. Сілтілік металл.

  5. Бағалы металл.

  6. Радоиактивті металл.

  7. Ең ауыр металл

  8. Оқтың құрамына кіретін металл.


Шешуі:

1. Магний. 2. Германий. 3. Темір. 4. Натрий. 5. Алтын. 6. Радий. 7. Қалайы. 8. Қорғасын.

Сөзжұмбақ «Галогендер»

Г





































А





































Л





































О





































Г





































Е





































Н





































Д





































Е





































Р








1. Бірінші дүниежүзілік соғыста хлорды тұншықтырғыш улы зат ретінде қолданған мемлекет.

2. Тез ыдырап кететін тұрақсыз радиоактивті элемент.

3. 1774 жылы швед оқымыстысы К. Шееле алған элемент (сарғылт жасыл түсті, тұншықтырғыш , улы газ).

4. Тоңазытқыш сұйықтар фреондар алуға жұмсалатын элемент.

5. Металдармен тікелей әректтесіп тұз түзетін элементтер.

6. Йодты 1811 жылы қай ғалым ашты.

7. 1886 жылы фторды ашқан химик.

8. Алғашқы көмекке пайдаланылатын бейметалл.

9. Ауада түтінденетін концентрлі ерітінді.

10. Жүйкені жайландыратын, дәрі- дәрмек құрамына кіретін элемент.
Шешуі:
1. Германия

  1. Астат

  2. Хлор

  3. Фтор

  4. галоген

  5. Бернер

  6. Муассан

  7. Йод

  8. Хлорсутек

  9. Бром


IV. Кезең

Келесі кезеңде 3 топ зертханалық жұмыстарда қауіпсіздік ережесін сақтауға

байланысты сөйлемді құрастыру керек. Әрбір топ тиісті ұпайларын алады.

Жасырын сөйлем:





C


Ұ


Й


Б


И


З


І


Ң


А


Т


Ы


Л


М


Р


А


Ы


О


Р


Ө


Ж


Е


Р


А


П


О


А


Д


Т


Қ


Р


Қ


Ы


Ә


Н


А


Қ


Ұ


Б


Й


Ы


Қ


Ы


П


А


Н


Ж


Е


Ң


Ы


С


А


Д


Ы


Д


З


Н


А


Қ


О


А


С


Р


Т


Ғ


Ы


Р


Ы


П


Ж


А


Т


Л


Д


Т


А


А


У





Жауабы: Сұйықтарды қыздырып жатқан пробирканы өзіне және жолдастарына қаратып ұстауға болмайды.
Жасырын сөйлем:

Х

Р

М

Ж

Ұ

Ш

К

А

Ф

Л

О

Е

Н

М

А

П

А

Т

Т

С

І

С

Ы

Р

Т

Ж

А

Е

Г

Ж

І

Т

А

У

А

С

Н

Е

Ә

Р

І

Н

Қ

Е

Т

Д

Е

Т

И

Б

Е

А

Ж






Жауабы: Хлормен жұмыс істегенде тәжірибені тартпа шкафта жасау қажет

Жасырын сөйлем




Б


е

Н

п

А

п

С

т

Ы

е

Н




Р

М

Т

Т

Ш

Ы

а

Қ

қ

П

Ж




о

М

А

Р

к

н

а

л

Ы

м

ұ




Р

А

т

Ф

а

т

Ы

А

С

у

Қ




е

ң

К

о

Л

П

П

Д

І

Е

А

т

з

Е

е

Қ

ғ

А

а

Й

с

Т

ж

Е


Жауабы: Броммен тартпа шкафта, резеңке қолғап пайдаланып, сақтықпен жұмыс істеу қажет.
Сабақты бекіту: Әрбір оқушыға «Галогендер және олардың қосылыстары»

бойынша тест жұмыстары беріледі.



І – нұс
1. Галогендер тобына жататындар:

а) Si, Ca, Mg, Ba, In

б) F, C1, Br, I, At

в) C1, I, K, At, Na

г) C1, F, Ne, Xe, Cu

2. Галогендердің сытрқы энергетикалық деңгейі мына электронды

формуламен сипатталады:

а) 1s2 2s2

б) 1s2 2s2 2p3

в) 1s2 2s2 2p5

г) 1s2 2s2 2p4

3. Галогендер атомының белсенділігі мына қатарда артады:

а) F, C1, Br, I, At

б) C1, Br, I, F, At

в) At, I, Br, C1, F

г) I, At, C1, Br, F

4. 20˚c температурада 1 көлем хлордың неше көлемі ериді:

а) 3,5


б) 1,7

в) 2,9


г) 2,5

5. Галоген тобына жатпайтын элемент :

а) I

б) Br


в) Cr

г) Cl


6. Мүмкін болатын химиялық әрекеттесу:

а) NaF + Cl2

б) NaI + F2

в) NaCl + Br2

г) NaCl + F2

7. Тұз қышқылы мына заттармен әрекеттеседі:

а) Cu, CuO, Cu(OH)2

б) АgNO3, Ca, NaOH

в) Zn, ZnO, Zn(OH)2

г) NaOH, Na2O, метилоранж

8. Бөлме температурасында қатты күйде болатын элемент:

а) F2

б) Cl2

в) Br2

г) I2

9. Хлордың судағы ерітіндісі:

а) хлорсутек

б) тұз қышқылы

в) хлор қышқылы

г) хлорсуы

10. Хлор темірмен әрекеттескенде түзілетін өнім:

а) темір хлориді (ІІ)

б) темір оксиді (ІІІ)

в) темір хлориді (ІІІ)

г) темір бромиді (ІІІ)

11. Галогендердің ішіндегі күшті тотықтырғышы:

а) F2

б) Cl2

в) Br2

г) I2

12. 1826 жылы француз оқымыстысымен ашылған элемент:

а) F2

б) Cl2

в) Br2

г) I2

13. Фтор бос күйінде:

а) сұйық улы зат

б) қатты улы зат

в) улы газ

г) қара сұр түсті улы газ

14. Теңіз балдырларында кездесетін элемент:

а) F2

б) Cl2

в) Br2

г) I2

15. Хлор газы ауадан неше есе ауыр:

а) 2 есе

б) 1,5 есе

в) 2,5 есе

г) 3 есе


ІІ – нұсқа

1.1774 жылы швед оқымыстысы К. Шееле күшті тотықтырғыштарға концентрлі тұз қышқылын әсер ету арқылы алынған элемент:

а) F2

б) Cl2

в) Br2

г) I2

2. Галогендердің ішіндегі ең әлсіз тотықтырғыш элемент:

а) F2

б) Cl2

в) Br2

г) I2

3. Тоңазытқыш сұйықтар фреондар алуға жұмсалатын элемент:

а) F2

б) Cl2

в) Br2

г) I2

4. Тұз қышқылының тұздары:

а) хлоридтер

б) хлорсутек

в) хлорсуы

г) хлор қышқылы

5. Хлорсутектің 1 л массасы нешеге тең:

а) 1,55

б) 1,64


в) 2,22

г) 2,64


6. Бірінші дүниежүзілік соғыста 1915 жылы Германия қай элементті тұншықтырғыш улы зат ретінде қолданды:

а) F2

б) Br2

в) Cl2

г) I2

7. 1886 жылы француз химигі Г. Муассанмен ашылған элемент:

а) F2

б) Br2

в) Cl2

г) I2

8. Бөлме температурасында қатты күйде болатын элемент:

а) F2

б) Cl2

в) Br2

г) I2

9. Галогендердің сытрқы энергетикалық деңгейі мына электронды формуламен

сипатталады:

а) 1s2 2s2

б) 1s2 2s2 2p3

в) 1s2 2s2 2p5

г) 1s2 2s2 2p4

10. Галогендердің ішіндегі күшті тотықтырғышы:

а) F2

б) Cl2

в) Br2

г) I2

11. Хлор газы ауадан неше есе ауыр:

а) 2 есе


б) 1,5 есе

в) 2,5 есе

г) 3 есе

12. Фтор бос күйінде:

а) сұйық улы зат

б) қатты улы зат

в) улы газ

г) қара сұр түсті улы газ

13. Хлор темірмен әрекеттескенде түзілетін өнім:

а) темір хлориді (ІІ)

б) темір оксиді (ІІІ)

в) темір бромиді (ІІІ)

г) темір хлориді (ІІІ)

14. Теңіз балдырларында кездесетін элемент:

а) F2

б) Cl2

в) Br2

г) I2

15. Тұз қышқылы мына заттармен әрекеттеседі:

а) Cu, CuO, Cu(OH)2

б) АgNO3, Ca, NaOH

в) Zn, ZnO, Zn(OH)2

г) NaOH, Na2O, метилоранж

ІІІ – нұсқа
1. Галоген тобына жатпайтын элемент :

а) I


б) Br

в) Cr


г) Cl

2. Хлор электрондық құрылымына сай неше валентті бола алады:

а) І, ІІ, ІІІ

б) І, V, VI

в) II, IV, VI

г) I, III, V, VII

3. Хлордың салыстырмалы атомдық массасы нешеге тең:

а) 35,5


б) 34,7

в) 40,5


г) 45,5

4. 1886 жылы француз химигі Г. Муассанмен ашылған элемент:

а) F2

б) Br2

в) Cl2

г) I2

5. 1774 жылы швед оқымыстысы К. Шееле күшті тотықтырғыштарға концентрлі тұз қышқылын әсер ету арқылы алынған элемент:

а) F2

б) Cl2

в) Br2

г) I2

6. Тұз қышқылы мына заттармен әрекеттеседі:

а) Cu, CuO, Cu(OH)2

б) АgNO3, Ca, NaOH

в) Zn, ZnO, Zn(OH)2

г) NaOH, Na2O, метилоранж

7. Хлорсутектің 1 л массасы нешеге тең:

а) 1,55


б) 2,22

в) 2,64


г) 1,64

8. Галогендердің сытрқы энергетикалық деңгейі мына электронды формуламен

сипатталады:

а) 1s2 2s2

б) 1s2 2s2 2p3

в) 1s2 2s2 2p5

г) 1s2 2s2 2p4

9. Хлор газы ауадан неше есе ауыр:

а) 2,5 есе

б) 1,5 есе

в) 2 есе

г) 3 есе


10. Теңіз балдырларында кездесетін элемент:

а) F2

б) Cl2

в) Br2

г) I2

11. Галогендер тобына жататындар:

а) Si, Ca, Mg, Ba, In

б) F, C1, Br, I, At

в) C1, I, K, At, Na

г) C1, F, Ne, Xe, Cu

12. Галогендердің ішіндегі күшті тотықтырғышы:

а) F2

б) Cl2

в) Br2

г) I2

13. Хлордың судағы ерітіндісі:

а) хлорсутек

б) тұз қышқылы

в) хлор қышқылы

г) хлорсуы

14. 20˚c температурада 1 көлем хлордың неше көлемі ериді:

а) 3,5


б) 1,7

в) 2,9


г) 2,5

15. Тоңазытқыш сұйықтар фреондар алуға жұмсалатын элемент:

а) F2

б) Cl2

в) Br2

г) I2


Үйге тапсырма: «Галогендер және олардың қосылыстары» тақырыбын

қайталау, берілген есептерді шығару.


Бағалау. 18-20 балл «5»

17-15 балл «4»

14-12 балл «3» деген бағалармен бағала

Сабақтың тақырыбы:Атом құрылысы, периодтық жүйе және периодтың заң туралы білімдерін қайталау

Сабақтың мақсаты: -атом құрылысы, периодтық жүйе және периодтың заң туралы білімдерін қайталап,бір жүйеге келтіру -есептер шығару дағдыларын одан әрі дамыту

өз беттерімен жұмыс істеуге тәрбиелеу.



Көрнекілігі:Д.И.Менделеевтің периодтық жүйесі кестесі

Сабақ түрі:қайталау

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі.

Сұрақтарға жауап беру,өтілген тақырыптарды қайталау:

1. Қазіргі кезде неше химиялық элемент белгілі.

2. Химиялық элементтің қасиеті немен анықталады?

3. Элемент атомының құрылысы қандай?

4. Элементтердің топша бойынша қасиеттерінің ұқсас болуы немен анықталады және олардың металдық, бейметалдық қасиеттері қалай өзгереді.

5. Период бойынша элементтердің қасиеті қалай өзгереді?

6.периодтық заңды кім ,қашан ашты?

7.периодтық заңның анықтамасы

8 .Элементке сипаттама беру жоспары бойынша реттік нөмірі 20 және 6-ыншы элементтеріне сипаттама бер. Осы элементтер оксидтері берілген заттың қайсысымен әрекеттеседі: НСІ, NaOH?

9.Атом ядросы қандай бөлшектерден тұрады? 10 .Атом ядросының заряды немен анықталады?

11.Нейтрон мен протонның қандай ұқсастықтары мен айырмашылықтары бар?

12.Протон мен электронның қандай ұқсастықтары мен айырмашылықтары бар?

13.Элемент атомының массасы немен анықталады?

14.Протон, нейтрон және электронның массасы мен зарядтар қандай?

15.Изотоп атомдарында қандай ұқсастықтар мен айырмашылықтар бар?

ІІ.Химиялық элементке сипаттама берудің үлгі жоспары б/а мына элементтерді сипаттау:К,АІ.Мп.


  1. Элементтің периодтық жүйедегі орны.

а) реттік нөмірі;

ә) периоды, қатары;

б) тобы, топшасы;

в) атомдық массасы;

2. Элементтің атомдық құрылысы.

а) атом ядросының заряды;

ә) атом құрамының формуласы (р,п,е сандары);

б) энергиялық деңгейлер саны және онда электрондардың орналасуы (е);

в) электрондық формуласы(1s2,2s….);

г) кванттық ұяшықтар;

д) сыртқы қабаттағы электрон саны=>металл немесе бейметалл;

3. Элементтің жоғары валенттілік көрсететін қосылыстарының формуласы.

а) оксидтері;

ә) гидроксидтері;

б) ұшқыш сутекті қосылыстары;

ІІІ.Қорытындылау,бағалау.Үйге:8-сыныптан қайталау.

Сабақтың тақырыбы:Химия –жаратылыстану ғылымдарының бір саласы.Химия ғылымының пайда болуы, дамуы және маңызы туралы қысқаша тарихи мәліметтер.Қауіпсіздік техникасының ережелерімен таныстыру

Сабақтың мақсаты:оқушыларды жаратылыстану ғылымдарының бір саласы- химия пәні,мақсаты,міндеттері туралы түсінік беру,химия ғылымының қысқаша даму тарихынан мәліметтер беру, қауіпсіздік техникасының ережелерімен таныстыру,пәнге деген қызығушылығын ояту.

Көрнекілігі:оқулық,химик-ғалымдар суреттері
Сабақтың барысы.
І.Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды химия оқулығымен таныстыру,оқулықты пайдалану шарттарымен таныстыру.Жұмыс дәптері, есептер жинағы,практикалық жұмыс дәптері. ІІ.Жаңа сабақ.
1. Химия –жаратылыстану ғылымдарының бір саласы.Химия пәні басқа жаратылыстану пәндері тәрізді қоршаған ортаның , бүкіл табиғаттың сырын ашуға көмектеседі.

Химия пәні- заттарды, олардың қасиеттерін ,басқа заттарға айналып түрленуін қарастырады.

Химияның міндеті- заттарды қолдану үшін қасиеттерін айқындау,адамдардың сұранысына қажет жаңа химиялық заттар алу , табиғи қорларды орынды пайдаланып,қоршаған ортаны қорғау.

Химия ғылым ретінде ХІХ-ХХ ғасырларда қалыптасып,өзінің басты ұғымдарын ұсынып,заңдарын ашты.

Химиялық ұғымдар мен заңдар химия ғылымының ,химия пәнінің теориялық негізі болып саналады.

Химия ғылымының дамуына үлесін қосқан ғалымдар қатарына М.В.Ломоносов,Д.И.Менделеев,С.Аррениус,И.Я.Берцелиус,т.б.ғалымдар жатады.Қазақстандық –ғалымдардан Б.А.Бірімжанов,Ә.Б.Бектұров,Н.Н.Нұрахметов,К.И..Сәтбаев т.б. ғалымдарды атауға болады.

М.В.Ломоносов атом-молекулалық ілімнің негізін қалады,заттар массасының сақталу заңын ашты.И.Я.Берцелиус химиялық элементтерді таңбалауды ұсынды.Д.И.Менделеев периодтық заңды ашты,химиялық элементтердің периодтық жүйесін құрастырды.

Химия халықшаруашылығының,ауылшаруашылығының,өнеркәсіптің,техниканың өркендеп дамуына да,адамдардың тұрмысының жақсаруына да зор үлес қосады.Химияның көмегімен жер қойнауындағы пайдалы қазбалардағы кенді металдарға және олардың құймаларына ,мүнайды жанармай мен жағармайға,ауадағы азотты тыңайтқышқа айналдырады.

Химия кабинетінде жұмыс істеген кезде химиялық заттармен жұмыс жасаған кезде қауіпсіздік техникасының ережелерін сақтау керек.(оқулықтан).
ІІІ.Оқулық бойынша жұмыс істеу. Сұрақтарға жауап беру.

ІV.қорытындылау.Үйге:кіріспе әңгімелеу.



Кристалл торларының физикалық қасиеті

Кристалл торларының түрлері (заттар)

Балқу t - сы

Қайнау t - сы

Тығыздығы, г/см3

Қасиеті

1.Иондық

NaCI


NaF

8000

9950

14000

15000

2,2


3,2

Қатты заттар, полюсті молекулалардан тұратын сұйықтықтарда ериді.

2.Атомдық

С – алмаз

Si – кремний

Ge - германий


35000

14280

9370


42000

26000

27000


3,51


2,33

5,32

Өте қатты.

Қаттылығы жоғары. Қаттылығы орташа.



3.Молекулалық

F2

CI2

Br2

I2

HF

HCI



HBr

HI

-223

-100


-7,2

113,5
-114,2

-92

-87


-50,8

-187


-34

58,75


184,5
-99,9

-84,9


-66,7

-35,3

1,11

1,56


3,12

4,93
0,98

1,19

2,16


2,8

Газ тәрізді немесе ұшқыш заттар.



( кристалл торларының серіктігі фторға қарай төмендейді)

жүктеу 3,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау