81
6. Еңбек стажының түрлері:
а) жалпы еңбек стажы
б) арнайы еңбек стажы
в) үздіксіз еңбек стажы
г) аталғандардың барлығы
7. Жалпы еңбек стажына енетін жұмыстар:
а) қызметкер немесе жұмысшы ретіндегі кез-келген жұмыс
б) ұжымдық ұйымдардың және колхоз мүшесі ретіндегі жұмыс
в) жеке еңбектік қызмет
г) шығармашылық қызметтер
д) аталғандардың барлығы
8. Жалпы еңбек стажына енетін басқа да негіздер:
а) әскери қызмет
б) оқу
в) шығармашылық оқу
г) өз мамандғы бойынша жұмыс істеген кезеңдері
д) аталғандардың барлығы
9. Еңбек стажындағы дәлелдемелер:
а) еңбек кітапшасымен архивтік құжаттар
б) жалақы төлегендігі туралы ведомоттер
в) жазбаша жеке еңбек шарты
г) жұмысқа қабылдау және босату туралы бұйрықтар
д) аталғандардың барлығы
10. Қандай негіздер бойынша үздіксіз еңбек стажы сақталмайды:
а) кәсіподақ органдарының талабы бойынша
б) 12 ай ішінде белгісіз себептермен өз еркі бойынша қайтадан жұмыстан
шығу
в) тәрбиелік мәні бар қызмет атқаратын жұмыскердің моральдық теріс қылық
жасауы
г) бас бостандығынан айырылған жұмыскерге соттың шешімінің заңды күшіне
енуі
д) аталғандардың барлығы
Әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер:
1.“ҚР-дағы зейнетақымен қамсыздандыру туралы” ҚР заңы. 20.06.97.
2.Жұмағұлов Ғ.Б., Ахметов А., Ахметова Г. Әлеуметтік қамсыздандыру
құқығы. Оқу құралы. Алматы: Заң әдебиеті, 2005.
3.Хамзин А.Ш, Хамзина Ж.А, Хамзина Л.А Трудовое право РК. – Астана:
Атамұра. 2004
Қосыша әдебиеттер:
4. ҚР азаматтарын зейнетақымен қамсыздандыру және қорғау. А, 2005.
5. М.Л,Захаров, Э.Г.Тучкова Право социального обеспечения России.
Учебник. –М.: Изд. БЕК, 2001.
82
№13 Сабақ. Жинақтаушы зейнетақы қорларынан зейнетақымен
қамсыздандыру.
Сабақтың мақсаты: Жинақтаушы зейнетақы қорлары елдің зейнетақы
жүйесінің тек бір деңгейі ғана емес, сонымен қатар орталық буыны болып
есептеледі. Азаматтардың басым көпшілігі зейнетақыны Зейнетақыларды
төлеу жөніндегі мемлекеттік орталықтан да, өздерінің жинақтаушы зейнетақы
қорынан да алуға мүмкіндік бар екендігін саралау.
Сұқбат сабақтың жоспары
Бақылау сұрақтары:
1. Жинақтаушы зейнетақы қорларынан зейнетақымен қамсыздандырудың
түсінігі
2. Жинақтаушы зейнетақы қорларынан зейнетақымен қамсыздандырудың
ерекшеліктері.
3. Міндетті зейнетақы жарналарын төлеу
4. Ерікті зейнетақы жарналарын төлеу
5. Міндетті зейнетақы жарналары есебінен төленетін зейнетақы төлемдері.
6. Ерікті зейнетақы жарналары есебінен төленетін зейнетақы төлемдері.
7. Жинақтаушы зейнетақы қорында жинақталған зейнетақы қаражаты.
Глоссарий
1.Міндетті зейнетақы жарналарын төлеу жөніндегі агент – ҚР-да қызметін
тұрақты жүзеге асыратын шетелдік заңды тұлғамен қатар жеке немесе заңды
тұлға, міндетті зейнетақылар жапрналарын есептеп шығаратын, ұстап қалатын
және аударатын шетел заңды тұлғалардың филиалдары мен өкілдіктері
2.Ерікті зейнетақы жарналарының салымшысы- ерікті зейнетақы жарналары
есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартқа сәйкес өзінің жеке
қаражаты есебінен алушының пайдасына ерікті зейнетақы жарналарын жүзеге
асыратын жеке немес заңды тұлға
3.Ерікті кәсіптік зейнетақы жарналарының салымшысы- ерікті кәсіптік
зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартқа
сәйкес өзінің жеке қаражаты есебінен алушының пайдасына ерікті кәсіптік
зейнетақы жарналарын жүзеге асыратын жеке немес заңды тұлға
4.Міндетті зейнетақы жарналарының салымшысы- міндетті зейнетақы
жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт жасасқан және
жинақтаушы зейнетақы қорында жеке зейнетақы шоты бар жеке тұлға
5.Диверсификация- зейнетақы активтерінің жоғалып кету қатерін азайту
мақсатында оларды уәкілетті орган белгілеген талаптарға сәйкес қаржы
құралдарына орналастыру
6.Жеке зейнетақы шоты – салымшының жинақтаушы зейнетақы қорларындағы
жеке атаулы шоты.
7.Ең төменгі зейнетақы – тиісті қаржы жылына араналған республикалық
бюджет туралы заңмен белгіленген зейнетақы төлемінің ең төменгі мөлшері
8.Жинақтаушы зейнетақы қоры – зейнетақы жарналарын тартуды және
зейнетақы
төлемдері
жөніндегі
қызметті,
зейнетақы
активтерін
инвестициялауды басқару жөніндегі қызметтті жүзеге асыратын заңды тұлға
9.зейнетақы-орталықтан, жинақтаушы зейнетақы қорларынан төленетін
зейнетақы төлемдерінің жиынтығы
83
10.үстеме жұмыс – қызметкер жұмыс берушінің бастамасы бойынша
орындайтын, жұмыс уақытының белгіленген ұзақтығынан тыс жұмыс;
Блиц – тест
1.Міндетті зейнетақы жарналары қызметкердің ай сайынғы жалақысының
қанша пайыз мөлшерінде белгіленеді ?
а) 10
б) 15
в) 5
г) 11
д) 7
2. Ерікті зейнетақы жарналары есебінен жинақтаушы зейнетақы қорларынан
төленетін зейнетақы төлемдеріне, жинақтаушы зейнетақы қорларында
жинақталған зейнетақы қаражатына кімдердің құқығы пайда болады:
а) 55 жасқа толған адамдардың
б) мүгедектердің
в) ҚР-н тыс жерлерде тұрақты тұруға кететін немесе кеткен, кету ниетін немесе
кету фактісін растайтын ҚР-ң заңдарында белгіленген құжаттарды табыс еткен
адамдардың
г) мұрагерлердің
д) аталғандардың барлығы
3. Әлеуметтік жеке кодты алу үшін қажетті құжаттар:
а) ӘЖК алу үшін өтініш
б) жеке куәліктің көшірмесі
в) СТН көшірмесі
г) мемлекеттік баж салығын төлегендігі туралы түбіртек
д) аталғандардың барлығы
4. ҚР-да қызметін тұрақты жүзеге асыратын шетелдік заңды тұлғамен қатар
жеке немесе заңды тұлға, міндетті зейнетақылар жапрналарын есептеп
шығаратын, ұстап қалатын және аударатын шетел заңды тұлғалардың
филиалдары мен өкілдіктері
а)ерікті зейнетақы жарналарының салымшысы
б) міндетті зейнетақы жарналарының салымшысы
в)мүгедектер,жұмысыздар,көп балалы отбасылар.
с) міндетті зейнетақы жарналарын төлеу жөніндегі агент
5.Ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы
шартқа сәйкес өзінің жеке қаражаты есебінен алушының пайдасына ерікті
зейнетақы жарналарын жүзеге асыратын жеке немес заңды тұлға
а)ерікті зейнетақы жарналарының салымшысы
б) міндетті зейнетақы жарналарының салымшысы
в)мүгедектер,жұмысыздар,көп балалы отбасылар.
г)зейнеткерлер, уақытша жұмыссыздар
6.Диверсификация
а)зейнетақы активтерінің жоғалып кету қатерін азайту мақсатында оларды
уәкілетті орган
б) зейнетақы активтерінің уәкілетті орган белгілеген талаптарға сәйкес қаржы
құралдарына орналастыру
