Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 435/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

V БӨЛІМ.   Әдеби сын тарихы және ғылыми мектептер Әдеби мұраларды көне дәуірден ба- стап зерттеу идеясын алғаш көтеруші  ғана деп емес, осы сала бойынша  монументальды еңбектер қалдырып,  қазақ әдебиеттануында өзінің ғылыми  мектебін қалыптастырды. Профес- сор Б. Кенжебаевтың жоғарыда сөз  еткен еңбектерінің негізінде және  қазақ әдебиетінің тарихының арғы  бастауларын ғылыми тексеру жолын- да ғалымның жетекшілігімен қор- ғалған М. Мағауиннің «ХV-ХVІІІ ға - сырлардағы ақын-жыраулар поэзия- сы» аталатын кандидаттық диссер- тациясы ұлттық әдебиеттің тарихын  үш ғасырға алға апаруы шын мә- нін де ұлттық ғылыми-зерттеушілік  ой-пікірде үлкен жаңалық болды.  Ғалым бұл бағыттағы ізденістерін  өзінің ғылыми мектебіндегі шәкірт- теріне жетекшілік жасау арқылы  ыжда хаттылықпен тереңдете түсті.  Оған М. Жолдасбеков, Н. Келімбе- тов, А. Қыраубаевалардың ежелгі  дәуір әдебиеті тарихын зерттеу са- ла сындағы ғылыми еңбектері мен  зерттеулері дәлел. Бұл түркі халық- тарының VІ-ХІV ғасырлардағы әде- би мұрасының ғылыми тұрғыда  зерт теліп, әдеби-тарихи мектептің  қалыптасуына себеп болып ғана  қойған жоқ. Орхон-Енисей жазба  ескерткіштерінен бастап Қ. А. Яс- сауии шығармаларына дейінгі ұшан- теңіз классикалық мұраның халық- тың рухани азығына айналуына жол ашты. М. Қашқари, Ж. Баласа- ғұни, А. Игүнеки, З. Бабыр, Н. Раб - ғузи, Қ. А. Яссауии және т.б. еңбек- терінің ұлт тілінде басылып шығуы  мен зерттелуінің жан-жақты қолға  алынуын қазіргі кездегі ұлттық әде- биеттанудың мол табыстарының бірі  десек, артық айтпаған болар едік.  Ұлттық әдебиеттану ғылы мының  білімпазы, атақты ғалым Б. Кен- жебаевтың негізін қалаған ғылыми  мектебінің шәкірттері ұлттық әде- биеттің тарихын тұтас толық және  кешенді түрде зерттеуде тың бастама- лар жасау жолында соны ізденістерге  толы ұмтылыстар жасап жатыр. Ұлттық әдебиеттану ғылымын- дағы «екінші мектеп (жетекшісі  З. Қабдолов) бойынша әдебиет  теориясының түбегейлі мәселелері  кең зерттеліп, терең талданып, жо- ғарғы мектепке арналған оқулық  жазылды» деп нақтылай келе З. Қаб- долов: «Қазақ әдебиеттануының бұл  саласы сонау А. Байтұрсынов ең- бегінен (Әдебиет танытқыш) бастап,  Қ. Жұмалиев (Әдебиет теориясы),  Е. Ысмайылов (Әдебиет теориясы- ның мәселелері) еңбектеріне жалға- сатын. Соңғы кітапта (Сөз өнері)  осылардың тәжірибесі пайдалана тұ- ра, әдебиет теориясы бұрынғындай  тек терминдер маңында ғана қисын- қағида қалыптастырумен тынбайды,  әдебиеттің ең бір өзекті теориялық  мәселелері жазушының шеберлігі  жә не әдеби шығармашылықтың пси- хологиясымен тығыз байланыста  Ре по зи то ри й Ка рГ У 457 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз