Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 191/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

ІІ БӨЛІМ.   Қазақ әдебиеттану ғылымының туу дәуірі 1900-1904 жж.) қамтамасыз етіліп, әдебиет саба- ғын жоғарғы кластарда тарихи- әде биет тік курс болып оқыту қа- жеттігі айқын сезіле бастауы қазақ  әдебиеттану ғылымының нақты ту- ғандығын, енді даму жолына бет  бұрғандығын көрсетеді. 1939 жылы  Ш. Кәрібаев пен А. Көшімбаев мек- тептегі әдебиет сабағының жаңа  бағ дарламасын жасап, оны мұғалім- дердің, әдебиетшілердің мәжілісі- не талқыға салды. Онда 8, 9, 10 сы- ныптарда әдебиетті оқыту тарихи- әдебиеттік курс принципінде жү- руін ұсынып, қазақ әдебиеттану  ғылымының алдына қазақ әдебиеті  тарихының даму жолдары, көрнекті  өкілдері және әр дәуірлері тура- лы жүйелі білім беретін, нақты ғы- лыми қорытындылар жасалған оқу  құралдары мен оқулықтар жасау  міндетін қойды. Қазақ ССР ха лық  комиссариаты бекіткен осы бағ- дарламада ХХ ғасырдағы қазақ  әдебиетінің тарихынан екі оқулық  жасау көзделінген. Бірі – Октябрь- ге дейінгі әдебиеттің даму процесін  баяндаса, екіншісі, қазақ совет әде- биетінің туу, қалыптасу кезең дерін  тексеруге тиіс болды. Осы мін дет  негізінен Е. Ысмайыловқа жүк те- лінді. Е. Ысмайыловтың осындай дәуір  талабынан туған «ХХ ғасырдағы  қазақ әдебиеті» оқулығында мы- нандай дәйектеме берілген: «Бұл  еңбек ХХ ғасырдың алғашқы  15-16-жылындағы қазақ әдебиеті- нің тарихынан жазылған алғашқы  ең бек деуге болады. Мұның үстіне,  ХХ ғасырдың революцияға де- йінгі қазақ әдебиеті бір өрісті әде- биет емес, тіл, түр жөнінде де,  стиль және идеялық мазмұн жөні- нен де бірнеше ағымдарға жік тел- ген, кейбір бұқарашыл деген ақын- жазушылардың кейбір шығарма- ларында да буржуазияшыл-ұлтшыл- дық сарындағы қайшылықтар бар.  Міне, бұл сияқты бұрын зерттел- меген әдебиет тарихынан мектеп  оқушыларының білім көлеміне сәй- кестіріп программа бойынша оқу  құралын жазып шығару, әрине, оңай  жұмыс емес. Сондықтан, тұңғыш  жазылған бұл сияқты әдебиет оқу  құралында кемшіліктер мен қателер  болуы мүмкін. Кітаптың келесі ба- сылуында түзетіліп, стабильдік оқу  құралы болып шығуы үшін жал пы  оқулықтар мен мұғалімдер жұрт- шылығы кемшіліктерін көрсетіп, ат  салысып көмегін тигізер деп сенеміз»  [54, 2]. Осы оқулықта ХХ ғасыр басын- дағы қазақ әдебиетінің даму процесі  біршама тарихи-әдеби шындыққа  негізделіп жазылғанын, соны прин- цип негізінде ғылыми пікір тұжы рым- далғанын байқаймыз. Е. Ысмайы- лов революция қарсаңындағы қазақ  әдебиетінің даму жолын іштей жік- тей, жүйелей, ақындар шығармала- рын түгелдей болмағанмен, солар дың  Ре по зи то ри й Ка рГ У 209 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз