Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 188/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

ІІ БӨЛІМ.   Қазақ әдебиеттану ғылымының туу дәуірі 1900-1904 жж.) сияқты жанрларына да тоқталған.  Негізгі мақсат фольклордың таптық  сипатын ашу болған. «Бұрынғы ақ  сүйек, байлар табының ауыз әдебиеті  бар. Бұқараның ауыз әдебиеті, оның  ішінде малшы-жалшылардың шы- ғарған, қара шаруаның шығарған  ауыз әдебиеті бар. ...осы мұраны Ле- нинше ұғып, пайдамызға асыру біз- дің әдебиетіміздің, әдебиетшілеріміз- дің міндеті», – деп ғылыми-зерттеу- шілік ой-пікір алдына әдебиеттің  тап тығы принципіне сай жаңа бағыт  ұсы нады [53, 200]. Негізінен алғанда,  ав торлар өткен дәуір әдебиеті неме- се совет тұсындағы әдебиет өкілде- рін тексергенде, қазақ әдебиет- тану ғылымында маркстік-лениндік  әдіснаманың әдебиеттің таптығы  принципін басты назарда ұстағанын  анық байқаймыз. С. Сейфуллин мен  Ө. Тұрманжановтың бұл оқулық- хрестоматиясы отызыншы жылдар- да қазақ әдебиеттану ғылымының  жетілуіне өзіндік ерекшеліктерімен  үлес қосқан еңбек болды. Әдебиет  тарихында елеулі еңбек сіңірген да- рындардың творчестволық жолын  дәуір шындығы деңгейінде бар қай- шылығы, жетістігі, көркемдігі тұр- ғысынан бағалауда мәнді үлгі көр- сетті. Қазақ әдебиетінің хрестома тия сы- ның, оқулық-хрестоматия сының жә- не оқулығының әдебиеттану ғылы- мының туғызудағы рөлін әңгімелеген  уақытта әр оқу құралының шыққан  мерзімін ескергендегі басты мақса- тымыз, әдебиет тарихының зерттелуі  мен дәуірге бөлу процесінің қандай  қиындықпен, қандай жолмен жүр- генін анықтау еді. Отызыншы жыл- дардың алғашқы жартысында ха- лық фольклоры мен ХVІІІ-XІX ға- сырлардағы қазақ әдебиеті тарихы  кейде даралана, кейде қосарлана  баяндалып, ал ХХ ғасыр басындағы  әдебиеттің кескін-келбеті, ағым-ба- ғыттары, маркстік-лениндік әдіс- нама принциптері белсене араласқан  күннің өзінде де әлі толық дұрыс  ғылыми шешім таба қоймағаны,  жоғарыда біз сөз еткен оқу құралдары  мен оқулық хрестоматиядан анық  байқалады. 1930 жылдардың екінші жар- тысына қарай оқулықтардан көрі  хрестоматиялық сипаты басым оқу  құралдарын шығару тенденциясы  орын алды. 1936 жылы С. Әлімбаев,  Ә. Қоңыратбаевтың 3 класс үшін,  1937-1938 жылдары М. Әуезовтің  VІ класс үшін, Үсеновтің ІХ класс  үшін, М. Жанғалин мен С. Ерубаевтың  Х класс үшін, Ә. Тәжібаевтың V класс үшін, Д. Әбіловтің VІІ класс үшін,  С. Мұқанов пен Х. Бек хожиннің VІІІ,  Х кластар үшін, Е. Ысмайыловтың  ІХ класс үшін әдебиет хрестоматия- лары шығып, мектептерді оқу-құ- рал дарымен қамтамасыз етуді талап  ет кен дәуір тілегінің қажетіне жара- ды. Бәрін сөз ету мүмкін болмаған- дық тан бір-екеуіне қысқаша тоқтала  Ре по зи то ри й Ка рГ У 206 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз