Халықаралық экономика (жұмыс оқу жоспары бойынша пәннің толық атауы) ПӘні бойынша оқыту бағдарламасы (Syllabus)

Оқытушылар туралы мәліметтер:

Қабылдау сағаттары: консультация кестесіне сәйкес (каб А-524).

Студенттердің «Халықаралық экономика» пәнін оқып-үйрену үшін бұрын өткен Экономикалық теория, Макроэкономика, Микроэкономика, Экономико-математикалық модельдеу пәндерін меңгеруді қажет етеді.

Халықаралық экономика басқа ғылымдар арасында маңызды орын алады. Экономикалық білімнің ажырамас бөлігі болып табылады. Пән мазмұны болып халықаралық экономика әдістерін, құралдарын, объектілерін, субъектілерін зерттеу және мақсаттарын талдау табылады.

Бұл пәнді оқытудың максаты студенттердің әлем шаруашылығының байланыстарының дамуының шынайы үрдістері туралы білімдерді, әлем қоғамдастығының экономикалық мәселелерін талдауды жүргізуді, жаңа экономикалық ойлаудың қалыптасуын игеруі.

- қазіргі ХЭҚ мазмұнын, негізгі нысандарын және даму үрдістерін оқып білу;

- әлем шаруашылығының мәнін және даму динамикасын оқып білу;

- әлем шаруашылығының өзара қарым-қатынастарын реттеудің негізгі әдістер мен механизмдерді оқып білу;

- Қазақстан Республикасының әлем нарығындағы перспективаларын талдау және оқып білу.

Пәнді оқыту нәтижесінде студент келесіні білуі тиіс:

- ХЭҚ даму үрдістері;

- тауарлар мен қызметтердің әлем нарығының даму үрдістері мен қазіргі құрылымын;

- халықаралық капитал ағымдарының негізгі бағыттары және динамикасы;

- Қазақстан экономикасындағы шетел инвестициялары: қажеттілігі, көлемі, бағыттары және қолдану;

- ХЕБ: қатысу дәрежесі және пайда алуы.

- ХЭҚ нысандарын талдау;

- ҚР сыртқы экономикалық қызметінің шарттарына сай алынған білімдерді қолдану;

- ҚР сыртқы әлеммен қарым-қатынастарының даму үрдістерін болжау.

- Экономикалық теория;

• 
  Экономикалық ілімдер тарихы,
  
• 
  Микроэкономика,
  
• 
  Макроэкономика.
  

1 Ломакин В.К. Мировая экономика. Учебник. – М.: 1998

2 Максимова И.М., Носикова Международные экономические отношения. Учебное пособие. – М., 1995

3 Международные экономические отношения. Под ред. Рыбалкина В.Е. – М., 2004

4 Международная экономика – М.: МГУ, 1998

5 Мировая экономика. Под ред. Булатова А. – М.: Бек, 1999

6 Мировая экономика. Под ред. Булатова А. – М.: Бек, 2003

7 Овчинников И.А. Международная экономика – СПб., 2000

8 Семенов К. Международные экономические отношения – М.,1998

9 Семенов К. Международные экономические отношения – М., 2000

10 Тодаро М.Л. Экономическое развитие – М.: МГУ, 1997
Қосымша

11 Мадиярова Д.М. Стратегия формирования внешнеэкономической политики Алматы, Экономика, 1999

12 Моисеев Е.Г. Международно-правовые основы сотрудничества стран СНГ: Учебное пособие – М.: Юрист, 1997

13 Носкова И.Я. Международные валютно-кредитные отношения: Учебное пособие – М.: Юнити, 1995

14 Международные валютно-кредитные отношения [Видеозапись].-1 экз.

15 Галиев В. В. Казахстан в системе Росийско-Китайских торгово-экономических отношений в Синьцзяне: (конец XIX-начало XXвв.)/В.В.Галиев. – Алматы,2003

1.Халықаралық экономика нарықтық экономиканың жалпы теориясының құрамдас бөлігі ретінде.

2.Халықаралық экономиканың экономикалық ғылымдар жүйесіндегі орны.

3.Халықаралық сауда: түсінігі, даму қарқындары.

1.Халықаралық сауданың, классикалық теорияларының негізгі алғышарттары.

2.Д. Рикардоның салыстырмалы артықшылықтар теориясының дамуы. 3.Альтернативтік баға (шығындар).

3 Семинар сабағы Өндіріс факторлары арақатнасы теориясы

1.Хекшер-Олин моделі. Өндіріс факторлары мен абсолюттік және салыстырмалы түрде қамтамасыз етілу.

2.Өндіріс факторларының салыстырмалы бағалары және тауар өндірісінің шығындары

3.Леонтев парадоксы.

1.Халықаралық сауда теориясындағы сұраныс пен ұсынысты оқудың мәнісі.

2.Жалпы тепе-теңдік теориясындағы халықаралық сауданың стандартты моделінің дамуы.

3.Жалпы халықаралық тепе-теңдік.

1.Халықаралық сауданың табыстарды бөлуге ықпал етуін талдау.

2.Халықаралық саудадан алынатын таза ұтыс.

3.Өндіріс факторлары ұсынысының өсуі және өндірістің ұлғаюы арасындағы арақатнас.

4.Рыбчинский теоремасы.
6 Семинар сабағы Халықаралық сауданың баламалы теориялары

1.Масштаб эффектісі негізіндегі сауда.

2. Р.Вернердің тауардың өмірлік циклы теориясы.
7 Семинар сабағы Сыртқы сауда саясаты және оның құралдары

1.Үкіметтің халықаралық сауда саласындағы негізгі міндеті.

2.Протекционизм: мәні және формалары.

3.Кедендік тарифтік анықтамалары.

4.Баж салығы және оның функциялары.

5.Тарифтік квота.

6.Квоталау.

8 Семинар сабағы Капиталдың халықаралық қозғалысы және халықаралық несиелеу.

1.Капиталдың халықаралық миграциясының түсінігі.

2.Капиталдың халықаралық қозғалысының қазіргі кездегі масштабтары және динамикасы.

3.Капиталдың халықаралық қозғалысының формалары.

1.Халықаралық еңбек миграциясының мәні және себептері.

2.Жұмысшы күші миграциясын мемлекеттік реттеу.

3.Миграциялаудың механизмдері.

1.Технологияның халықаралық қозғалысы.

2.Техника ықпалдық бағдарламалары.

3.Технологиялардың берілуін мемлекеттік реттеу.

1.Халықаралық интеграцияның алғышарттары және мақсаттары..

2.Дамығын және дамушы елдердің интеграциялық бірлестіктері.
12 Семинар сабағы Халықаралық валюталық-қаржылық жүйе

1.Халықаралық экономиканың валюталы-қаржылық жүйесі.

2.Валютаның конвертациялылығы.

3.Қазіргі кездегі әлемдік валюталық жүйе.

1.Валюталық бағам және оның түрлері.

2.Валюталық бағамды катировкалау түсінігі және оның түрлері. 3.Тепе-теңдік валюталық бағам.
14 Семинар сабағы Халықаралық қаржылық нарықтар

1.Халықаралық қаржы нарығының құрылымы.

2.Несиелік нарықтың құрылымы.

3.Биржалардағы сауда. Биржадан тыс сауда.

1.Төлем балансы түсінігі. Төлем балансының құрылымы.

2.Капитал және қаржы құралдарымен байланысқан операциялар шоты.

3.Төлем балансын реттеудің негізгі әдістері.

Пәнді меңгеруде тематикалық жоспар және бақылау шараларының календарлық кестесі негізінде Сіз келесі аудиториядан тыс жұмыстарды орындауыңыз қажет:

• 
  дәріс сабақтарына дайындалу;
  
• 
  практикалық сабаққа дайындалу, үй жұмысын орындау;
  
• 
  аудиториялық сабақтардың мазмұна кірмей қалған тақырыптарды қарастыру
  
• 
  бақылау шараларына дайындық;
  

1.Халықаралық экономиканың қалыптасу тарихы.

2.Халықаралық экономикалық қатнастардың нақты формалары.

3.Елдің сыртқы саудасы. Сыртқы сауда айналымы, сауда балансы және саудалық сальдо.

4.Әлемдік нарықтағы тепе-теңдік моделі.

Ұсынылған әдебиет: 1.5 бет, 2. 36 бет, 13. 98 бет

1.Халықаралық сауданың ұлттық және халықаралық экономиканың дамуындағы мәнісі. Халықаралық сауда теорияларының тарихи эволюциясы.

2.Салыстырмалы артықшылықтар моделі.

Ұсынылған әдебиет: 3. 10 бет, 3. 30 бет, 14. 8 бет

1.Халықаралық сауданы талдаудың неоклассикалық әдіснамасы.

2.Хекшер – Олин моделіндегі негізгі ерекшеліктер.

Ұсынылған әдебиет: 4. 11 бет, 2. 34 бет, 1. 10 бет

1.Халықаралық сауданың стандартты түрі: алмастырулардың өскелең шығындары, трансформацияның шектеулі деңгейі және алмастырулардың шекті деңгейі.

2.Жиынтық сұраныс және жиынтық ұсыныс шеңберіндегі халықаралық сауда параметрлерін (Экспорттың, импорттың және салыстырмалы бағаның көлемдерін) анықтау.

3. Сауда шарттары: түсінігі және өлшемі. Сауда шарттары индексінің өзгеруінің елдің әл-ауқатына ықпал етуі.

Ұсынылған әдебиет: 3. 10 бет, 3. 30 бет, 14. 8 бет
5 тақырып Халықаралық сауданың табыстарды бөлуге ықпал етуі

1. Халықаралық сауданың классикалық теорияларының кемшіліктері.

2.Тұтынушылардың ұтысы мен шығындары, саудаласушы елдердегі өндірушілер табысының өсуі және шығындары.

3.Өндіріс факторларының арақатнасы теориясындағы табыстарды бөлу. Хекшер-Олин-Самуэльсон теоремасы.

Ұсынылған әдебиет: 3. 15 бет, 4. 26 бет, 16. 10 бет
6 тақырып Халықаралық сауданың баламалы теориялары

1. Масштаб экономикасының моделі.

2. Масштабтың сыртқы эффектісі. Масштабтың ішкі эффектісі және жетілмеген бәсекенің туындауы.

3.Олигополия және монополиялық бәсеке жағдайындағы сауда. 4.П.Кругманның халықаралық сауда теориясының дамуына қосқан үлесі.

Ұсынылған әдебиет: 1. 26 бет, 5. 31 бет, 16. 15 бет
7 тақырып Сыртқы сауда саясаты және оның құралдары

1. Мемлекеттің халықаралық саудадағы ролі. Халықаралық сауданы мемлекеттік реттеудің қажеттілігі және түрлері.

2. Сауда саясатының құралдары: тарифтік және бейтарифтік.

3.Лицензиялау және лицензиялардың нақты формалары.

3. Сауда саясатының қаржылық әдістері.

4. Субсидиялар және олардың түрлері. Экспорттық несиелеу. Демпинг және оның формалары.

Ұсынылған әдебиет: 3. 15 бет, 4. 26 бет, 16. 10 бет
8 тақырып Капиталдың халықаралық қозғалысы және халықаралық несиелеу.

1.Нақты және қаржылық капитал.

2.Шет елдік инвестициялары бар кәсіпорын және оның формалары.

3.Портфельдік инвестициялаудың себептері мен түрлері.

Ұсынылған әдебиет: 6. 20бет, 8. 26 бет, 16. 10 бет
9 тақырып Жұмысшы күшінің халықаралық миграциясы

1.Миграция. Эммиграция. Миграциялық сальдо.

2.Миграцияның экономикалық эффектілері.

3.Жұмысшы күшін экспорттаушы және импорттаушы елдердің табыстары мен шығындары. «Ақыл-ойдың ағылып кетуі» мәселесі.

Ұсынылған әдебиет: 3. 15 бет, 4. 26 бет, 16. 10 бет

10 тақырып Технологиялардың халықаралық айырбасы

1.Технологияларды қорғаудың құқықтық формалары.

2.Техникалық көмектің механизмдері.

Ұсынылған әдебиет: 1. 10 бет, 4. 20 бет, 10. 32 бет

1.Интеграцияны бағалаудың принциптері.

2.Батысеуропалық интеграция. Батысеуропалық интерацияның қалыптасуы және даму кезеңдері.

3.ТМД және Еуропалық экономикалық қаумдастық.

Ұсынылған әдебиет: 3. 22 бет, 4. 16 бет, 6. 7 бет
12 тақырып Халықаралық валюталық-қаржылық жүйе

1.Валюта түсінігі және оның түрлері.

2.Әлемдік валюта жүйесінің эвалюциясы.

3.Еуропалық валюталық жүйе.

Ұсынылған әдебиет: 5. 15 бет, 14. 26 бет, 16. 15 бет
13 тақырып Валюталық бағам және оны реттеу

1. Валюталық бағамның есептік түрлері.

2. Шетел валютасына деген сұраныс және ұсыныс және икемділігі

Ұсынылған әдебиет: 5. 15 бет, 14. 26 бет, 16. 15 бет

1.Валюталардың халықаралық нарығы.

2.Валюталық нарықтың қатысушылары. Валюталық нарықтың функциялары. Валюталық нарықтың түрлері. Валюталар саудасының түрлері. Халықаралық саудадағы валюталық тәуекелдіктер.

3.Халықаралық қарыз мәселесі. Меншік титулдарының халықаралық нарығы және оның құрылымы.

Ұсынылған әдебиет: 5. 15 бет, 14. 26 бет, 16. 15 бет
15 тақырып Төлем балансы.

1.Ағымдағы операциялар шоты. Сауда балансы және тауарлар мен қызметтер балансы. Ағымдық трансферттер.

2.Шет ел валютасының ресми резервтерінің өзгерісі.

3.Төлем балансы шоттарының өзара байланысы.

4. Экономикалық саясат төлем балансы

Ұсынылған әдебиет: 5. 15 бет, 14. 26 бет, 16. 15 бет

Дәрістік сабаққа қатысу 2 баллмен бағаланады.

Негізгі және қосымша әдебиеттер тізіміне сәйкес әр дәрістік және тәжірибелік сабаққа студент дайындалып, қарастырылған мәліметтерге талқылама жасап, белсенді қатысуды қабылдауы тиіс.

Белсенділік қатысу сапасы негізінде бағаланады. Белсенділіктің максималды бағасы әр сабақта хабарланып тұрады.

Студенттің өздік жұмыстары СӨЖО уақытында бағаланады, баллдар бақылау шараларынның күнтізбелік кестесіне сәйкес қойылады. Тапсырмалар оқытушы қойылған мерзімінде орындалады. Қойылған мерзімнен кейін жұмысты тапсырса 50% бағаға төмендетіледі. Барлық жұмыстар жұмыс дәптерлеріне жазбаша түрде ресімделеді. Межелік бақылауды бағалау (МБ) 100 балдық шкала бойынша анықталады.

Пән бойынша межелік бақылауға ағымдағы үлгерімдері (АҮ) бойынша балдары бар студентер жіберіледі. Ағымдағы үлгерім және межелік бақылау бағалау нәтижесі арқылы пән бойынша студенттің рейтингі (Р1 және Р2) анықталады:

Р1(2) = ТУ 1(2)*0,7 + РК1(2) *0,3

Егер де студент межелік бақылау өтпесе немесе межелік бақылау бойынша 50 балдан төмен алса, онда рейтинг анықталмайды.

Пәнді оқып білу барлық өткен мәліметтермен қоса емтиханмен қорытындыланады.

1. 
   Тапсырма бағдарламасындағы қарастырылғандарды орындау;
   
2. 
   50 баллдан төмен баллдар болмауы тиіс.
   

РД – межелікке жіберу бағасының цифрлік эквиваленті

Э – емтиханға бағасының цифрлік эквиваленті.
Бірігіп жұмыс істеген кезде келесі ережелер қалыптасуы тиіс:

1) оқытушы мен студенттер арасында бір біріне деген сыйластық болуы тиіс.

2) сабаққа міндетті түрде кешікпеуі тиіс. Сабаққа қатысу әр сабақта белгіленеді;

3) сабақ барысында ұялы телефонды өшірулері тиіс;

4) себепті салдарға байланысты сабаққа келмегендерге қайта жұмыс жасау мүмкіндігі бар;

5) барлық тапсырмалар өз уақытында орындалуы тиіс;

6) сабаққа студенттер дайын болып келулері тиіс;

7) сабақта белсенді болыңдар;