Гносеология

ГНОСЕОЛОГИЯ

Эпистемология (көне грекше: ἐπιστήμη — «ғылым» және көне грекше: λόγος — «сөз») немесе Гносеология (көне грекше: γνῶσις — «білім» және λόγος — «слово», «речь») немесе таным теориясы— философия ғылымының саласы, танымның мәнін, ерекшелігін, әдіс кұрылымын, деңгейін, басқа таным формалармен байланысын зерттейтін ғылыми таным теориясы. Басқаша айтқанда, адамның тану қабілеті, танымның бастауы, формалары, әдістері туралы, ақиқат және оған жетудің жолдары туралы ілім.

Тарихы

Эпистемология философиямен катар пайда болып, өмір сүріп келе жатыр. Бұл философия ғылымының бір бөлігі. Онда таным табиғаты мен оның мүмкіндіктері, шегі туралы мәселе қойылып зерттеледі.

Гносеология үшін дүние, адам және адамзат коғамы туралы дәйекті білімдердің болуының қандай практикалық маңызы бар деген мәселенің өмірлік мәні ерекше. Осындай толып жатқан мәселелер жиналып келіп, "Білім деген не?"деген сұраққа жауап беретін таным теориясының өзекті мәселесін құрайды.

Гносеологиялық оптимизм

• білімнің шекаралары жоқ, шындықтың барлық құбылыстары адам санасына қол жетімді деп санайды (мысалы, классикалық ғылым осы позицияларда тұрады).
• Барлық заттар мен құбылыстардың бұл негізгі танымдылығы:
• 1) практикалық және интеллектуалды
• адамның мүмкіндіктері;
• 2) әлемді ұтымды және жүйелі түрде ұйымдастыру (ол тануға «мүмкіндік беретін» етіп жасалған).