’’Таным’’

’’Таным’’

Орындаған:Мұхатай Дильназ

Топ:ТФП-035

Қабылдады:Шойбек Бекмурат Муратұлы

Жоспар: 1. Гносеология философиялық білім ретінде. 2. Таным түрлері. 3. Ақиқат мәселесі.

• Таным теориясының дамуы Білімнің қайнар көзі Туа пайда болатын идеялар концепциясы (Сократ, Платон) Құдай аяны (діни - идеалистік философия) Объективті дүниенің бейнесі (материализм)

Таным – қоршаған дүниені адам санасында белсенді бейнелеу процесі. Таным – шындықты бейнелеудің жоғары формасы, салыстырмалы ақиқаттан нақты ақиқатқа өту, субъекттің объектке шексіз жақындай түсуін бейнелеу. Таным теориясын философияда гносеология немесе эпистемология деп те атайды. Танымның екі формасы: - сезімдік, түйсіктік таным; - рационалдық, логикалық таным.

• Таным – қоршаған дүниені адам санасында белсенді бейнелеу процесі. Таным – шындықты бейнелеудің жоғары формасы, салыстырмалы ақиқаттан нақты ақиқатқа өту, субъекттің объектке шексіз жақындай түсуін бейнелеу. Таным теориясын философияда гносеология немесе эпистемология деп те атайды. Танымның екі формасы: - сезімдік, түйсіктік таным; - рационалдық, логикалық таным.

Сезімдік таным – сезімдер мен түйсікті білімнің қайнар көзі деп біледі. (Д.Локк, Беркли. Юм, Мах) Формалары: түйсік, қабылдау,

• Сезімдік таным – сезімдер мен түйсікті білімнің қайнар көзі деп біледі. (Д.Локк, Беркли. Юм, Мах) Формалары: түйсік, қабылдау,
• елестету. Рационалдық таным – логика, ойлауды абсолюттендіру, танымның негізі ақыл, парасат деп ұғыну. (Декарт, Спиноза, Гегель.) Формалары: ұғым, пікір, ой қорытындысы (тұжырым).

Таным процесінде дүниені тануға бола ма, болмай ма деген мәселеге екі түрлі көзқарас бар:

• Таным процесінде дүниені тануға бола ма, болмай ма деген мәселеге екі түрлі көзқарас бар:
• Гностицизм – дүниені тануға болады, адамның танымдық мүмкіндігін шексіз деп түсінетіндер; Агностицизм – дүниені тануға болмайды, адамның танымдық мүмкнідігі шектелген деп түсіндіретіндер. (Иммануил Кант). Қазіргі заманғы гносеология көбінесе гностицизм бағытын ұстанады.

Ақиқат мәселесі.

• Ақиқат мәселесі.
• Ақиқат – грекше “алетейа” – ”жасырынбаған”, “айғақ” дегенді білдіреді. Ақиқат – Алла Тағала – дейді Құран Кәрім. “Ақиқат - біздің білімдеріміздің мәңгі идеяларға сәйкес келуі” (Платон). “Ақиқат – қоршаған дүениені дұрыс бейнелейтін білім”. (Аристотель).

• Философиялық және ғылыми ақиқаттың ара қатынасы неде? Философияда ақиқат және ақиқат еместің, адасудың ара қатынасы туралы
• мәселе қойылады. Осылай, білім ақиқат пен адасудың бірлігі ретінде қарастырылуы мүмкін. Философиялық ақиқатты адамгершілік пен сұлулықтың бірлігі деп қарастырады – бұл Сократ ұсынған философиялық деп аталып кетекен үшбұрыш.

• Ақиқат түрлері:
• Абсолюттік ақиқат – заттар мен құбылыстар туралы толық, жан-жақты қамтылған, жеткілікті білім; Объективтік ақиқат – мазмұны субъектіге тәуелсіз, бүкіл адамзатқа да тәуелсіз білім; Салыстырмалы ақиқат – объективтік ақиқаттың көріну формасы. Ол шындықты негізінен дұрыс, бірақ толық емес мөлшерде, тек белгілі бір деңгейде бейнелейді. Нақты ақиқат. Ақиқаттың нақтылығы. Абстрактілі , тиянақсыз ақиқат жоқ, ақиқат әрқашан нақты.

• Танымда танымның негізгі формасы мен ақиқаттың критерийі практика болып табылады. Практика – адамдардың қрошаған дүние мен өзін
• өзгертудегі нақты іс-әрекеті, қызметі. Практиканың негізгі түрлері: Материалдық өндіріс; Басқару қызметі; Ғылыми эксперимент. Практиканың қызметтері: - ақиқат критерийі; - таным негізі; - таным мақсаты; - таным нәтижесі.

Назарларыңызға рахмет!!!

жүктеу 2,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: