«Геология» пәнінен оқу-әдістемелік кешені жоғары оқу орындарының 5В011600 «География» мамандығы бойынша оқитын студенттер, сонымен қатар магистранттарға және оқытушыларға ұсынылады

жүктеу 0,91 Mb. бет 22/38 Дата 09.12.2023 өлшемі 0,91 Mb. #44613

Тас көмір (жерде тас көмірдің қалың қабаты болғандықтан атаған). Ауа райы ылғалды, жылы болып батпақты жер аумағы көбейген. Биіктігі 30 – 40 м, ені 1 – 2 м ағаштектес плаундар – лепидодендрон мен сигиллярия, каламиттер қалың орман болып өскен.Тас көмірдің орта кезеңінде жер бетінде өсімдіктер әлемі ерекше қаулап өсіп, дами бастаған. Тұқымды қырықжапырақтардан ашықтұқымдылар таралып, эволюцияда тұқыммен көбею жолы пайда болды. Девонның соңында пайда болған стегоцефалдар (сауытбастылар) кең тарала бастады. Стегоцефалдардың дене пішіні тритон мен саламандарға ұқсаған, уылдырық шашып көбейген. Итшабақтарды суда дамыған әрі желбезекпен тыныс алғандықтан қосмекенділердің дамуы осы күнге дейін сумен байланысты. Алғашқы космекенділер мен жорғалаушылардың арасын 50 млн жыл бөліп тұр. Пермь кезеңі (қаланың аты). Пермьде тау сілемдері түзіліп, құрлық көлемінің ұлғаюы климаты да өзгертті. Экваторда ылғалды тропиктік, одан солтүстікке қарай ыстық, құрғақ климат болды. Батпақты, ылғалды жерде өскен ормандар, қырықбуындар, қырықжапырақтар, плаундар азайып біртіндеп жойылды, орнын тұқымды өсімдіктер басты. Ең алғашқы тұқымды өсімдіктер – ашықтұқымдылар болды. Жануарлар дүниесінде де едәуір өзгерістер байқалды. Трилобиттер, палеозой қоралдары, құрғақ климатқа төзе алмаған қосмекенділер де жойылды. Тек бақа, құрбақа, тритон, саламандра, аяқсыз бақалар ғана сақталып қалды. Жойылған қосмекенділердің орнына құрлыққа жақсы бейімделген бауырымен жорғалаушылар пайда болды. Құрлыққа бейімделудің негізгі кезеңі: терісінің мүйізді қабыршақпен қапталуы; сырты қатты қабықпен қапталған сарыуызға бай жұмыртқа салып көбеюі; тыны салу (судың қажеті жоқ), қанайналым мүшелерінің жақсы жетілуі, т.б. Осындай белгілердің арқасында бауырымен жорғалаушылар жер бетіне кең таралды. Бауырымен жорғалаушылардың ішінде қосмекенділердің аралық формасы – бақакесіртке дамиды. Бақакесірткенің ұзындығы 25 см, денесі кесірткеге, басы бақаға ұқсаған, балықпен қоректенген. Қазбадан табылған аңтісті кесірткеден сүтқоректілер шыққан. жүктеу 0,91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз