Гауһар Əлімбек көркем шығармалар арқылы тіл үйретуге арналған Қазақ тілі алматы 2014

111
үйге қарай итере бастады
начал толкать домой
қорқу
бояться            
күмəндану сомневаться
ұялу
стесняться
қуана секіріп
прыгая от радости
бөліп аламыз 
разделим, поделимся
сатқын предатель
жауларыма берілмей тырмысып 
жатырмын
старалось не сдаваться врагам
құтылу
избавиться, освободиться
жыртық
порванный, рваный
жамау
латать
батпақ
грязь, лужа
оны қолымнан түсіріп алдым 
его уронил
өз жағдайымды ойластыра бас-
тадым
начал думал о себе (о своем по-
ложении)
қайыршы
нищий
қайту
возвращаться
 
ТҮСІНДІРМЕ СӨЗДІКПЕН ЖҰМЫС
ШОЛАҚ
  Қысқа, ұзын емес, келте. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. 
10-т. 247-бет. 
СƏКІ
 зат. Жату не отыру үшін, тақтайдан биіктеу етіп жасаған орын, 
нар. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. 8-т. 229-бет. 
САБАСЫНА ТҮСТІ (КЕЛДІ).
 Ақылы орнына түсті, ашуы тарқады. 
Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. 8-т. 81-бет.  
ДУДЫРА
 ет. Үрпию, додалану, қобырау. Қазақ тілінің түсіндірме 
сөздігі. 3-т. 182-бет.  
САБАЛАҚ
 сын. Ұйпалақталған, түте-түте, үрпиген, жұлмаланған. 
Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. 8-т. 85-бет. 
КƏЗЗАП
 ар. зат. Жұғымсыз, сұм, сұрқия, қу, ала аяқ. Қазақ тілінің 
түсіндірме сөздігі. 4-т. 520-бет. 
ҰЛАРДАЙ:
 ұлардай шулап. Улап-шулап дүрлікті; дауыс қосып 
жылады.  Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. 9-т. 473-бет.  

112
ДҮРЛІК
 ет. Қорқып я шошынып қатты абыржу. Қазақ тілінің 
түсіндірме сөздігі. 3-т. 217-бет.  
СІЛЕЙТ
 ет. Құлату, сұлату. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. 8-т. 509-
бет. 
ҚОНЖИТ
 ет. 2. Оңдырмай ұру, салып қалу. Қазақ тілінің түсіндірме 
сөздігі. 6-т. 320-бет.   
КЕРНЕ
 ет.  Шаттық кернеді. Кеудесі қуанышқа толды. Қазақ тілінің 
түсіндірме сөздігі. 4-т. 637-бет.  
ТӨМПЕШТЕ
 ет. Үсті-үстіне ұру, соғу, қойғылау. Қазақ тілінің 
түсіндірме сөздігі. 9-т. 236-бет.   
ФРАЗЕОЛОГИЯЛЫҚ  СӨЗДІК
ҚҰСТАЙ ҰШТЫ
 Жүрісіне көз ілеспеді, зымырады. 
ҚҰЛАҚ ТҮРДІ  (САЛДЫ, ТОСТЫ, ТІКТІ, ҚОЙДЫ)
 Көңіл қойып 
тыңдады, зейін қойды, елеңдеді, тыңдады, құлағына құйып алды. 
ҚАС ДҰШПАН (ЖАУ)
 Барып тұрған жау, ата жау.
САБАСЫНА КЕЛДІ (ТҮСТІ )
 Ашу, ызасы басылып, саябыр қалыпқа 
келді.
КӨЗІНЕ ІЛМЕДІ
  Елемеді, өзіне теңгермеді.
САП БАСЫЛДЫ (ТЫЙЫЛДЫ, БОЛДЫ)
  Тез тыйылды, қоя қойды, 
таусылды.  
ҒАЙЫП БОЛДЫ // КӨЗДЕН ҒАЙЫП БОЛДЫ
 Жоқ болды, үшті-
күйлі жоғалды. 
АППАҚ ҚУДАЙ (ҚУДАЙ БОЛДЫ)
 Боп-боз, жуған шүберектей, 
жүзінде бір тамшы қаны жоқ.  
ҰЛАРДАЙ ШУЛАДЫ
 Қым-қуыт боп жылады; зар еңіреді.     
ІШІНЕ ЕЛ ҚОНДЫ
 Ас ішіп жүрек жалғады, тамақ ішіп, жыланының 
басы қайтты.                                  
ЕТ ЖҮРЕГІ ЕЛЖІРЕДІ
  Уайымдады, қайғырды.
САП ЕТЕ ҚАЛДЫ ( ТҮСТІ)
  Ойға түсе кетті,  кенеттен тап болды. 
СІЛЕЙТІП САЛДЫ
  Таяққа жықты.
ШАП БЕРДІ
 Тарпа бас салып, тұра ұмтылды.
Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі.  Кеңесбаев І.К. 
Алматы, «Ғылым» баспасы, 1977ж.
БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ
1. Миссис Уинкшип Джиммиге не үшін айқайлады?

113
2. Миссис Берк қуып жетпес үшін Джимми қалай қарай қашты?
3. Джиммидің шашы қандай?
4. Джиммидің кеудешесі неден көрінбейді?
5. Джиммиге кім садақа берді?
6. Джимми  неге тосап сатып алмады?
7. Ол неге көше жағалап жүре тұрғысы келді?
8. Джерри Пеп Джиммиді неге алдады?
9. Джерри Пеп Джиммиді қайтіп алдады?
9. Джерри Пеп кіммен төбелесті?
ТАПСЫРМА
1.  Əңгімені оқып, мазмұндаңыз.
2. Əңгімені үнтаспадан (аудиокассета) тыңдаңыз.
3.  Əңгімеден төмендегі сұрақтарға  қатысты деректерді табыңыз.
1. Джимми өгей шешесінен не үшін қашып кетті?
2. Джимми жүргінші берген екі пенске не сатып алмақ болды?
3. Джимми дəмханадан кешкі тамаққа не сатып алды?
4.  Синонимдерді табыңыз.
 
(ас, дəм, əдейі, қысқа, келте, қарт, егде, мосқал, кексе, біле тұра, жорта, 
тағам, кісі,  ауқат, жолаушы, тəтті, татымды, перзент, рахмет, сəби, нəресте, 
бөбек, рас, титтей, қаршадай, кішкене, бөпе, ұлан) 
ҮЛГІ: 
Қауіп, қатер.
Ыза, ашу.
Бала, ...............................................................................................................
Тамақ, ............................................................................................................
Жүргінші, ......................................................................................................
Адам, .............................................................................................................
Алғыс, ...........................................................................................................
Қасақана, .......................................................................................................
Кəрі, ...............................................................................................................
Дəмді, ............................................................................................................
Кішкентай, ....................................................................................................
Шолақ, ...........................................................................................................
Шын, ..............................................................................................................
8–1151