16
(1.14)
1.6-сурет. Уақытқа тәуелді бастағы (1),
ортадағы (2) және аяғындағы (3)
вагондардың тежегіш цилиндрларында
Р
тц
қысымның шартты (4) және нақты
өсуі
Тежегіштерді дайындау уақыты тежегіш цилиндрлерді нақты және
шартты түрде толтырған пойызбен жүретін тежеу қашықтығы тең
болған жағдайда, қысымның лезде көтерілуімен максималды мәнге
жету арқылы пойызың орташа вагонының Рм тежегіш цилиндріндегі Рм
қысымын арттырудың баяу нақты процесін ауыстыру шартымен
анықталады. Басқаша айтқанда, шартты уақытты дайындау барысында
тежеуіштер әлі де әрекет етілмеген деп есептеледі, бірақ оның өтуінен
кейін тежеуіш күш бірден ең жоғары мәнге дейін артады (1.6-сурет).
Жылжымалы құрамның түріне және оның ұзындығына байланысты
тежегіштердің әрекет ету уақыты формула бойынша анықталады
(
1.13)
онда i
c
— көлбеу бұрышы, %
0
; b
Т
– нақты тоқтау күші, кгс/т; а, б –
коэффициенттер.
A және b коэффициенттерінің мәндері қозғалыс түріне, жолаушылар
пойызындағы тежегіштердің түріне және осьтердегі пойызың
ұзындығына байланысты.
Баяулаудың нақты жолы таңдалған жылдамдық аралығындағы
тежеу жолдарын қосу арқылы анықталады, егер осы аралықта пойызда
әрекет ететін нақты күштер тұрақты болса:
онда v
н
, v
к
- жылдамдықтың қабылданған интервалында пойыздың
бастапқы және соңғы жылдамдықтары, км / сағ; w
о.х
- локомотивтің бос
жылдамдықтарында пойыздың қозғалысына нақты негізгі қарсылық,
кгс /т. Арнайы тежеу күші формула бойынша анықталады
(1.15)
онда φ
кр
- тежегіш түйреуіштердің үйкеліс коэффициенті;
-
17
(1.18)
пойыз салмағының 1 тоннасына шаққанда тоннаға шаққандағы
тонналық басу күшін көрсететін пойыздың есептелген тежеу
коэффициенті.
Локомотивтің салмағы мен тежеу қысымын ескере отырып,
пойыздың болжамдық тежеу коэффициенті
(1.16)
онда К
р.
л
+ К
р.
в
– локомотив пен тежегіш табақтарды тиісінше тc; P –
локомотивтің салмағы, тc; Q – композицияның салмағы, т.с.
(1.17)
онда n
і
– бірдей типтегі аяқ киіммен жабдықталған бірдей
вагондардың саны; К
рі
– аяқ киімге дизайн қысым; m
1
– жылжымалы
составтың бірлігіне арналған қалыптардың саны.
Бұл сома, сондай-ақ, ВУ-45 анықтамалық параграфынан
тежегіштерді толық сынау негізінде жүргізушіге берілген пойыз
тежегіштерін және олардың тиімді жұмысын қамтамасыз ету туралы
анықталуы мүмкін.
Беткейлерде 20%-ға дейінгі жүк поезының дизельдік тежегіш
коэффициентін анықтау кезінде локомотивтің салмағы және оның
қалыптарын басып шығару. Локомотивтің біркелкі қозғалысы
жағдайында пойыз қозғалысының негізгі кедергісі формула бойынша
есептеледі
онда W
о
вагон қозғалысының негізгі кедергісі болып табылады; W
х
-
бос тұрған локомотив қозғалысының негізгі кедергісі.
WQ және W есептеу үшін формулалар Пойыз жұмысына есептеуді
есептеу ережелерінде келтірілген.
Көлбеу (қаттылық) i
с
бойлық арқалықтардағы түзетілетін бөліктен
(1.19)
онда i
k
(k = 1, ..., n) – түзетілген секцияға кіретін жол профиль
элементтерінің әрқайсысының беткейлері (қаттылық), %
о
; l
k
(k = 1, ..., n)
– түзетілген бөліктің жолдың профиль элементтерінің ұзындығы, м; L –
түзеткіш бөліктің ұзындығы, м.
18
Автопастикалық тежеу үшін нақты тоқтату қашықтығы шұғыл
тежеу кезінде де анықталады және тежегіштерді дайындауға арналған
уақыт автоматты түрде тоқтатылған электропневматикалық клапанның
(ЭПК) жұмыс істеуі үшін қажетті қосымша 12 с ескере отырып
есептеледі.
Төтенше тежеу жағдайында тежеу қашықтығын есептеу
нәтижелеріне сүйене отырып, арнайы трафигі (номограмма) немесе
кестелер құрылады, онда тежеу қашықтығының ұзындығы есептелген
басуды аяқтағанға қарай композицияның салмағының 100 тоннасына
қарай немесе есептелген тежеу коэффициенті) түрлі бастапқы
жылдамдықтар мен градиенттер үшін. Бұл номограмма және кестелер,
тиісінше, тартымды есептеу ережесінде және Темір жол жылжымалы
составтың тежегіштерін пайдалану жөніндегі нұсқаулықта берілген.
Бақылау сұрақтары
1.
Тежегіштер деген не?
2.
Қозғалысты бәсеңдетудің қандай тәсілдері бар?
3.
Пневматикалық автоматты тура әрекет етуші тежегіштің тура
әрекет етпейтін тежегіштен айырмашылығы қандай?
4.
Тежеуіш қалыптардың үйкеліс коэффициенті қандай факторларға
тәуелді?
5.
Дөңгелектердің рельстермен ілінісу коэффициенті қандай
факторларға тәуелді?
6.
Юз-сыз тежеу шарты неден тұрады?
7.
Тежеуіш күшті реттеуге арналған тәсілдер қандай?
8.
Тежеу жолына қандай негізгі факторлар әсер етеді?
9.
Тежегіштерді қолдануға дайындау жолы және КЕЕ аналитиқалық
әдіспен тежеудің шынайы жолы қалай есептеледі?
Достарыңызбен бөлісу: |
