Философия, оныњ пєні, негізгі баѓыттары, функциясы жєне зерттеу объектісі

1.Положение о специализированной школе для одаренных. Сборник законодательных актов Республики Казахстан по вопросам образования

2.Правила проведения республиканской олимпиады школьников по общеобразовательным предметам // Дарын, 2003, №5 – С.26-30

3. Правила проведения республиканских научных соревнований школьников // Дарын, 2003, №5 – С.5-16

4.Типовой учебный план специализированных школ для одаренных детей // Дарын, 2003, №4 – С.5-16
Дәріс 10. Қазақстан Респупликасындағы дарынды балалармен жұмыс жүйесі

1.Дарынды балалармен жұмыстың алғы шарттары. Республикалық арнайы мектеп интернаттардың іс – тәжірибесіне талдау жасау.

2. «Дарын» РҒПО ұйымдастырылуы. Дарынды балаларға арналған облыстық және аймақтық мектептердің іс-тәжірибесі.

3.Мектептің жаңа типтерінің дарынды балалармен іс-тәжірибесі – гимназиялар, лицейлер, кәсіби кластар.

4.Интелектуалдық ойындар, жарыстар, олимпиадалар.

Мақсаты: дарынды балалармен жұмыс жүйесін жүйелі, тұтас іс-әрекет ретінде түсінуді қалыптастыруға мүмкіндік жасау.

Міндеттері:

• 
  дарынды балалармен жұмыс туралы теориялық түсінікті жүйе ретінде қалыптастыру;
  
• 
  білім беру мекемелерінің дарынды балалармен іс-тәжірибесін ашу;
  
• 
  интеллектуалдық ойын, жарыстардың қажеттігін дарындылықты дамыту құралы ретінде көрсету.
  

Шығыс Қазақстан өңірлік ғылыми-практикалық «Дарын» оралығы ШҚО әкімнің 1999 жылғы 17 мамырдағы №1-620 Р өкімі бойынша құрылды.

ШҚ ӨҒП «Дарын» орталығының негізгі міндеттері:

1) жаңа әлеуметтік-экономикалық жағдайда жүйелі ойлау мен қызмет етуге қабілетті,  дарынды тұлға тәрбиелеу;

2)дарынды балалар мен жастарды әлеуметтік, құқықтық және зияткерлік тұрғыда қорғауды қамтамасыз ету;

3)Қазақстан Республикасының зияткерлік әлеуетін қалыптастыруға ықпал ету;

4)тұлға дарындылығын дамыту саласындағы халықаралық қызметтестікті кеңейту.

- облыс бойынша дарынды балалармен жұмысты ұйымдастыратын мекемелер жүйесін («Дарын» аймақтық жүйесін) құру;

- дарынды балалармен жұмыс істеу бойынша эксперименттік оқыту-тәрбиелеу мекемелерін (мектептер, эксперименттік алаңдар және т.б.) құру;

- дарынды балалармен жұмыс істеу бойынша ғылыми негізделген бағдарламалар, тесттер мен оқу

құралдарын әзірлеуді ұйымдастыру;

- «Дарын» аймақтық жүйесінің компьютерлік желісін құру;

- дарынды балалар мәселесі бойынша мониторинг жүйесі мен компьютерлік мәліметтер деректемесін құру;  

- мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу үшін қоғамдық ұйымдармен (ассоциациялармен, кеңестермен және т.б.) өзара әрекеттестік орнату;

- қоғаммен байланыс қызметін ұйымдастыру;

- оқыту мен сайыстар, турнирлер, жарыстар, пәндік олимпиадалар, конференциялар және басқа да шаралар өткізу барысында дарынды балалар мен жастарды анықтауға арналған технологияларды әзірлеу;

- оқушылар мен мұғалімдерді түрлі деңгейдегі олимпиадаларға дайындауға арналған Республика және шет мемлекеттердегі алдыңғы қатарлы ЖОО-ның ғалымдарының қатысуымен өтетін он-лайн сабақтар, Дәріслар, шеберлік сыныптарды әзірлеу және өткізу; дарынды балалармен жұмысты ұйымдастыру бойынша қашықтық олимпиадаларды, сайыстарды, қашықтан оқыту семинарларын өткізу;

- дарынды балаларды құқықтық қорғау қызметін құру, психологиялық және әдістемелік консультацияларды ұйымдастыру;  

- біркелкі ақпараттық мәліметтер базасының жүйелі түрде толықтырылып отыруы; орталық қызметінің медиабейнесі; пресс-орталық жұмысын ұйымдастыру; мұрағат құжаттарының жүйеленуі мен толықтырылып отыруы; орталық сайтының мазмұнды болуы;

- ақпараттық-баспа жұмысы (баспа өнімдерінің макеттелуі, таралымдалуы мен таратылуы; ақпараттық бюллетеньдерді дайындау мен шығару, Кәсіпорын туралы жарнамалық және ақпараттық-анықтағыштық материалдар құру; оқу-әдістемелік, ғылыми әдебиеттерді, оқу құралдарын, соның ішінде, электронды оқулықтарды басып шығару мен тарамдау, Кәсіпорын жұмысының бағыттары бойынша нормативтік, анықтағыштық материалдар және т.б. басып шығару; олимпиада тапсырмаларын көбейту; Кәсіпорын өткізген шаралар нәтижесі бойынша сертификаттар, грамоталар дайындау және т.б.);

- Халықаралық ғылыми, бейіндік мектептердің, ғылыми-тәжірибелік конференциялардың, семинарлардың, форумдардың және т.б. жұмыстарына қатысу, дарынды балалармен жұмыс істеу бойынша жинақталған тәжірибемен алмасу;

- білім беру саласындағы түрлі әлеуметтік жобаларды, бағдарламаларды, әдістерді, технологиялар, концепциялар, үлгілер, әдістемелерді әзірлеу мен тәжірибеге енгізу;

- дарынды балалармен жұмыс істеп жүрген педагогикалық қызметкерлерге әдістемелік көмек көрсету;  

- Қазақстан Республикасының жастар саясатын қалыптастыру мен жүргізуге қатысу;  

- ақылы білім беру қызметін көрсету есебінен қосымша қаражат жинау.

Ұсынылатын әдебиеттер:

1.Встреча Президента Республики Казахстан Н.А.Назарбаева с одаренными детьми // Дарын, 2003, №5.-С.8-9.

2. «Дарыновцы» благодарят Главу Государства // Дарын, 2003, №5.-С.9-11.

3.Об итогах республиканских научных соревнований школьников 2004 года // Дарын, 2004, №2.-С.6-19.

4.Развитие потенциала человека – вклад в наше будущее (к пятилетию РНПЦ «Дарын») // Дарын, 2003, №5.-С.3-7


Практикалық (семинар) сабақтың жоспары:

Практикалық сабақ 1. Дарындылықтың теориялық негіздері

1.Дарындылық психологиялық құбылыс ретінде.

2.Дарындылықтың тұқым қуалауы.

3.Психологиялық – педагогикалық әдебиеттердегі дарындылық ұғымының мағынасы.

4.Дарындылық мәні.

Мақсаты: Дарындылықты жеке бастың психологиялық құбылысы ретінде түсіну.

Міндеттері:

• 
  осы құбылысты түсінудің әр түрлі әдіснамалық бағыттарына талдау негізінде дарындылық мәнін анықтау;
  
• 
  ұғымды түсінудің әдіснамалық бағыттарына ғылыми талдау;
  
• 
  дарындылықты ғылыми ұғынудың практикалық маңыздылығын түсіну.
  

1.Грабовский А.И. К вопросу о классификации видов детской одаренности //Педагогика, 2003,№8.- С.13 – 18.

2.Биология одаренности. Беседа с ученым – генетиком А.Седовым //Лицейское и гимназическое образование. – 2002, 3. – С. 41 – 52.

3.Куатова А.Проблемы формирования творческой активности одаренных учащихся в современной психолого – педагогической литературе //Поиск, 2001, №6. – С. 143 – 145.

1.Дарындылық түрлері.

2.Шығармашылық – дарындылықтың көрінісі ретінде.

3.Оқушының оқу іс - әрекетінің мотивациясы дарындылықтың негізгі сипаттамасы ретінде.

4.Потенциалдық дарындылық.

Мақсаты: дарындылықтың әр түрлі формалары мен түрлері туралы түсініктің қалыптасуына қолдау жасау.

Міндеттері:

• 
  дарындылықтың әр түрлі сыртқы көрінуінің бар екендігін дәлелдеу;
  
• 
  дарындылықтың сыртқы көрінуінің түрлерін ажырата білу іскерлігін қалыптастыру;
  
• 
  дарындылықтың негізгі сипатының мазмұнын ашу.
  

3. 
   Одаренные дети. Пер. с англ. М.: Прогресс,1990. – 381с.
   
4. 
   Савенков А. Одаренный ребенок в массовой школе //Нач. Школа. Прил. К газ. «Первое сентября» , 2004, № 4.- С. 16 – 20.
   

1.Дарынды балалардың психологиялық – физикалық даму ерекшеліктері.

2.Дарынды балалардың психологиялық – жастық дамуының сипаттамасы.

3.Дарынды балалардың ұжыммен өзара әрекетін ұйымдастыру бойынша педагогикалық жетекшілік жасаудың міндеттері.

• 
  дарынды балалардың психологиялық-физикалық даму ерекшеліктерін қарастыру;
  
• 
  дарынды балалардың психологиялық-жастық дамуының ерекшеліктеріне сипаттама беру;
  
• 
  дарынды балалардың құрдастарымен өзара әрекетінің түрлеріне талдау жасау.
  

1.Байтукова Б.У. Развитие творческого мышления учащихся как основная задача современной школы //Дарын, 2004,№1. – С.90 -94.

2.Одаренные дети. Пер. с англ. М.:Прогресс, 1990. – 381с.

3.Савенков А. Одаренный ребенок в массовой школе //Нач. Школа. Прил. К газ. «Первое сентября», 2004,№8. – С. 21 – 22.

1.Балалар мен жасөспірімдердің интеллектуалдық мүмкіндіктерінің диагностикасы дарындылықты зерттеп – білудің негізі ретінде (тест IQ).

2.Ойлаудың «шапшаңдығын» зерттеу.

3.Баланың іс-әрекетінің мотивациялық саласын дарындылық диагностикасының негізі ретінде зерттеу.

4.Шығармашылық белсенділік дарындылықтың пайда болуы ретінде.

Мақсаты: дарындылықты зерттеудің әр түрлі концептуалдық бағыттарының бар екендігін дәлелдеу, олардағы ортақтық пен жекені анықтау.

Міндеттері:

• 
  зерттеушілердің дарындылықты зерттеу әдістемелерін меңгеруінің қажеттігін дәлелдеу,
  
• 
  дарындылықты анықтау бойынша педагогикалық іс - әрекетті құралдандыру іскерлігін қалыптастыру;
  
• 
  дарындылықты ерте диагностикалаудың педагогикалық қажеттігін ашу;
  

1.Одаренные дети. Пер. с англ. М.:Прогресс, 1990. – 381с.

2.Савенков А. Одаренный ребенок в массовой школе //Нач. Школа. Прил. К газ. «Первое сентября», 2004, №8. – С. 22 – 25.

3.Славинская И.С. Диагностика и развитие одаренности в системе специализированной школы – интерната //Дарын, 2004, №1.- С.95 – 98

1.Мұғалімнің дарынды балалармен жұмысқа даярлығының ерекшеліктері.

2.Мұғалімнің дарынды балалармен жұмысқа педагогикалық жетекшілік жасау мотивациясының ерекшеліктері.

3.Дарынды балалармен жұмыста дамытушы ойындарды қолдану.

4.Дарынды балаларды интеллектуалдық жарысқа даярлаудың бірқатар әдістемелерінің сипаттамасы.

Мақсаты: мұғалімнің дарындылық дамуына педагогикалық жетекшілік жасауға арнайы психологиялық – педагогикалық даярлығының қажеттігін дәлелдеу.

Міндеттері:

• 
  дарындылық дамуына педагогикалық жетекшілік жасаудың даярлығын теориялық негіздеу;
  
• 
  дарындылықтың дамуына педагогикалық жетекшілік жасау үшін педагогикалық жағынан сұрыпталған тиімді құралдарды қалыптастыру;
  
• 
  мұғалімнің дарындылық дамуына педагогикалық жетекшілігінің жағымды мотивациясын қалыптастыру.
  

1.Богоявленская М. Дар богов или все дети талантливы //Школьный психолог. Прил.к газ. «Первое сентября», 2004, № 42.

2.Рейтинговая система оценки знаний, умений и навыков учеников в школе одаренных детей «Мурагер» // Дарын, 2004, № 2. – С.76 – 88.

3.Хромова Т. Трудно ли учить вундеркиндов? //Лицейское и гимназическое образование, 2002, №2. – С. 31 – 34.

4.Иванова И.И. О профессиональном становлении будущих учителей в контексте работы с одаренными детьми //Инновации в образовании, 2001, №1. – С.122-124.

5.Шин Э.Е. НОУ – как инструментарий работы с одаренными детьми //Дарын, 2003, №6. – С.52-61.

6.Иванова И.И. Подготовка учителя к инновационной, научно – исследовательской деятельности //Дарын,2004,№3.-С.68-75.
Практикалық сабақ 6. Әлемдік педагогикалық практикадағы дарындылықты дамыту жүйесінің бағыттарына талдау жасау

1.Ұлыбританиядағы білім беру мекемелеріндегі оқытуды саралау жүйесі(А, В, С).

2.Ұлыбританиядағы таңдаулы білім беру мекемелері арқылы дарындылықты қолдау жүйесі.

3.Әлемдік практикадағы жеке және дистанттық оқыту тәжірибесі.

4.Дарындылықты мемлекеттік емес қолдау жүйесі (АҚШ).

Мақсаты: дарындылықты қолдаудың көкейкестілігі мен маңыздылығын әлемдік тәжірибе практикасымен дәлелдеу.

Міндеттері:

• 
  әлемдегі дарындылықты педагогикалық қолдау мен дамытудың тенденцияларын қарастыру;
  
• 
  дарындылықты дамытудың әлемдік педагогикалық тәтірибесін зерттеудің Қазақстан Республикасының білім беру жүйесі үшін көкейкестілігі мен маңыздылығын дәлелдеу.
  
• 
  дарындылықты дамытудың қазіргі жүйелі бағыттарын нақтылау.
  

1.Информация о Казахстанско – Британском университете //Дарын, 2004, №1. – С. 3 – 5.

2.Одаренные дети. Пер. с англ. М.: Прогресс, 1990.- 381с.

3.Тартарашвили Т.А. Подготовка интеллектуальной элиты в США //Вестник высшей школы, 1989, №1. – С. 84 – 87.

4.Школа для особенных. Беседа с психологом Н.Шумаковой //Лицейское и гимназическое образование, 2002, №2. – С. 25 – 30.
Практикалық сабақ 7. Дарындылықты қолдау мен дамытуға бағытталған педагогикалық технологиялар сипаттамасы

1.Дарындылықты дамытудың дәстүрлі технологиялары.

2.Дамыта оқыту технологиясы.

3. «Жеделдету» стратегиясы.

4. «Байыту» стратегиясы.

Мақсаты: Болашақ педагогтарды жалпы білім беретін мекемелерде дарындылықты дамыту бойынша жұмыстың адекватты жолдарымен оқыту.

Міндеттері:

• 
  дарынды балалармен жұмыс істеудің технологиясын теориялық негіздеу;
  
• 
  дарынды балалармен жұмыс істеудің педагогиялық технологиясын меңгеру;
  
• 
  болашақта дарынды балалармен жұмыс істеудің педагогикалық іскерлігін жетілдіруге даярлықты қалыптастыру.
  

1.Савенков А., Беляева Н. Одаренные дети в обычной школе // Народное образование, 1999, №9.- С.183-185.

1.Педагогикалық процесте дарындылықты анықтау, қолдау және дамытудағы отбасының рөлі.

2.Дарындылықты қолдау бойынша отбасы мен мектептің біріккен жұмысының жүйесі.

3.Дарынды балалардың ата-анасын психо-педагогикалық қолдау.

4.Дарынды балалардың ата-анасын үйретуге бағытталған педагогикалық ағарту жұмысын ұйымдастыру.

Мақсаты: мұғалімдер мен ата-аналардың дарындылықты анықтау, қолдау және дамыту бойынша біріккен жұмыстарының педагогикалық іскерліктерін қалыптастыру.

Міндеттері:

• 
  білім беру мекемелері мен отбасының дарындылықты анықтау, қолдау және дамытуға бағытталған біріккен іс-әрекеттерінің педагогикалық үрдісін теориялық негіздеу;
  
• 
  дарынды балалардың ата-анасын психо-педагогикалық қолдау бойынша практикалық іскерліктерді қалыптастыру;
  
• 
  дарынды және қабілетті балалардың ата-аналарының педагогикалық ағарту ісінде адекватты құралдарды меңгеруі.
  

1.Одаренные дети. Пер. с англ. М.: Прогресс, 1990.-381 с.

1.Қазақстан Республикасындағы білім беру саласының нормативті-құқықтық базасының жалпы сипаттамасы. Ондағы дарынды балалармен жұмысқа талдау жасау.

2.Дарынды балалар үшін арнайы мектептер туралы ереже.

3.Республикалық ғылыми-практикалық орталық «Дарын» туралы ереже.

4.Дарынды балалармен педагогикалық жұмысты ұйымдастыруға бағытталған нормативті құжаттар сипаттамасы.

Мақсаты: нормативті – құқықтық базада дарынды балалармен педагогикалық іс-әрекеттің іскерліктерін қалыптастыруды қамтамасыз ету.

Міндеттері:

• 
  дарынды балалармен жұмыста қазіргі бар нормативті-құқықтық құжаттармен таныстыру;
  
• 
  мұғалімнің осы құқықтық базада әрекет ету іскерлігінің қалыптасуына қолдау жасау;
  
• 
  нормативті - құқықтық құжаттардың ішкі мазмұнымен танысу.
  

1.Положение о специализированной школе для одаренных. Сборник законодательных актов Республики Казахстан по вопросам образования

2.Правила проведения республиканской олимпиады школьников по общеобразовательным предметам // Дарын, 2003, №5 – С.26-30

3. Правила проведения республиканских научных соревнований школьников // Дарын, 2003, №5 – С.5-16

4.Типовой учебный план специализированных школ для одаренных детей // Дарын, 2003, №4 – С.5-16
Практикалық сабақ 10. Қазақстан Респупликасындағы дарынды балалармен жұмыс жүйесі

1.Дарынды балалармен жұмыстың алғы шарттары. Республикалық арнайы мектеп интернаттардың іс – тәжірибесіне талдау жасау.

2. «Дарын» РҒПО ұйымдастырылуы. Дарынды балаларға арналған облыстық және аймақтық мектептердің іс-тәжірибесі.

3.Мектептің жаңа типтерінің дарынды балалармен іс-тәжірибесі – гимназиялар, лицейлер, кәсіби кластар.

4.Интелектуалдық ойындар, жарыстар, олимпиадалар.

Мақсаты: дарынды балалармен жұмыс жүйесін жүйелі, тұтас іс-әрекет ретінде түсінуді қалыптастыруға мүмкіндік жасау.

Міндеттері:

• 
  дарынды балалармен жұмыс туралы теориялық түсінікті жүйе ретінде қалыптастыру;
  
• 
  білім беру мекемелерінің дарынды балалармен іс-тәжірибесін ашу;
  
• 
  интеллектуалдық ойын, жарыстардың қажеттігін дарындылықты дамыту құралы ретінде көрсету.
  

1.Встреча Президента Республики Казахстан Н.А.Назарбаева с одаренными детьми // Дарын, 2003, №5.-С.8-9.

2. «Дарыновцы» благодарят Главу Государства // Дарын, 2003, №5.-С.9-11.

3.Об итогах республиканских научных соревнований школьников 2004 года // Дарын, 2004, №2.-С.6-19.

4.Развитие потенциала человека – вклад в наше будущее (к пятилетию РНПЦ «Дарын») // Дарын, 2003, №5.-С.3-7

4. Студенттердің өздік жұмыстары.