MS Excel бағдарламасын қалай іске қосамыз?

Б). Енді осы кестедегі 2-сынып бойынша диаграмма құрайық, ол үшін:

1. Кесте тұрған параққа көшіңіздер.

2. А4:А6 блогын белгілеңіз, содан кейін Сtrl пернесін басып тұрып, С4:С6 блогын белгілеңіз де, Диаграмма шеберін қосып, жоғарғыдағыдай әрекеттер орындап диаграмма құрыңыз, ол диаграмманың Типі – Сақиналы (Кольцевая), ал Түрі – Кесілген сақиналы диаграмма, яғни 2-ші түрі болсын.

1. 
   Мастер диаграммаларда неше қадамдан тұрады?
   
2. 
   Диаграммалардан деректер бағаналарын қалай жою керек?
   
3. 
   Диаграмманың қандай түрлерін білесіңдер?
   
4. 
   Как в диаграмме изменить порядок рядов данных?
   
5. 
   Берілген диаграммаға деректерді қалай қосуға болады?
   

Microsoft Access бағдарламасын іске қосқаннан кейін ашылған терезеден Новая база данных командасын таңдап ОК батырмасын басу керек. Одан кейін Фал новой базы данных терезесі пайда болады. Пайда болған терезеде жаңа базаның атын беріп сақталу орнын көрсету қажет. Одан кейін экранда ДҚ-ның объеквтілері көрсетілген терезе пайда болады, олар: кесте, сұраныс, форма, есеп, макростар, модульдер.

ДҚ жоспарлау.

ДҚ құрудан бұрын келесі сұрақтарды міндетті түрде қарастырған жөн:

1. 
   ДҚ-да қандай мәліметтер сақталады және оларды қалай ұйымдастырамыз? Бұл қандай кестелер қажет екенін және олардың арасындағы байланысты анықтауға мүмкіндік береді.
   
2. 
   ДҚ-мен қандай әрекеттер жасау керек екенін?- бұл қандай формалар форма құру қажеттігін анықтайды.
   
3. 
   Қандай құжаттарды баспаға шығару қажет ? – бұл қандай есептер құру қажеттігін анықтайды.
   

ДҚ-ның кестелерін жобалаған кезде:

1. 
   Ақпараттар қайталанбау керек. Егер қайталанатын жағдай болса, онда оны екі ке,стеге бөліп, кілттік өрісін анықтап, осы кілттік өрістер арқылы өзара байланыстыру керек.
   
2. 
   Қайталанатын топтар болмауы керек.
   

Мысалы, фирмалар мен мекемелердің аты жазылған 10 бағаннан тұратын кесте делік. Бірақ мекемелердің аты 10 –нан кем сондықтан бұл кестедегі өрістердің көбі бос болады.

3. 
   Әрбір кесте нақты әлемнің мәнін сипаттау керек. Мысалы, бір кестеге фирма қызметкерлері мен олармен келісім шарттары туралы мәліметтер сақтауға болмайды.
   
4. 
   Мүмкін болған жағдайда бірінші кілтті қолданған жөн. Бірінші кілттер кестелерді байланыстыруға мүмкіндік береді.
   
5. 
   Анықтамалық ақпараттарды бөлек кестеге орналастырған дұрыс.
   

Кесте- дқ-ның негізі болып табылады. Кесте құру үшін ДҚ терезесін ашып, Кестелер-ҚҰРУ командасын беру қажет . Жаңа кесте сұхбаттық терезесі көрінеді. Онда кесте құрудың 3 режимі бар:

-кесте режімі

- кестелер шебері

- конструктор.

Кестелер конструкторы.

Кесте конструкторын түрлі әрекеттер үшін пайдалануға болады:

• 
  өріс атауын өзгерті; өріс типін өзгерту;
  
• 
  өріс өлшемі мен форматын қайта орнату;
  
• 
  жаңа өріс қосу;өрісті кілтті ету;
  
• 
  жаңа кесте құру; өрісті индексті ету және т.б.
  
• 
  Кестенің өріс типін өзгерту үшін осы терезенің «Деректертипі» бағанынан өріс қатарында орналасқан ұяшықты таңдау қажет. Оның оң жағында тілсызық түймесі пада болады. Оны шертіп ашылған тізімнен қажетті типті таңдаса болғаны.
  

1. 
   Аспаптар панелінің Деректер схемасы түймесін шертіп не Сервис-деректер схемасы командасын беріп, осы атаулы терезесін ашу.
   
2. 
   Мәзір арқылы Байланыстыру- Кестені қосу командасын беріп не аспаптар панелінің «Кестені қосу» түймесін шертіп, кесте атауларының тіімі енгізілген «кестені қосу» терезесін шығару.
   
3. 
   Соңғы терезеден байланыстырылатын кесте атауларын таңдап, «Қосу» түймесін шерту. Таңдалған кестелер Деректер схемасы терезесіне кірістіріліп қойылады.
   
4. 
   «Кестені қосу» терезесін жабу.
   
5. 
   Жылжыту және қалдыру әдісі бойынша байланыстыру.
   
6. 
   Пайда болған «Байланыстар» атаулы терезенің «берілгендер тұтастығын қамтамасыз ету» ауыстырып қосқышын орнатып, «біріктіру» түймесін шерту керек.
   

Форма- берілгендерді экраннан енгізуді жеңілдету үшін дайындалған бланк. Форманы кесте негізінде құрып, оған өзгерістер енгізуге болады. Бұл кезде өзгерістер автоматты түрде кестеге де енгізіліп қойылады.

Форма құрудың 3 тәсілі бар:

• 
  автоформа
  
• 
  формалар шебері
  
• 
  қолдан құру.
  

Форма шебері арқылы құру 4 қадамнан тұрады.

Бірінші қадам терезесінде өрістерді «таңдалған өрістер» бөліміне көшіру.

Екінші қадам терезесінде Бір бағанға, Таспалық, Кестелік , Тцраланған атаулы ауыстырып қосқыштар көрінеді. Олардың бірін таңдау керек.

Соңғы терезеде жаңа формаға ат беріп, Дайын түймесін шерту.
Есептер.

Есеп – кесте не сұраныстың басып шығаруға дайындалған түрі. Формадан айырмашылығы – ол деректер енгізу үшін емес, тек шығару үшін құрылады.

Автоесеп – есепті автоматты түрде құрудың қарапайым тәсілі. Оны екі түрде құру мүмкін: бағандық және таспалық. Олар форма типтеріне ұқсас.

Есептер шебері формалар шебері сияқты программа, оның алты қадамдық сұхбаттық терезесі бар.

1. 
   Деректер қорының кестесін құру.
   

1. 
   MS Access бағдарламасыфн іске қос
   
2. 
   Ашылған терезеден новая база данных командасын таңда.
   
3. 
   Жаңа деректер қорының файлын ДЕКАНАТ_ДК деп сақтаңыз.
   
4. 
   Ашылған ДҚ терезесінен таблица қалташасын таңдап, создать командасын орындаңыз.
   
5. 
   Конструктор көмегімен кесте құрыңыз.
   
6. 
   Келесі кестеге сәйкес кестенің өрістерін құрыңыз:
   

7. 
   Өрістің типін анықтау үшін, тип данных бағанына апарып контексті меню белгісін қолданыныз
   
8. 
   Кестенің біріншілік кілтін анықтаңыз. Берілген кестеде кілтті өріс номер болады. Оны кілтті ету үшін Правка – ключевое поле командасын орындаңыз.
   
9. 
   Кестені Студент атымен сақтаңыз.
   

10. 
    Деректер қорында пайда болған кестені толтыру үшін открыть командасы арқылы ашу керек.
    
11. 
    Кестеге 6-7 жазба енгізу керек. Топ атауы өрісіне 56,57,58 нөмерлерін енгізіңіз. Енгізілген жазбаларды редактрлеңіз.:екінші жазбадағы фамилияны ауыстырыңыз.
    
12. 
    Туған жылы өрісіндегі беренші жазбаны өзгертіңіз.
    
13. 
    Кестедднгі соңғы жазбаны жойыңыз.
    
14. 
    Тағы да екі жазба енгізіңіз.
    
15. 
    Кестені сақтап, жабыңыз.
    

1. 
   Студенты кестесін құрғандағы технологияны пайдалаып, СЕССИЯ және СТИПЕНДИЯ кестелерін құрыңыз.
   

2. 
   Кестені деректермен толтырыңыз.
   

3. 
   Осы кестеге сүйеніп Қорытынды өрісін толтырыңыз.
   
4. 
   Келесі кестеге сәйкес процент кестесін толтырыңыз:
   

5. 
   Кестені сақтаңыз.
   

6. 
   Деканат ДҚ студент, стипендия, сессия кестелері болуы қажет. Сервис - Схема данных арқылы байланыс орнатыңыз.
   
7. 
   Ашылған терезеге 3 кестені де қосыңыз.
   
8. 
   Сессия және студент кестелері арасына байланыс орнатыңыз. Ол үшін Студент кестесінің номер өрісін Сессия кестесінің номер өрісіне апарыңыз.
   
9. 
   Ашылған Связи терезесінен обеспечение целостности данных, каскадное обновление полей, каскадное удаление связанных полей белгілерін екпінді етіңіз. Создать батырмасын басыңыз.
   
10. 
    Стипендия , Сессия кестелерін байланыстырыңыз.
    
11. 
    Схема данных терезесін жабыңыз.
    

Өздік жұмысына арналған тапсырма:

1. 
   Деканат ДҚ-на жаңа факультет кестесін қосыңыз:
   

2. 
   Студент кестесіне мамандық шифрі өрісін қосып, факультет кестесімен байланыстырыңыз.
   

1. 
   Студент кестесін форма режімінде ашыңыз.
   
2. 
   Фамилия бойынша іздеу жүргізіңіз.
   
3. 
   Правка- найти командын қолданыңыз.
   
4. 
   Форманы жабыңыз.
   
5. 
   Студент кестесін ашыңыз.
   
6. 
   Жазбаларды алфовит бойынша сұрыптаңыз.
   
7. 
   Фильтр арқылы 57 топтағы студенттерді шығарыңыз.
   

1. 
   Access – тің негізгі элементтерін атаңыз
   
2. 
   ДҚ-ның негізгі объектілерінатаңыз
   
3. 
   Кестемен жұмыс істеудің қандай режимдерін білесіз?
   
4. 
   Access ДҚ-да конструктор дегеніміз не?
   
5. 
   Кілттік өріс не үшін қолданылады?
   
6. 
   Не үшін ДҚ-да кестелерді өзара байланыстыру қажет?
   
7. 
   Кестелер арасындағы байланыс түрдерін атаңыз.
   
8. 
   Кестелер байланысы 0андай шартқа сәйкес орындалады?
   
9. 
   «Бір-біріне», «Бірдің көпке», «көптің-көпке» қатынастарын қалай түсінесіз?
   
10. 
    деректер біртұтастығы дегенді қалай түсінесіз?
    
11. 
    Форма не үшін қолданылады?
    
12. 
    Форманың қандай түрлерін білесіз? Әртүрлі кестедегі өрістер бойынша форма құруға бола ма?
    
13. 
    Есептер құру жолдары? Есептер не үшін қолданылады?
    
14. 
    Форма құру жолының есеп құру жолынан айырмашылығы?
    

Өз атауына сәйкес, бұл ұста мәлiмет iрiктеуiне сұрау салулар тек қана өте бос сұраныс және кәдiмгi қолданушыларға сондықтан қолданылады - профессионал еместермен.

Қарапайым сұраныстар басқа сұранысдардан айырмашылығы, ол құру:

1. 
   Сұраныс таңдаудың белгiсiн толықсытып немесе сұраныстарды iрiктеудi рет анықтауға болмайды.
   
2. 
   Өрiстердiң сұрау салуындағы рет өзгертуге болмайды; өрiстер оларда ұстаның бiрiншi терезесiндегi таңдалғандары болатынын әрдайым сол ретте көрсетiледi.
   
3. 
   Егер бiр немесе бiрнешесi өрiстерi санмен көрсетiлген болса, онда ұста соманы, (өрiстер ) цифрларға өрiстiң орташа, ең төменгi немесе максимал мән ұсынатын жиынтық сұраныс жасауға мүмкiндiк бередi. Сұраныстың нәтижелерiнiң жиынына жазуларды санның есептеуi сонымен бiрге қосуға болады.
   
4. 
   Егер бiр немесе бiрнешесi өрiстер Date/Timeнiң түрлерiн алса, онда күнге, айға, тоқсанға, жылға диапазонға мәлiмет бойыншаларын топталу орындайтын қорытынды сұрау салу беруге болады.
   

Сұранысты бос тұруды ұстаның мүмкiндiктерi шектелу жеткiлiктi. Жақсы жол сұраныстар конструктордың сұранысты бланкпен сонымен бiрге деп аталатын график түрiнде терезесiн қолданылатындай етiп тұрады. Accessтың өте қуатты құралдарының бұл бiрлерi.

Егер керек, бiздер SQLның тiлiндегi сауалдың мәтiнiн бланктiң жоғарғы бөлiгiндегi кестесi толықсытып алып тастасақ, астына өрiстiң iрiктеуi үшiн қажеттi орын алмастырып, кестелердiң арасындағы байланыс керек өзгерте iс жүзiнде қалыптастырамыз.

Құрастырылған сұранысты орындау iске қосу батырманы басссақ нәтиженi байқаймыз.

Сұраныстың түрлері.

Accessтарға сұрныстардың 4- негiзгi түрлерiнiң жасауға мүмкiн:

1. 
   Iрiктеу сұраныстары - бiр немесе бiрнеше кестелерден мәлiметтерi алады.
   
2. 
   Әрiлi-берiлi сұраныстар - электрон кестесiнi бiр немесе бiрнеше кестелердi сергектедiден формаға мәлiметтерiн жинақтайды. Бұл сұраныстар мәлiметтердiң талдауы және графиктер және көп жазулардың санмен көрсетiлген өрiстерiнiң мәндерiнiң сома негiзделген диаграммалардың жасауы үшiн пайдалы.
   
3. 
   Өзгерiске беретін сұраныстар - бұл сұраныс жаңа деректер қорын немесе кестелерге өзгерістерді енгізеді.
   
4. 
   Осындай сұраныстар жаңа жазбаларды кестелерге енгізу немесе өшіруге мүмкіндік береді, сұраныстарды конструкция кiрiстiрiлген өзгерiстер жазып өрнектер арқылы кiргiзу.
   

1. 
   Дәл белгiлердiң тапсырмасы желi арқылы жөнелтiлетiн жолдар сандарын минимизациялауға мүмкiндiк бередi. Мысалы, тек қана ағымдағы айдың тапсырыстары таңдауға болады. Тарихи мәлiмет мұқтаж қолданушылар үшiн соңғы ай, бұл тоқсан, соңғы тоқсан жеке сұраныстар жасауға болады.
   
2. 
   Бастапқы сұраныстарға тек қана сол өзi негiзгi мәлiметтердiң ұсынысы үшiн қажеттi өрiстер орынды қосу.
   
3. 
   OLE Object және MEMOнiң түрiнiң өрiсiнiң бастапқы сұраныстарды қосу керек емес.
   

30. Деректер базасы терезесінде Сұраныс қыстырманы іске қосып, құру батырманы басу.

31. Конструктор режимін таңдап, таңдаманы растау.

32. Кестенiң қосымшасы пайда болған терезеде (студенттер ) сұрау салу өндiрiп алатын және қос командасын орындайтын кестенiң аты ерекшелеу. Бұл кестенiң өрiстерiнiң тiзiмi iрiктеуге сұраныс терезеде пайда болуы керек.

33. Кестені қосу терезесін жабу.

34. Iрiктеуге сұраныс қалған терезеде өрiстi бас жататын жоғарғы сол ұяшықты шерту.

35. Мысалы, фамилияның құрылған сұранысын бiрiншi өрiсiнiң атын осы ұяшыққа енгiзiңiз.

36. Бiрiншi жолдың ұяшықтары - атын, жынысын, туған күнін, тобын енгіз.

37. Фамилия өрiсі бойынша iрiктеудi орнату.

38. Енгiз таңдауының шарттарын жолда таңдауды белгiлi өрiс керек: топ өрiске - (сондай түрде кестеге енгiз сол күйінде кiргiз таңдауын шарт үшiн мәлiметтер) .

39. Запрос –пуск командасын орындңыз.

Көп кестелі ДҚ үшін сұраныс құру.

Фамилия, аты, әкесінің аты, топ атауы, пайыз өрістерін шығаратын, сұраныс құрып көреік:

1. 
   Запрос-создать командасын орындаңыз.
   
2. 
   Ашылған новый запрос терезесінен мастер арқылы қарапайым сұраныс құрыңңыз. Ол үшін с\туденты кестесінен фамилия, аты , әкесінің аты, топ атауы ал Стипендия кестесінен пайыз өрістерін таңдаңыз.Мастер жұмысын аяқтаңыз.
   
3. 
   Алынған кестенің условия отбора өрісіне >0 шартын, пайыз өрісі үшін орнатыңыз. Ол үшін студенттер фамилиясын алфавит бойынша кеңейтілген сүзгі жүргізііңіз.
   
4. 
   Сұранысты Бұйрық деп сақтаңыз.
   

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Сұраныс дегеніміз не?
   
2. 
   Сұраныстың типтері?
   
3. 
   Сұраныс құрудағы мастердің конструктордан айырмашылығы.
   
4. 
   Іріктеу сұранысы дегеніміз не?
   
5. 
   Әрлі-берлі сұраныс дегеніміз не?
   

Есеп – кесте не сұраныстың басып шығаруға дайындалған түрі. Формадан айырмашылығы – ол деректер енгізу үшін емес, тек шығару үшін құрылады.

Автоесеп – есепті автоматты түрде құрудың қарапайым тәсілі. Оны екі түрде құру мүмкін: бағандық және таспалық. Олар форма типтеріне ұқсас.

Есептер шебері формалар шебері сияқты программа, оның алты қадамдық сұхбаттық терезесі бар.

Конструктор терезесі арқылы Автоесеп пен Есептер шеберін пайдаланып құрылған есеп элементттерінің орналасу форматын қолдан өзгертуге болады.

Тапсырма:

1. 
   ДҚ-ғы отчет қалташасын екпінді етіңіз де создать батырмасын басыңыз.
   
2. 
   Мастер көмегімен студеттер жайлы мағлұматы бар есеп құрыңыз. Онда фамилия, аты, туған жылы өрістері қолданылады. Есептің түрі табличный, стилі – строгий. Есепті сақтаңыз.
   
3. 
   Бірнеше кестелердегі мағлұматтарды есепке шығару үшін сұраныстарды қолданған жөн.
   
4. 
   бұйрық сұранысы негізінде есеп құрыңдар.
   
5. 
   Есептің макетіне өзгерістер енгізу үшін вид-конструктор командасы қолданылады.
   
6. 
   Вставка-Дата командасы арқылы есепке дата енгізіңіз. Есеп келесі түрде болу керек:
   

7. 
   есепті сақтаңыз.
   

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Есеп құрудың қандай жолдрын білесіз?
   
2. 
   Есеп не үшін қажет?
   
3. 
   Есепті құрудың форма құрудан айырмашылығы неде?
   
4. 
   Дайын есепті қалай өзгертуге болады?
   
5. 
   Поле объекта OLE типіне келетін өрісті қолдануға бола ма?
   

1. 
   5
   слайд дайындау керек. Төменде көрсетілгендей бірінші слайдта – курстың атын және сағат санын көрсетіңдер (бұл презентацияның сыртқы беті).
   
2. 
   Екінші слайдта – төмендегідей курстың құрылымын графикалық түрде бейнелеңдер.
   
3. 
   А
   л қалғандарында сабақтың мазмұнын төмендегі тақырыптарға сәйкес жасаңдар: MS Word; MS Excel; MS Power Point. Мысалы: