өзімнен өзім жиіркендім,
көрместей болып.
Армандап жүрген ертеңім
келместей болып.
Жанымды жылжып құшты мұң,
жабығыпкеттім.
Алақандардың ыстығын
сағынып кеттім.
Мені еркелетіңдер
жүдеген сәттерде.
Жырақта қалсам, жетіндер
бір туған әпкемдей.
Сонда бір жасап қалайын
бұлақтай толып.
Қайтадан сосын жанайын
шырақтай болып.
1969
* * *
Мен сені қызғанамын.
Жалт етіп қарағанына емес қыз баланың
(мен ешқашан қызғанбан қызға, жаным,
олар менің қашан да ақ тілеушім ғой –
байбалам сап несіне сызданамын.
Көкірегіңде мен тұрып, шамаң жетсе,
басқа жұртқа мейлің сен жүз қарағын!).
Мен сені қызғанамын
бәз біреулер өктемсіп басынғанда
(өктемсушілер көбейді – ғасырдан ба…),
доспын дейтін жігіттер бірге отырып,
сенен сырын қулықпен жасырғанда.
Осылардың бәрі оқ боп қадалады
сені нәзік сүйетін ғашық жанға.
Сен далаға тартқансың.
маңғаз мінез, кеңдікпен көзіме сен
менің дархан далам боп көрінесің,
өзекті өртеп, аңқаңды кептіретін
отты сезімді алдың ба шөлінен сен?!
Бір-біріңнен айнымай қалғасын ба –
мен даламды да қызғанып, өліп-өшем.
(Мен оны да қызғанам
отаны жат біреулер менсінбегенде,
ей, ағайын, мені тым “жершіл” демеңдер.
Мен төзбеймін жат біреу қожасып жүрсе,
бабаларымның қаны мен тері сіңген жерге!
Тұмау құртқан солардың танауларына
даланың жұпар ауасы келсін бе мүлде!)
Мен сені қызғанамын,
қадіріңді біреулер білмегенде,
сені сырттай көре алмай күндегенде.
өзің жайлы орынсыз мысқыл айтса,
қаным қайнап кетеді бұл денемде.
…Осыған да шүкірлік. Пақырлық қой
қызғанышсыз, жалынсыз күн көрем деу.
1970
***
Алыстарға кетейік.
Қаланың бізді көп жалықтырған күйбеңдерінен жыраққа,
Ақ бас тауларға аймалап жатқан күміс шолпылы бұлақтар.
Сен ғажайып ертегілердің батыры
астындағы арғымақ атпен айшылық жолды бір аттар.
өзіңе ғана табынған ессіз мен нәзік ару болайын
тозақ боп сенсіз көрінсін тіпті жұмақ та!
өңгеріп мені ап кетші
көк ормандарға тылсымын аяқ баспаған,
түнектерімен өр көңілдерді жасқаған.
Толтырсын меңіреу дүниені у-шу дүбірге
сенің екпініңнен қашқан аң!
От махаббатыңнан өртенген маған еркек еместей
көрінісін
жалғыз өзіңнен басқа адам.
ұмытайық біз сонда
мынау жалғанда біреулер барын жер басып жүрген
айла қып,
өсек-аяңнан пайда алып:
дүниенің бәрі біз екеуміздің жанымыздай мөлдір
болсын деп,
арманның ақбоз арғымағын Айға байлалық.
Рахаттан сонда жылайын күліп жатып мен
өмірден мың-мың айналып!
1969
ҚАРАҢҒЫ ТҮНДЕРДІҢ ШАПАҒАТЫ
Түндер келеді
құбылмас қараңғылықпен
дүниенің барлық жиіркеніштерін таса ғып,
күндізгі сағымдай көз жауын алмай көлгір көркімен
жасанып;
ақ сезімдердің ақ айдынында тербелер дел-сал
сәт қой бұл
қатыгездіктен қажыған көңілдер жасарып!
Қараңғы түндер,
бұл дүниенің ләззаты жалғыз сендерде ғана қалған ба!
(өзгенің бәрі өзгеріп кеткен шеңгелін мезгіл салғанда).
Түндердің тұнжыр тыныштығы ма екен көңілдерді көкке
Көсілтіп талпындыратын таңдарға!
Таңдайыңа татып тірліктің шырын шақтары жанды
Шалқытқан түн құшағына алғанда.
Жалғыз-ақ мынау бөлмеде
тыныштықта бей-жай көңіл көрпесі көсілмей,
(қасиетті түндер кешіргей!)
ақтүтек ойлардың ақпаны сақ-сақ күледі,
жалғыздығынан құтырып кеткен жесірдей.
Рахатын түннің тұл етіп сонда мен отырамын шабыттың
сарала сауытын шешінбей.
О, шуақ күндер!
Қыз саусақ шұғыла төккенге балғын бақтарға
менменшілдікпен мақтанба!
Тірліктің қимас күндерін тылсым түндерде ғана
сезбесек,
қадірсіз шығар ақ таң да.
Мынау жалғанда жалғыз-ақ өзім құдіреттідей боп
отырам
қараңғы түндер шапағат шашқан шақтарда.
1968
ТІСТЕНУ
Сарығұл өткен ғасырдың аяқ кезінде өмір сүрген, билікті топта көп қорлық көрген
кедей палуан екен.
Күндеңдер мына мені —
кішіртудің сол шығар бір-ақ емі.
Мен түгілі мерт болған күндестерден
Ақанның Құлагері.
Жүздеріңнен төгіңдер қылыш ызғар,
содан, рас, жанымның мұңы сыздар.
үн шығармай бәрін де ұғып тұрып
мойындамауға тырысыңдар.
Сыртымнан ғайбат үнмен қаралаңдар,
оқ атып найза тілден.
Күн көріңдер әйтеуір қапы қалмай
өзгені жайратумен.
Құлатыңдар мына мені —
көп өмірдің құздары, жыра, белі.
Қимылдаңдар.
Бірақ тек соның бәрі —
менің кішірмеуімнің бір-ақ емі!
ҚАРҒЫС
Қара континент туралы толғау
Дауылды менің ғасырым!
ұлылығыңа, қайсарлығыңа бас ұрам.
Сендегі құйын екпінге ере алмай
жүргендер үшін ашынам.
Табына алмайтын бейшара жандар сұсты кейпіңнен
шошынып, ұрмай-соқпай жасыған.
Перзенттігім саған шын болса менің, бықсымай
қара түндерде отты ұшқын болып шашылам
немесе құм боп басылам!
Әйтеуір бей-жай жүрмеймін мына ғасырда
дүлей теңіздей тасыған.
өйткені менің заманым –
кезі емес кеште отырар қамсыз қызықтап кештің
самалын сүйікті жанға жақындай алмай,
жаутаңдап тігер жанарын.
Жұмыр жер үстін жұмақтай көріп басатындардың кезі емес
ойланбай әрбір қадамын.
Бұл ғасыр деген – дәуірі болған о бастан
соғысты кешкен сәбидей ерте жетілген ой мен сананың,
тобырлар менен дараның;
қайсарлық көрсе жаси қалатын бұйығы бейшаралар мен
ұлағатты ойлы дананың.
Күлкімен қатар көз жасын көрсең, оған да
таңданбай, танбай қарағын!..
өйткені бұл кез – ғасыры
күңкілге толы қала мен тағы
келбеті өзгерген даланың,
башпайға түскен ұзындықтар мен сандардан асқан
қысқаның,
жас ұзарту мен емі таптырмас жараның,
адалдық пенен айнала беріп сатудың
және де ащы шындық пен желім жаланың.
Бұл – кезі құздан құлдырау менен шырқаудың,
аңқау боп қалған ақ бастылар мен ақылгөй туған
баланың; амалы біткен әлсіздер менен өктемнің,
алдамшы ақ пенен қасиетті түндей қараның.
Лапылдап өрттей сүйгізетін не өлердей
жек көргізетін де құдіретің сенің, заманым!
Біздің даланың жігіттеріндей айбатты,
тәуекелің мен мәрттігің үшін қаладым.
Бірінші ырғақ
О, гитара, сайрадағы
балқыт балғын денені сен!
Балқыт мылқау айналаны
мен жылаймын, сен егілсең.
Ішкі шерлер тарқасын да,
ұмыттыршы қараң күнді.
Қайғы тұнған әр тасында
еркелесін далам мұңды.
Сенен шыққан үнге елітіп,
жанарымда жалт ойнасын.
Бар үмітті түннен күтіп,
жүрген жандар қартаймасын.
Құшағында қара түннің,
қызу қандар тыншыған ба?!
Құштарлықтан жаратылдым,
Достарыңызбен бөлісу: |
