Тәжірибелік сабақтардың мазмұны, 15 сағат

7. Тәжірибелік сабақтардың мазмұны, 15 сағат

1. 
   Палеозой эрасындағы Қазақстан территориясындағы негізгі тектоникалық процестерді сипаттау.
   
2. 
   Қазақстан территориясын тектоникалық аудандастыру қандай принциптер негізінде жасалған.
   

1. 
   Қазақстанның физикалық географиялық жағдайының ерекшеліктері.
   
2. 
   Шекаралары жөнінде жалпы түсінік беру.
   
3. 
   Қазақстан аумағының зерттеген ғалымдардың жұмыстарына талдау жасау арқылы сипаттама беру.
   

1. 
   Жазықтық және таулы аймақтарға геологиялық қима жасау. (Таңдауы бойынша)
   
2. 
   Полеозой эрасындағы Қазақстан территориясындағы негізгі тектоникалық процесстерді сипаттау.
   

1. 
   Кескін картаға Қазақстан территориясының орографиялық схемасын салу.
   
2. 
   Қазақстан территориясында кездесетін негізгі тау жүйелерінің географиялық орналасуын көрсету.
   
3. 
   Орта және биік тау жүйелерінің биік жоталарының негізгі бағыттарын анықтап, оларға сиппатама беру.
   
4. 
   Жекелеген аудандардың орографиялық ерекшеліктеріне жалпы сипаттама беру.
   
5. 
   Жазықтар мен таулы аймақтардың түзілуіндегі негізгі кезеңдерге жалпы сипаттама.
   

1. 
   Қазақстан жер бедерінің алуантүрлілігі.
   
2. 
   Тау жыныстарының геологиялық жасы және геохронологиялық кесте.
   
3. 
   Қазақстан жерінің геологиялық жасы.
   

1. 
   Кескін картаға негізгі тектоникалық құрылымдарды түсіріп, жанартаулардың таралу аймақтары және олардың пайдалы қазбалардың вулканизм процестеріне байланысты пайда болған орындарын түсіру.
   
2. 
   Полиметалдық пайдалы қазбалар орынын кескін картаға түсіру.
   
3. 
   Каледондық, герциндік және альпілік орогенез кезеңдерінде шөгінді түзілу процестеріне байланысты пайда болған пайдалы қазбалар орындарын кескін картаға түсіру.
   

1. 
   Қазақстанның өзендері, көлдері.
   
2. 
   Каспий теңізі және оның экологиясы.
   
3. 
   Арал теңізі. Балхаш көлі.
   
4. 
   Қазақстанның тау мұздықтары.
   
5. 
   Ауа-райы қысымы мен климат түзуші факторлар. Фронттар. Жел.
   
6. 
   Қазақстан аумағындағы жауын-шашынның таралуы. Жыл мезгілдері.
   
7. 
   Рекреациялық аудандар.
   

1. Мұздық су ағысының жалпы су ағымындағы орыны мен абляция деңгейін есептеу:

а. Іле Алатауындағы Талғар өзені;

б. Жоңғар Алатауындағы Сарқан өзені;

в. Алтайдың Қазақстан бөлігіндегі Бұқтырма өзені.

2. Өзен ағымының жыл ішіндегі таралуы ерекшелігін анықтау:

а. Негізінен қармен қоректенетін өзендер – Жайық, Сарысу, Нұра;

б. Қарлы-мұздықты қоректі өзендер – Сырдария, Іле.

3. Қазақстан территориясның әртүрлі ландшафтық зоналарында орналасқан ірі өзендер алабының су баланысын Қазақ ССР-інің Атласы бойынша есепте.

4. Қазақстан территориясындағы табиғат зоналарының маусымдық ерекшеліктері бойынша климаттық көрсеткіштерге диаграмма салу.

5. Кескін картаға Қазақстан территориясы бойынша күн радиациясының, температураның және ылғалдылықтың таралу ерекшеліктерін көрсету.

6. Қазақстан территориясын агроклиматтық көрсеткіштері бойынша аудандастыру.

7. Табиғи зоналардың орналасуындағы климаттың ролі.

8. Климаттық қима.

9. Жер бедерінің климат көрсеткіштеріне әсері.

Әдістемелік нұсқаулар: Семинар сабағында берілген жоспар бойынша қысқаша, түсінікті, дәптерге қарамай жауап беру. Семинар сабағында туындап жатқан сұрақтар болса, оқытушыға немесе жауап берушіге сұрақ қоюға болады. Егер де жауап беруші жоспар бойынша берілген сұраққа толық жауап бермесе, онда тыңдап отырған студенттер толықтырып, жауап бере алады (жауап беруші мен толықтырған студенттің жауаптары бағаланады).

Әдебиеттер тізімі: (1, 4.)

5 Тақырып Өсімдіктер типтері және олардың құрылымдық-динамикалық ерекшеліктері.

Жануарлар әлемінің құрылуының зоналық және аймақтық ерекшеліктері.

Жоспар:

1. 
   Мәдени өсімдіктер.
   
2. 
   Қайта шыққан ормандар.
   
3. 
   Жабайы өсетін пайдалы және дәрілік өсімдіктер.
   
4. 
   Өсімдік жамылғысының ластануы және оларды қорғау жолдары.
   
5. 
   Шөлейттену проблемалары.
   

1. Ботаникалық-географиялық аудандастырудың негізгі бірліктерін сараптау.

2. Ботаникалық-географиялық аудандастырудың таксономиялық бірліктерін анықтау.

3.Астана-Алматы, Семей-Алматы, Орал-Қызылорда бағыттары бойынша ботаникалық-географиялық қима жасау.

1. 
   Топырақтың зерттелу тарихы.
   
2. 
   Өсімдік жамылғысының климатқа байланыстылығы.
   
3. 
   Топырақтың зоналдық және подзоналық таралу ерекшеліктері бойынша ауылшаруашылығы өндірісінің мамандану ерекшеліктеріне қысқаша сипаттама беру.
   

1. 
   Кескін картаға ауылшаруашылығының негізгі өнімдерінің ареалын көрсетіңдер, олар – бидай, қант қызылшасы, күріш, мақта, табак, жүгері және т.б.
   
2. 
   Қазақстанның жазық бөлігінің егістік жерлерінің топырақ сапасын бағалау (бонитировка) шкаласын жасаудың негізгі принциптерін көрсетіңіздер.
   

Әдебиеттер тізімі: (1, 2, 4.)

1. 
   Биіктік ландшафт зонасының басты айырмашылықтары. Табиғи аудандастыру негіздері.
   
2. 
   Негізгі табиғат зоналарына жалпы сипаттама беру.
   
3. 
   Орманды дала зонасы, оның кейбір ерекшеліктері.
   
4. 
   Дала зонасы, оның шаруашылықта қолданылуы.
   
5. 
   Құрғақ дала зонасы.
   
6. 
   Шөлейт зонасы.
   
7. 
   Шөл зонасы, және олардың экологиялық проблемалары.
   

1. 
   Кескін картаға Қазақстанның негізгі табиғат зоналарын түсіріп, оған жалпы сипаттама жасау.
   
2. 
   Қазақстанның әрбір табиғат зоналарына салыстырмалы сипаттама беру.Табиғат зоналарының шығыстан-батысқа және солтүстіктен-оңтүстікке таралуының.
   
3. 
   Қазақстан территориясындағы ерекшеліктерін анықтау.
   

1. 
   Қазақстан ландшафттарының антропогендік модификациясы, олардың динамикасы мен өмір сүруі.
   
2. 
   Маусымдық ритмика.
   
3. 
   Қатаң табиғи жағдайлы территориялардың ландшафттарының дамуы мен эволюциясы.
   

1. 
   Меридианалдық бағыт бойынша физикалық-географиялық қима жасау.
   
2. 
   Қимада негізгі табиғат компоненттерінің ара салмағын анықтап, олардың бір-бірімен байланысын анықтау және осы тұрғыдан негізгі табиғи зоналарды бөлу.
   
3. 
   Салынған қимаға түсініктеме жазу, онда географиялық ортаның түзелуінің негізгі факторларын анықтап, оның құрылымдық ерекшеліктерін Қазақстан территориясында кездесетін табиғат зоналары мен биіктік белдеулер түзілуіндегі орынын анықтау.
   

1. 
   Әр физикалық - географиялық аудандар мен провинцияларға толық физикалық-географиялық сипаттама беріп, ерекшеліктерін анықтау (Батыс-Сібір физикалық-географиялық елі.
   
2. 
   Қазақ платосы мен ұсақ шоқысы. Каспий маңы –Тұран физикалық-географиялық елі).
   

1. Қазақстандағы орманды дала зонасының оңтүстік шекарасын мейлінше дәлірек анықтап, оны кескін картаға түсіру.

2. Дала және құрғақ дала зонасы, оның шекарасы және конфигурациялық ерекшелігі.

3. Шөлейт және шөл зонасы, олардың ауданы және шөлдену процестерінің қай аймақтарда қарқынды жүру себептерін анықта.

№ 10 Тақырып Физикалық-географиялық провинциялар: Өзен-Орал-Ембі, Төменгі Торғай, Жезқазған-Аягөз, Зайсан, Атырау, Солтүстік-Аралмаңы, Бетпақ-Дала, Төменгі Шу, Балқаш маңы-Іле-Алакөл, Маңғыстау-Үстірт, Сырдария маңы.

1. 
   Әр физикалық - географиялық аудандар мен провинцияларға толық физикалық-географиялық сипаттама беріп, ерекшеліктерін анықтау (Өзен-Орал-Ембі, Төменгі Торғай, Жезқазған-Аягөз, Зайсан, Атырау, Солтүстік-Аралмаңы, Бетпақ-Дала, Төменгі Шу, Балқаш маңы-Іле-Алакөл, Маңғыстау-Үстірт, Сырдария маңы).
   

1. 
   Биік таулы аймақтар экологиясы.
   
2. 
   Орта таулы аймақтар экологиясы.
   
3. 
   Аласа таулы аймақтар экологиясы.
   

1. 
   Әр физикалық - географиялық аудандар мен провинцияларға толық физикалық-географиялық сипаттама беріп, ерекшеліктерін анықтау (Жоңғар-Саур-Тарбағатай
   
2. 
   физикалық-географиялық елі. Ортаазия физикалық-географиялық елі).
   
3. 
   Қазақстанның Оңтүстік-Шығыс тауларының биіктік белдеулер ерекшелігі.
   
4. 
   Саур-Тарбағатай тауларының физикалық-географиялық аудандары.
   

1. 
   Мегагеожүйе – ашық аквакторияға құятын геожүйе.
   
2. 
   Өзен алабындағы подгеожүйелерді талдау.
   
3. 
   Өзен алабының субгеожүйелерін зерттеудің (геожүйе, әртүрлі өзен ағыстарымен құралған), қалыпты дамуға табиғат ресурстарын тиімді пайдалануға және оларды бірқалыпты есепке алудағы орны.
   

1. 
   Геожүйелік-бассейіндік зерттеулер тұрғысынан жасалған картаға түсініктеме беру, оны картада келтіру.
   

2. 
   Жер беті суларының күрт бұзылуы және геожүйелер динамикасы.
   
3. 
   Аймақтың экологиялық жағдайына батпақтану үрдісінің әсері.
   
4. 
   Каспийдің экологиялық мәселелері және өзендердің ластануы.
   

а. Карск-Объ макрогеожүйесі;

б. Теңіз-Нұра макрогеожүйесі;

в. Каспий-Орал макрогеожүйесі;

г. Арал-Торғай макрогеожүйесі;

д. Арал-Сырдария макрогеожүйесі;

е. Шу-Сарысу макрогеожүйесі;

ж. Талас макрогеожүйесі;

з. Балқаш-Іле макрогеожүйесі;

и. Балқаш-Қаратал макрогеожүйесі;

к. Балқаш-Лепсі макрогеожүйесі;

л. Сасықкөл-Тентек макрогеожүйесі;

м. Балқаш-Аякөз макрогеожүйесі;

н. Солтүстік-Балқашмаңы макрогеожүйесі;

2. Жұмысты тапсыру.

Әдістемелік нұсқаулар: Семинар сабағында берілген жоспар бойынша қысқаша, түсінікті, дәптерге қарамай жауап беру. Семинар сабағында туындап жатқан сұрақтар болса, оқытушыға немесе жауап берушіге сұрақ қоюға болады. Егер де жауап беруші жоспар бойынша берілген сұраққа толық жауап бермесе, онда тыңдап отырған студенттер толықтырып, жауап бере алады (жауап беруші мен толықтырған студенттің жауаптары бағаланады).

Әдебиеттер тізімі: (1, 4.)

№ 12 Тақырып Қазақстан Респуликасының табиғат жағдайының әр түрлілігінің

1. 
   Қазақстанның табиғат байлықтарын тиімді қолдану.
   
2. 
   Қазақстанның ерекше қорғалатын жерлері.
   

8. 
   Өзіндік жұмыстарға арналған тапсырмалар
   

Дәріс және тәжірибелік (семинар, зертханалық) сабақтар 0-100 баллмен бағаланады

Ескерту:

1. Реферат СӨЖ тапсырмаларында берілген тақырыпқа сай жазылуы тиіс.

12. Студенттердің білімін бағалау критериилері

Әр тапсырма 0-100 баллмен бағаланады.

1. 
   С.Ә. Әбілмәжінова Жалпы жертану. Алматы 2012 ж.
   
2. 
   Құсайнов С.А. Жалпы геоморфология: оқулық, Алматы: Дәуір, 2012. -365 б.
   
3. 
   Достай Ж.Д. Жалпы гидрология. Алматы: Қарасай, 2011. – 278 б.
   

4. 
   Е. Н. Вилесов, А. А. Науменко, Л. К. Веселова, Б. Ж. Аубекерова. Физическая география Казахстана:учебное пособие. Қазақ ун-тi 2009
   
5. 
   Савцова Т.М. Общее землеведение. Москва: Академия, 2011 г.