Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі

85
5.1 сүрет -  Қозғаушы салалар мен кіші жалпы қорытынды энергия
 тұтынудың тəптіштеудің немесе түпкі пайдалану түрлері [60]
Кəсіпорынның есептік энергетикалық теңгерімі жылу, технологиялық жəне басқа 
да есеп түрлері негізінде əзірленеді. Энергия теңгерімдерінің құрамдастарының есептері 
көбінесе  ірілендірілген  көрсеткіштермен,  яғни  ОЭШ  əр  түрінің  өнімнің  бірлігі  немесе 
технологиялық процесс үлес нормаларымен орындалады.
Энергия  аудитіне  арналған  кəсіпорынның  энергетикалық  теңгерімі  жеткізілген 
жəне пайдалы қолданылған энергия көлемдерінің арасындағ айырманы көруге мүмкіндік 
береді.
Бұл  əсіресе,  мəселен,  қазандықтың  энергетикалық  теңгерімі  диаграммасынан 
жақсы көрінеді:
5.2 сурет – Қазандықтың энергетикалық теңгерімі диаграммасы
Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі

86
100%  көлемінде  жылу  энергиясы  бөлінгенде  (5.2  сурет),  энергияның  бір  бөлігі         
2-5%  қазандықтың  өзін  жылытуға,  қуыстар  арқылы  шығындар  1-2%  жəне  қабырғалар 
арқылы 3-10%, түтінді газдар 20-50%, сондай-ақ салқындатуға 5-10% кетеді. Ақырында 
пайдалы қолданылатын энергия 30%-дан 60% дейінгі шаманы құрайды. 
Энергетикалық теңгерімді əзірлеу кезеңдері:
Бірінші  кезең:
  федералдық  статистикалық  бақылау  нысандары  бойынша 
есептерден деректер жинақтау орындалады.
Екінші  кезең:
  отын  түрлері  бойынша  көрсеткіштерді  біріктіруге  қажетті 
өнеркəсіп өнімін өндіруге энергия шығынын анықтау орындалады.
Үшінші  кезең:
  федералдық  статистикалық  есептіліктің  түрлі  нысандарының 
аттас деректерінің салыстырмалы талдауы жəне айырмашылықтардың негізгі себептерін, 
деректерді  өзара  байланыстыру  тəсілдерін  анықтау  жəне  теңгерімге  енгізілуі  тиіс 
деректерді іріктеу.
Төртінші  кезең:
  статистикалық  айырмашылықтары  барынша  азайтылған 
көмірдің, шикі мұнайдың, сұйық мұнайдың, табиғи газдың, қатты отынның, электр жəне 
жылу энергиясының өзге түрлерінің бір өнімді теңгерімдері əзірленеді.
Бесінші кезең:
 бір өнімді теңгерімдерді бірыңғай отын-энергетикалық теңгерімге 
біріктіру жəне теңгерім деректерін тексеру орындалады [58].
5.3 кестеде отын-энергетикалық теңгерімді толтыру үлгісі ұсынылған.
Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі

87
5.3 
к
ест
е 
- 
Суб
ъек
тісінің 
отын-энерге
тик
алық 
т
еңгерімі 
(үлгі)
Көмір
Шикі
мұн
ай
Мұн
ай
өнімд
ері
Т
аб
иғи
 газ
Өзг
е
қа
тты
о
тын
Г
и
дро-
энер
-
гия
жəне
А
то
м
эне
р
-
гия
сы
Э
л
ек
т
р
энер
ги
я
сы
Ж
ыл
у
эне
р
ги
я
сы
Жиыны
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Э
нерг
ети
ка
л
ы
қ
 р
е
су
р
ст
ар
 ө
ндір
ісі
 
1
Əк
елу
   
2
Ш
ы
ға
ру
   
3
Қ
о
р
л
ар
д
ы
ң ө
зг
ері
сі
 
4
Ба
ст
апқ
ы
 эн
ерги
я
 тұтыну
  
5
С
та
тисти
ка
л
ы
қ
 
ай
ы
р
м
ашы
л
ы
қ
  
6
Э
ле
к
т
р
 
эне
р
ги
ясы
 
өндірісі
 
7
Ж
ы
лу эн
ер
гия
сы өндірі
сі
  
8
Ж
ы
лу 
элек
тр
 
ст
анц
и
ял
ар
ы
 
8.
1
Қ
аз
ан
дықт
ар
  
8.
2
Э
л
ек
т
р 
қазандықт
ар 
ж
əне
 
жы
лу
ды
 кəдег
е асы
ру
 
қ
о
н
дыр
ғыла
р
ы 
 
8.
3
От
ы
нд
ы
 айн
а
л
дыр
у
 
9
Мұн
айды
 қ
ай
т
а өңд
еу
 
9.
1
Г
аз
ды
 қа
йт
а өңде
у
 
9.
2
К
ө
м
ір
д
і байы
ту
9.
3
Өзін
д
ік м
ұ
қт
ажды
қт
ар
10
Бе
ру
 к
е
зінде
гі
 шы
ғындар
1
1
Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі

88
Э
нерг
ети
ка
л
ы
қ
 р
е
су
р
сте
р
ды ақ
ы
рғ
ы
 т
ұ
тыну
12
А
у
ыл
 ша
р
у
ашылығ
ы
, 
ба
лық а
ула
у
 
жəне ба
лық 
ш
ар
у
аш
ы
л
ы
ғы
  
 
13
Өн
ер
к
əс
іп
  
14
1
 ө
нім
  
14.1
...   
...
 
n
 өнім
  
14.n
Өзг
е 
ө
не
р
кəс
іп
 
Қ
ұ
р
ылыс
  
15
К
ө
л
ік
 жəн
е б
айл
ан
ы
с
 
16
Т
ем
ір
 ж
о
л
 
16.1
Қ
ұ
б
ы
рж
о
л
  
16.2
Ав
то
м
о
б
иль  
16.3
Өзг
е
  
 
16.4
Қ
ы
зметтер 
с
а
ласы
  
17
Т
ұр
ғын х
а
л
ы
қ
  
18
От
ы
н
-энерг
ети
ка
лық
 р
е
су
р
ст
ар
д
ы
 
шикіз
ат 
ретінд
е жəн
е о
ты
н 
ем
е
с м
ұқт
ажда
р
ға пайда
лан
у
 
19
Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі