174
Өрнектерден (14.4), (14.5) шығады:
G
G
ном
=
√
H
G= 0
− H
H
G= 0
− H
ном
(14.7)
´
η
´
η
ном
= 1
−
(
G
G
ном
−1
)
2
(14.8)
G
ЖТ
, Н
ЖТ
нүктесі жəне координаттар арқылы өтетін парабола жəне H(G) зауыттық
сипаттамаларынан өтуде болатын
ПЭК тетігінің айналу жиілігін реттеуде есептік
шығынмен анықталады G
расч
(14.1-сурет G
01
, G
02
),
H=
H
ЖТ
·
G
2
G
ЖТ
2
(14.9)
Өрнектердің оң бөліктерін теңестірумен (14.4) жəне (14.9) аламыз
G
расч
=
√
H
G = 0
H
ЖТ
G
ЖТ
2
+
H
G = 0
− H
ном
G
ном
2
(14.10)
немесе
G
расч
G
ном
=
√
H
G= 0
H
ЖТ
·
G
ном
2
G
ЖТ
2
+
H
G = 0
− H
ном
(14.11)
Белгілі G
ЖТ
=G
0
кезінде (14.11) бойынша G
расч
/G
ном
есептеледі,
ЖТ
/
ном
– (14.8) жəне
соңғы нəтиже ΔР/Р
0
– (14.3).
Газ үрлеу машиналары үшін (ГҮМ) сорғылардан ерекшелігі арынның көп бөлігі
газдың нөлдік емес шығынына келеді, ал шамамен шығынға V
Hmax
=(0,3 –0,5)V
ном
. Бұнда
арынның шығыннан талдау тəуелділігі неғұрлым үлкен болып шығады :
H =
H
max
+
(
H
ном
− H
max
)
·
(
V −V
H
max
)
2
(
V
H
max
−V
ном
)
2
,
(14.12)
бұнда Н
max
, V
Hmax
, Н
ном
, V
ном
ГҮМ сипаттамаларынан алынады, бұнда, ПЭК
максимумына келетін номиналды режим нүктесін есептеген жөн.
Сəйкесінше сорғыларға арналған формулалардың орнына (14.10), (14.11) ГҮМ үшін V
расч
Энергия үнемдеу жəне
энергия тиімділігі
175
(14.13) бойынша есептеледі:
V
расч
=
a ·
V
H
max
a − b
+
√
(
a ·V
H
max
a − b
)
2
−
H
max
+
a ·V
H
max
a −b
,
(14.13)
бұнда а=(Н
ном
–Н
max
)/ (V
Hmax
– V
ном
)
2
, b=Н
ЖТ
/ V
ЖТ
2
.
3.
Егер механизм бірнеше тəн режимдерге ие болса, мысалы желілік сорғы үшін
қысқы жəне жазғы, онда сəйкесінше салыстырымалы, одан кейін жəне əр режим үшін
қуаттылықтарды абсолютті өзгертулер үшін есептеледі.
Электр жетегін реттеуден жыл бойғы электр тұтынуды төмендету
∆ Э=
∆ P
1
· T
1
+
∆ P
2
· T
2
+ ... +
∆ P
n
· T
n
, кВт · сағ ,
(14.14)
бұнда
Т
i
– сағаттардағы кезең ұзақтығы жəне ∑Т
i
=8760 сағат.
Үнемделген электр энергиясының құны тарифтерді тұтыну үшін анықталған
бойынша есептеледі.
4.
Ақшалай көріністегі жылдық үнемдеуді құрайды:
Э=
∆ Э ·Т ,ш .
б .
,
(14.15)
бұнда
Э
[
ш .
б .
]
–
ақшалай көріністегі үнемдеу,
ΔЭ [кВт·сағ] – электр жетегінен реттеуден электр тұтынудың
төмендеуі,
Т
[
ш .
б .
кВт· сағ
]
–
электр энергиясына тариф.
Есептеу мысалы
Қажетті деректер
:
ОЖП үшін заттай жəне ақшалай көріністегі іс-шараларды енгізуден жылдық
үнемдеуді бағалауды өткізу қажет, онда ССЖЖ жүйесінде 30кВт қуаттылықты электр
қозғалтқыштарымен К 100-65-200 типті көтергіш сорғылар орнатылған.
Сорғы сипаттамалары:
Электр қозғалтқышының қуаттылығы P
ном
=30 кВт.
Сорғыны беру
G
нас
= 100м
3
/с.
Арын Н
нас
= 50м.
Сорғы ПЭК
η
нас
=0,69.
cosϕ
Электр
қозғалтқыш тоғы I
ном
= 55,7 А,
=0,91, ПЭК
η
дв
=0,90.
Шағын аудандағы ең жоғары үй – 16-қабатты, ЫСЖЖ
сызбасы – циркуляциялық.
Бір мөлшерлемелі тариф тексеру сəтінде Т=4,177 ш.б./кВт·сағ.
Құралдық тексеруді өткізгеннен кейін алынуы қажет көрсеткіштер
:
Су шығыны G
0
=G
ЖТ
= 50м
3
/сағ,
Сорғының аузындағы
қысым Н
вх
= 20м,
- шығуда - 75м,
Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі
176
Жұмыста 1 сорғы.
ПЭК жəне
cosϕ
тұрақты жəне тең номиналды шамаларында рұқсат етумен тоқ жəне
электр қозғалтқышының кернеуі бойынша
оның қуаттылығын аламыз
Р=1,73·I·U·cosϕ=1,73·29·0.38·0,91=17,4кВт,
Немесе
Р=(I/I
ном
)·(U/U
ном
)·Р
ном
/
ή
дв
=(29/55,7)·1·30/0.9=17,4кВт.
Сорғының талап етілетін арыны тең
Н
треб
=3·n
эт
+ ΔН
внеш сети
+ΔН
стояка
+ ΔН
т/о ГВС
+Н
своб
- Н
вх
=
=3·16+2+6+(75 - 73)·1,62+3-20=44м.
Осылайша, əрі қарай есептеулер үшін
Н
0
=75-20=55м;
G
0
=G
ЖТ
=50 м
3
/сағ;
Н
ЖТ
=Н
треб
=44м; Р
0
=17,4кВт,
- ЫСЖЖ
қыздырғышынан
кейінгі қысым
ЫСЖЖ – 73м,
Электр қыздырғыш тоғы I= 29А,
Қозғалтқыштағы кернеу U=380В.
Қайта түрлендірілген формула бойынша (14.1)
ή
0
=2,72·50·55·10
-3
/(17,4·0,9)=0,48.
Есептеу
:
Нөлдік шығында арынды формула бойынша анықтаймыз (14.6):
Н
G=0
=(55 – 50·(50/100)
2
)/(1 – (50/100)
2
)=56,67м.
Формула бойынша есептік шығынның қатынасы (14.11):
ПЭК формула бойынша қатынасы (14.8):
η
ЖТ
/
η
ном
=1– (0,557–1)
2
=0,804,
т.е.
ЖТ
=0,804·0,69=0,555 –16% бастапқыдан жоғары (0,48).
