«Әлеуметтану және Саясаттану» пәні бойынша 2021-2022 оқу жылының «Жалпы медицина» мамандығының 2 курс студенттеріне арналған емтихан сұрақтары
Әлеуметтану.
1. Жеке мектептер мен бағыттарды дамыту ( О.Конт, Э. Дюркгейм, Г. Спенсер).
19-20 ғасырлардағы макросоциологияның дамуы түпнұсқа теориялардың тұтас бір шоғырының пайда болуына әкелді. Осы мектептер мен бағыттардың өкілдері қоғамның мәні туралы өзара пікірталас жүргізеді. Бұл мектептер мен бағыттардың ешқайсысы бұл талқылауда жеңе алмады, өйткені олардың әрқайсысы өзінше дұрыс және олардың синтезінің теориясы қажет. Макросоциологияда 11 негізгі мектеп пен бағыт бар. Олардың ең ықпалдысы үшеуі: символдық интеракционизм, құрылымдық функционализм және конфликтология. Позитивизм 19 ғасыр социологиясының жетекші бағыты болып табылады. - Ерте 20ші ғасыр. Бұл бағыттың негізін салушылар Анри де Сен-Симон мен Огюст Конт, одан кейін Герберт Спенсер және Эмиль Дюркгейм болды. Позитивизмнің негізгі ұмтылысы – қоғам туралы алыпсатарлық пайымдаудан бас тарту, позитивті әлеуметтану жаратылыстану ғылымы сияқты дәлелді болуы керек. Натурализм, организм және эволюционизм позитивизмге тән белгілер болды. Натурализм (социология) қоғамдық құбылыстардың табиғатқа тән заңдылықтарға – физика, механика, биология, география заңдарына бағынады деген көзқарасты білдіреді.
2. Конфликтологиялық теориялар.
Конфликт теориясы әлемді қақтығыстар мен өзгерістер негізінде сипаттайды. Конфликтологтер қоғамды толық түсіну үшін ондағы бәсеке мен шиеленістерді, әсіресе біреулер жеңіп, екіншілері жеңіліске ұшырайтын процестерді сыни түрғыдан зерттеу керек деп санайды. Демек конфликт теориясы қоғамдағы күйзеліс пен шиеленістерді, осыған орай, қоғамды әлеуметтік өзгерістерге бастайтын жолдарды қарасгырады.
Конфликт теориясы Маркс идеяларынан туындайды.
Қазіргі конфликт теориясы негізгі үш құрамдас бөліктен тұрады:
1. Бәсеке. Жеткіліксіз ресурстарға (ақша, бос уақыт, жыныстық қатынастағы әріптестер және т.б.) қол жеткізу жолындағы бәсеке барлық әлеуметтік қатынастың негізі болып саналады. Адамдар арасындағы қарым-қатынас табиғатына консенсустан гөрі бәсеке жақынырақ тұрады.
2. Құрылымдық теңсіздік. Әлеуметтік құрылымдардың барлығында билікті және сый-қүрметті бөлісуде теңсіздік бар. Кез келген нақты құрылымның шапағатын көрген адамдар мен топтар осы теңсіздікті сақтап қалуға тырысады.
3. Әлеуметтік өзгеріс. Өзгеріс - бейімделудің емес, бәсекелес мүдделер арасындағы шиеленістің нәтижесі. Бұл эволюциялық емес, көбіне кенеттен немесе революциялық жолмен келеді, оның үстіне, зиянына қарағанда пайдасы көбірек болады.
Достарыңызбен бөлісу: |