сондықтан осы топқа сәйкес келетін диэлектриктерді «сегнетоэлектрик»
дейміз.
Диэлектриктік өтімділік (ε) – заттан
қандай сыйымдылық алуға
болатынын және өрістенудің дәрежесін көрсетеді. Диэлектрик өтімділігінің (ε)
макроскопиялық
шамасымен
диэлектриктердің
өрістену
дәрежесі
анықталады.
(1.1)
мұнда С – диэлектрик толтырылған конденсатор сыйымдылығы;
С
0
–
электродтардың арасында вакуум бар конденсатордың
сыйымдылығы.
Ал, конденсатор дегеніміз екі жағына электрод қосқан диэлектрик.
Электр тізбекке қосылған электродтары бар кез келген диэлектрик, белгілі бір
сыйымдылықты конденсатор ретінде қарастыра алады.
Конденсатордың заряды
ға тең. (1.2)
мұндағы C – конденсатор сыйымдылығы, U – оған келтірілген кернеу.
Келтірілген кернеудің берілген мәніндегі электр саны Q екі құрастырушыдан
тұрады: біріншісі вакуум бөліп тұрғанда бар болатын заряд Q
0,
екіншісі
электродтарды
шын мәнінде бөліп тұратын, диэлектриктің өрістенуімен
бейімделген құрастырушы Q
д
.
Сонда
. (1.3)
Техника үшін ерекше маңызы бар, диэлектриктердің сипаттамаларының
бірі - оның салыстырмалы диэлектрлік өтімділігі (ε).
Бұл шама белгілі бір
кернеуде алынған электродтардың арасында диэлектригі бар конденсатордың
заряды Q
д
, дәл сондай шарттағы, бірақ та электродтарының арасында вакуум
бар конденсатордың заряды Q
0
- ға қатынасы болып табылады:
. (1.4)
Әрбір заттың диэлектрик өтімділігі «1»-ден көп болуы керек.
Жоғарыда көрсетілген (1.1) теңдікті былай деп көрсетуге болады:
. (1.5)
мұнда С
0
– электродтардың арасында вакуум бар конденсатордың
сыйымдылығы.
Диэлектриктің өтімділігі заттың
табиғатымен және сипатымен
байланысты. Құрамы күрделі, қатты диэлектриктердің диэлектрлік өтімділігін
(компоненттердің қоспалары) ығысу логарифмдік заңының негізімен
анықтауға болады.
. (1.6)
мұндағы ε
r1
, ε
r2
– жеке компоненттердің диэлектрлік өтімділігі.
θ
1,
θ
2
– компоненттердің көлемдік мөлшері.
х – компоненттердің диэлектрикте бөліп тарату тұрақтысы,
мағынасы
(+1) - ден (-1) - ге дейін, жалпы (θ
1
+ θ
2
) =1.
ε – тәжірибе жүзінде анықталады. Ең қолайлы да, оңай өлшеу тәсілі –
диэлектрикті конденсатордың сыйымдылығын айнымалы тоқтың теңдестіру
көпірі арқылы өлшеу тәсілі.
Достарыңызбен бөлісу: